کانون های جغرافیایی

بیان مسئله اسلام در سرزمینی ظهور کرد که مردمانش در ابتدا آشنایی اندکی با نگارش داشتند اما خوشبختی مسلمین ازآن رو بوده است که با تمدن هایی مجاور بودند که قابلیت انتظام بخشیدن به خواسته ها و تمایلات ذهنی خود را در بطن نوشتار کسب کرده بودند؛ در نخستین زمان های شکل گیری الفبا، فنیقی های تاجر می درخشند که آوازه شان در تمام تاریخ و برای تمام جوامع مبرهن است اما پیرو آن ها اقوام دیگری نیز بودند که به غنای حروف ابداعی اولیه مدد رساندند و آن تمدن های کهن تر واقع در سرزمین ایران بودند که بزرگ ترین نقش را در سیر تکامل خطوط اولیه داشتند. ورای این تمدن ها نقش قبایل مهاجم آرامی و عبرانی در منطقه نیز بارز است که با حضور شورشگرانه مداوم خود در شمال خاوری و باختری حجاز به انتقال دستاوردهای این تمدن ها پرداختند. این اقوام در پهنه وسیع منطقه شام به طور گسترده موجب توسعه خط و زبان ابتدایی ابداع شده توسط فنیقی ها و ایرانی ها و مصری ها گردیدند و با رفت وآمد بین تمدن های پیشرفته شرق و غرب، خط الفبایی خلق شده را غنا بخشیدند. هدف پژوهش  بدین ترتیب، هدف پژوهش حاضر تعیین جایگاه هرکدام از این اقوام و تمدن های تأثیرگذار در شکل گیری و تکامل خطوط الفبایی ابتدایی و سهم اختصاصی شان در پیدایش خطوط اولیه اسلامی و تکوین آن در قالب خطوط کوفی بوده و همچنین ضرورت تعیین کنندگی عملکرد سیاسی و اجتماعی این کانون ها در منطقه خاورمیانه بر بهبود و ترقی خطوط اولیه و نوع تلاقی شان با یکدیگر درگذر زمان  سؤال پژوهش: این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که سیر تحول خطوط اولیه اسلامی توسط این تمدن ها و اقوام، چگونه بوده است؟ روش پژوهش در این راستا با رویکردی توصیفی و تحلیلی ابتدا به وسیله اسناد تاریخی موجود به معرفی این تمدن ها و بیان موقعیت فرهنگی شان پرداخته و سپس با تحلیل چگونگی اثرگذاری شان بر یکدیگر، سیر تکامل خطوط اولیه اسلامی مورد ارزیابی قرار می گیرد. نتیجه گیری  برآیند این پژوهش نشان می دهد که حضور پرتحرک اقوام شورشگر آرامی و عبرانی در شرایط استراتژیکی منطقه خاور نزدیک موجب تلاقی فرهنگی و تبادل خطوط و نوشتارهای ابداعی در گوشه و کنار مناطق خاورمیانه به ویژه قسمت های غربی آن گردید و بهره هایی که از این تبادلات فرهنگی برای جهانیان حاصل شد بسیار ارزشمندتر از آسیب هایی بوده که درنتیجه شورش ها و غارت های اقوام آرامی و عبرانی در منطقه موردنظر طی سالیان و قرون متمادی به بار آمد.