آیات سه گانه سوره اعراف

«زیبایی» از مسائلی است که در میان اندیشمندان مسلمان از دیرباز با رویکردهای گوناگون بررسی شده است. البته عمده آنان بیشتر به زیبایی معنوی پرداخته اند؛ اما گروهی از ایشان، به زیبایی صوری که بن مایه آفرینش هنری است، نیز بی توجه نبوده اند. با این حال، بیشترین تلاش ایشان با رهیافت های حکمی و فلسفی انجام پذیرفته و کمتر کوشیده اند تا از گزاره های درون متنی و نصّی به این منظور بهره گیرند. شاید این، خود، در فاصله گرفتن فقیهان و کلامیان از مساله هنر و زیبایی، بی تأثیر نبوده است. پرسش مقاله حاضر، این است که آیا این رهیافت ها را از درون قرآن کریم می توان جستجو کرد تا جایی که نگره و منظومه ای از مبانی و راهکارهای بهره گیری از زیبایی، به دست داده شود. هدف این مقاله، جستجوی این رهیافت ها در نص قرآنی و تفاسیر آن است. به این منظور، آیات سه گانه سوره اعراف (31-33) که بنا بر فرضیه ما، نگره ای از رهیافت های زینت در قرآن کریم به دست می دهد، مورد مطالعه تفسیری قرار می گیرد. روش این مقاله، مراجعه به آرای مفسران کهن و معاصر است که با شیوه جمع آوریِ کتابخانه ای و بررسی تحلیلی پیش می رود. فشرده نتیجه این مقاله آن است که بر اساس این آیات، زیبایی خمیرمایه الهی دارد و در زمره نعمت های ذاتا مباح به شمار می رود، مگر آن که بعضی از مصادیق آن، به دلیل خاص، مورد نهی قرار گیرد. معیار اصلی بهره وری از زیبایی، اعتدال است و موارد خروج از این اعتدال، منحصرا در پنج قلمرو، ذیل عنوان حرام جای می گیرد.