نگرۀ قرآنی زیبایی بر اساس آیات سه گانه سوره اعراف
آرشیو
چکیده
«زیبایی» از مسائلی است که در میان اندیشمندان مسلمان از دیرباز با رویکردهای گوناگون بررسی شده است. البته عمده آنان بیشتر به زیبایی معنوی پرداخته اند؛ اما گروهی از ایشان، به زیبایی صوری که بن مایه آفرینش هنری است، نیز بی توجه نبوده اند. با این حال، بیشترین تلاش ایشان با رهیافت های حکمی و فلسفی انجام پذیرفته و کمتر کوشیده اند تا از گزاره های درون متنی و نصّی به این منظور بهره گیرند. شاید این، خود، در فاصله گرفتن فقیهان و کلامیان از مساله هنر و زیبایی، بی تأثیر نبوده است. پرسش مقاله حاضر، این است که آیا این رهیافت ها را از درون قرآن کریم می توان جستجو کرد تا جایی که نگره و منظومه ای از مبانی و راهکارهای بهره گیری از زیبایی، به دست داده شود. هدف این مقاله، جستجوی این رهیافت ها در نص قرآنی و تفاسیر آن است. به این منظور، آیات سه گانه سوره اعراف (31-33) که بنا بر فرضیه ما، نگره ای از رهیافت های زینت در قرآن کریم به دست می دهد، مورد مطالعه تفسیری قرار می گیرد. روش این مقاله، مراجعه به آرای مفسران کهن و معاصر است که با شیوه جمع آوریِ کتابخانه ای و بررسی تحلیلی پیش می رود. فشرده نتیجه این مقاله آن است که بر اساس این آیات، زیبایی خمیرمایه الهی دارد و در زمره نعمت های ذاتا مباح به شمار می رود، مگر آن که بعضی از مصادیق آن، به دلیل خاص، مورد نهی قرار گیرد. معیار اصلی بهره وری از زیبایی، اعتدال است و موارد خروج از این اعتدال، منحصرا در پنج قلمرو، ذیل عنوان حرام جای می گیرد.A Qur’anic Concept of Beauty: An Exegetical Study of Three Verses from Surah Al-A'raf
“Beauty” is a subject that has long been examined by Muslim thinkers from various perspectives. While most have emphasized spiritual beauty, some have not overlooked physical beauty, which serves as the foundation of artistic creation. Nevertheless, the dominant approach has been philosophical and metaphysical, with relatively little attention paid to extracting insights directly from scriptural and intra-textual Qur’anic propositions. This may partly explain the distance of jurists and theologians from engaging deeply with issues of art and beauty. The present article asks whether such an approach can be grounded in the Qur’an itself, to the extent that a coherent framework of principles and guidelines for engaging with beauty can be identified. Its aim is to explore such an approach within the Qur’anic text and its exegetical tradition. For this purpose, three verses from Surah al-A‘rāf (31–33) are analyzed, based on the hypothesis that they offer a distinct Qur’anic view on adornment and beauty. The methodology involves a library-based textual analysis of both classical and contemporary interpretations. The article concludes that, according to these verses, beauty originates from a divine source and is inherently permissible—unless particular instances are prohibited for specific reasons. The guiding principle for its proper use is moderation, and deviations from moderation are confined to five domains, each of which falls under the category of religious prohibition (ḥarām).**
تبلیغات
