فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۹۰۱ تا ۴٬۹۲۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
ارزیابی مدخل «سجع» از دائره المعارفِ قرآن لیدن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مدخلِ سجع نوشته یکی از مستشرقان، به نامِ دوین جی. استوارت است که در دائرةالمعارفِ قرآن لیدن به چاپ رسیده است. جستارِ کنونی به منظور روشن ساختن فضای فکری مستشرقان در خصوص آموزه های دینی به ویژه مباحث قرآنی، برای پژوهشگران مسلمان، به نقد و ارزیابی این مدخل پرداخته است. نقد و ارزیابی این گونه آثار زمینه آشنایی افکار عمومی با اسلام ناب را فراهم می کند.
بخشی از ایرادهای این مدخل به مبنای فکری نویسنده مربوط می شود که سجع قرآنی را با سجع کاهنان و قرآن را با شعر همسان می پندارد. بخش دیگر آن، ذکر مصادیقی از آیات قرآن کریم است که بنا به ادعای نویسنده به دلیل رعایت سجع، از سبک ادبی متداول عدول کرده است. در این جستار می بینیم که مبنای فکری نویسنده استوار نیست و پاسخ هایی نقضی و حلّی به وی داده شده است.
تبیین ماهیت تربیت معنوی و راهبردهای تحقق آن در آموزه های قرآنی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
«تربیت معنوی» تربیتی خداگرا، خدامحور و اصلاح کنندة رابطة انسان با آفریدگار است. ویژگی بارز چنین رویکردی تقویت بنیان های اعتقادی و عرفانی (شناخت و معرفت خدا) و روحیة عبودیت و بندگی است. درواقع، تربیت معنوی برای این است که انسان روابط خود را با خدا، جهان، زندگی دنیا و آخرت شکل دهد و طبق همان صورتی که فلسفة کلی جامع اسلامی از خالق، انسان، جهان و زندگی دنیا و آخرت تعیین کرده است، گام بردارد. براین اساس، وقتی در پرتو تربیت معنوی، رابطة انسان نسبت به معبود خود، در مسیر درست قرار گرفت و زندگی او رنگ و بوی الهی یافت، تربیت واقعی صورت گرفته و انسان گام های بلندی برداشته است. در این مقاله ضمن بیان معنای لغوی و اصطلاحی «تربیت معنوی»، مجموعه ای از مهم ترین راهبردهای تحقق تربیت معنوی با بهره گیری از آیات قرآن کریم را تبیین می کند.
تحلیل و ارزیابی مبانی و براهین تشکیک خاصی وجود(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
تشکیک خاصی حقیقت وجود، یکی از پایه های مهم حکمت متعالیه است که صدرالمتألهین بعد از مبرهن ساختن آن، تبیین و اثبات مسائلی چون وحدت وجود در عین کثرت، حرکت جوهری، برهان صدیقین و مسائل فرعی دیگری را بر آن مبتنی ساخته است. منطقیین و حکمای پیشین تشکیک مفهومی وجود را پذیرفته بودند؛ به این معنا که مفهوم وجود بر مصادیق غیر یکسان حمل میشود و مصادیق وجود به تقدم و تأخر، شدت و ضعف، بیشی و کمی، اولویت و عدم اولویت، با هم اختلاف دارند. آنچه ملاصدرا اثبات کرد این بود که حقیقت وجود بوحدته و بالذات منشأ کلیه آثار، از جمله این اختلافات تشکیکی است. بر این مبنا، وجود، حقیقتی ذومرتبه است که یک مرتبه آن واجب الوجود و بقیه مراتب از صادر اول تا هیولی افراد و مراتب همان حقیقتند. در این نوشتار، سابقه تاریخی بحث تشکیک نزد ابن سینا و شیخ اشراق و بررسی اجمالی براهین هریک، داوری ملاصدرا بین طرفین، پایه ها و مبانی بحث تشکیک یعنی اشتراک معنوی و اصالت وجود و براهین ملاصدرا در اثبات تشکیک مورد بررسی قرار گرفته و با دفاع عقلی و تحلیلی از موضع حکمت متعالیه سعی شده برخی انتقادات به مبانی و استدلالهای ملاصدرا پاسخ داده شود.
بررسی جنبه های معناشناسی مادّه «رغب» در قرآن کریم (با تمرکز بر رویکردهای تفسیری شیعه)
منبع:
تفسیرپژوهی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳
161 - 139
حوزه‌های تخصصی:
قرآن کریم مجموعه ای از مهمترین عناصر محتوایی، بیانی و بلاغی را شامل می شود که علاوه بر دستورات گوناگون و حیات بخش برای زندگی انسان ها، مجموعه ای چندبُعدی از علوم گوناگون عقلی و نَقلی را عرضه کرده است؛ در میان این دانش ها، علوم بلاغی و لغوی جایگاه ممتازی دارند؛ چراکه از یکسو باعث فهم صحیح تر و رَساتر کلام خداوند می شوند و از سوی دیگر بر جنبه ی اعجازآمیز بلاغت و بیان وحی الهی در مقارنه و معارضه با سایر سخنان تأکید می کنند. مقاله ی حاضر، در راستای بررسی وجوه گوناگون معناشناسیِ واژگان قرآن، تحقیقی است در جهت توجّه و شناخت خصایص مختلف بیانی و محتوایی مادّه ی «رغب» در قرآن کریم با تکیه بر دیدگاه های تفسیری شیعه. نگارنده، در پژوهش حاضر، وجوه مختلف لُغوی و معنا شناسی واژه «رغب» را بررسی کرده، و در این مسیر، از مهمترین معاجم و کتب حوزه ی لغت و معنا از متقدّمان و متأخّران بهره برده است؛ «رغب» از اصول قرآنی می باشد؛ و مجموعاً در قرآن کریم هفت لفظ از این مادّه، در هشت آیه (سه آیه از سُوَر مکّی و پنج آیه از سُوَر مدنی) ذکر شده است؛ این مادّه به معنی نوعی از انواع حُبّ است که بر معنای شدّت اراده و میل و مقتضای حرص نسبت به چیزی دلالت می کند؛ همچنین مشخّص گردید اگر «رغب» به همراه «عن» بیاید چنانکه در سوره مریم آیه 46 آمده است معن ای نقیض ی «روی ب رگ ردانی د و اِع راض کرد» می دهد. نتایج پژوهش حاضر، نشانگر آن است که: در قرآن کریم، یا استناد بر کتب تفسیری شیعه، ساختار و محتوای آیات، پیوند مستحکمی با رویکردهای معناشناسی دارد چنانکه در مادّه رغب نیز بنا به فراخور بحث، معانی مختلفی اراده شده است، بر همین اساس، در منظومه معناییِ این واژه در آیات، می توان به دریافت هایی همچون «خواستن»، «امیدوار بودن»، «پناه بُردن»، «روی نمودن و متوجّه شدن»، «میل داشتن و آرزو نمودن» اشاره کرد.
نیروی گرانش از منظر قرآن
منبع:
تفسیرپژوهی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳
215 - 187
حوزه‌های تخصصی:
یکی از حوزه های تحقیق و پژوهش، عرصه مباحث نوین علمی و عرضه ی آن به آموزه های علمی وحیانی است که محققان قرآنی با دانش ها و مطالعات ژرف خویش در این راه، توفیق خوبی داشته اند. بی تردید رشد چشمگیر علوم و دانش بشری در عصر حاضر و توسعه و پیشرفت دستاوردهای بشری، صحت حقانیت اشارات و اعجاز علمی این کتاب جاودان الهی رابیشتر به اثبات کرده است. اشاره به نیروی گرانش یعنی تأثیر کلیه اجسام بزرگ و کو چک در یکدیگر یکی از موارد اعجاز علمی قرآن است، زیرا قبل از نزول آیات مربوطه کسی از آن اطلاع نداشته است. مدت ها بلکه قرن ها بعد از نزول آیه، این دستاورد علمی توسط نیوتن و دیگران کشف شده است. نوشتار حاضر تلاش نموده است تا با ژرف کاوی مفهوم گرانش در آیات قرآن، به بیان و تبیین آن بپردازد و مبانی و آثار و فواید آن را اشارت نماید، و به این نتیجه دست یافته است که تفسیر علمی آن آیات، گویای اعجاز علمی قرآن می باشد.
نقش مهارت های سه گانه مدیریتی در سازمان از نگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۴
53 - 78
حوزه‌های تخصصی:
این پژوهش با هدف توسعه الگوی مهارت های سه گانه(ادراکی، انسانی و فنی) با توجه به آموزه های اسلامی، اولویت بندی و بکارگیری آن در نقش های مدیریتی در صنعت لبنی کاله به شیوه کمی با جهت گیری کاربردی و رویکرد قیاسی، به صورت پیمایش تک مقطعی انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل عاملی تأییدی، معادلات ساختاری و آزمون رتبه بندی فریدمن با نرم افزارهای Lisrelو Spss انجام گرفت. یافته ها نشان داد صنعت لبنی کاله باید مهارت ها و شایستگی های مدیران را با توجه به الگوی سه گانه مدیریتی؛ مهارت انسانی، مهارت ادراکی و مهارت فنی به ترتیب و با رویکرد آموزه های اسلامی اجرا کند. تدوین برنامه های آموزشی مدون جهت افزایش سطح مهارت ادراکی، انسانی و فنّی مدیران نیز بسیار کارآمد خواهد بود. البته در این آموزش ها هرچند که آموزش های نظری لازم است، اما وجه عملی آموزش ها باید غالب باشد.
تحلیل آیات مربوط به جامعیّت قرآن مجید(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
برخی آیات قرآن بر جامعیّت معارف قرآن دلالت دارند، امّا برخی این آیات را بدین معنا می دانند که همه چیز در قرآن وجود دارد. اطلاق ظاهری این آیات از سویی، و درک نکردن این حقیقت برای عموم مردم از سویی دیگر سبب شده است تا برخی به توجیه منظور الهی در این آیات بپردازند. همین امر سبب شده است تا در نحوة اظهار نظر دانشمندان اسلامی دربارة قلمروی موضوعات قرآنی تعارضات مختلفی ایجاد شود. بعضی از این متفکّران اطلاق آیات جامعیّت را به تمام علوم گسترش داده اند و برخی نیز این اطلاق را به جنبة شرعی و امور دینی محدود نموده اند. ظاهر این آیات، نه تنها همة علوم را بیان نکرده است، بلکه بسیاری از مطالب مورد نیاز مردم در امور شرعی، مثل جزئیّات احکام و غیره را نیز بیان ننموده است. اصطلاح جامعیّت قرآن در آثار متقدّمان مسلمان موجود نیست، ولی موضوع «قلمروی موضوعی قرآن، همواره مورد توجّه اندیشمندان اسلامی بوده است. آیة 89 سورة نحل، آیة 111 سورة یوسف، آیة 38 سورة انعام و آیات مشابه بر جامعیّت قرآن در اموری دلالت دارند که به کمال و سعادت آدمی منجر می شوند. آموزش علوم و دانش های گوناگون، جزو رسالت قرآن نیست. مراد از اطلاق «کُلُّ شَیْءٍ» در برخی آیات مذکور، با توجّه به قرینة مقامیّه و سیاق آیات، اصول کلّی امور دینی است. از این رو، قرآن در حُکم قانون اساسی دین است که اصول کلّی دین را بیان کرده است و بیان مواد و تبصره ها را به عهدة پیامبر(ص) گذاشته شده است.
بررسی آیات استثنایی سوره های انعام و اسراء
حوزه‌های تخصصی:
به آیات مدنی در سور مکی و آیات مکی در سور مدنی اصطلاحاً «آیات مستثنی» گفته می شود. از جمله سوره های قرآنی که گفته شده دارای آیات مستثنی هستند، سوره های مکی انعام و اسراء است. برخی با توجه به روایات ضعیف و نادرست این آیات را استثنا کرده اند در این مقاله سعی می شود چنین روایاتی بررسی شوند.
در این مقاله با استفاده از ادله و شواهد درون متنی و برون متنی، ابتدا یکپارچگی نزول این دو سوره، سپس با اقامه دلایلی تاریخی وتطبیق آنها با محتوا و سیاق آیات و روایاتِ ترتیبِ نزول، زمان و مکان نزول سوره ها در مکه اثبات می شود.
بررسی تفسیری «ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
برای گناهان سه نوع مجازات برشمرده اند: مجازات قراردادی، مجازاتی که با گناه رابطه تکوینی و طبیعی دارد و مجازاتی که تجسم خود جرم است و چیزی جدای از آن نیست. تفسیر آیه 41 روم: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْر ِ بِما کَسَبَتْ أ َیْدِی النَّاس ِ لِیُذیقَهُمْ بَعْضَ الَّذی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجعُون» بیانگر آثار تکوینی و دنیوی گناهان است. واژه فساد یکی از واژه های معادل گناه است. افزون بر اینکه گناه خود، فساد به معنای خروج از اعتدال است، نتیجه آن تباهی خشکی و دریا است و موجی که رفتار نامناسب انسان در هستی ایجاد می کند تا ابد در جریان است و بدی اعمال انسان، در آخرت که محل بروز و ظهور حقایق است، آشکارتر می گردد. مجازاتی که با گناه رابطه تکوینی و طبیعی دارد در دنیا آثار وضعی گناه و مکافات دنیوی آن است و در آخرت باطن خود عمل است که ظاهر می گردد.
بازخوانی تفسیر موضوعی آیت الله جوادی آملی
حوزه‌های تخصصی:
تفسیر موضوعی باهدف کشف دیدگاه های قرآن در مسائل مختلف اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و ... به مثابه روشی نو در فن تفسیر به شمار می آید و اصطلاح جدیدی است که در قرن اخیر و در پرتو نهضت رجوع به قرآن کریم به بار نشسته است. هرچند در پیشینه تاریخی آن، به شکل های دیگری مطرح بوده است.
آیت الله جوادی آملی ازجمله مفسرانی است که در این زمینه، تلاش علمی نموده و از آثار قلمی وبیانی ایشان مجموعه نفیس «تفسیر موضوعی قرآن کریم» تدوین و عرضه شده است. این نوشتار جهاد علمی این مفسر را در ابعاد مختلف روش تفسیر موضوعی محور تحقیق خود قرار داده تا ضمن معرفی این مجموعه وارائه مدلی برای رویکرد موضوعی به تفسیر آیات، گامی در جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر موضوعی بردارد.
پاسخ شبهات بر اصل قوامیت
معناشناسی استکبار در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از حوزه های نسبتاً جدید در عرصه مطالعات زبان شناسی، روش معناشناسی است که بیشترین کاربرد را در تحلیل متون و فهم ساختار آن دارد. در این میان، قرآن کریم با توجه به آسمانی بودن متن آن و منزه بودنش از سهو و اشتباه های رایج بشری، از اتقان و اعتبار بسیار بالاتری نسبت به سایر متون برخوردار است. لذا بررسی ساختار متن و نحوه استعمال واژگان در این کتاب آسمانی می تواند روش مناسبی در فهم هرچه دقیق تر معانی آن باشد.
این جستار با استفاده از روش معناشناسی توصیفی به تبیین دقیق معنای «استکبار» در قرآن کریم پرداخته است. این مفهوم در مجاورت با واژگانی تحلیل شده است که «هم نشینِ» آن، در آیات و سوره های مختلف قرآن کریم آمده اند. بر این اساس، ضمن ارائه تعریفی مختار از استکبار با بهره گیری از هم نشین های آن، مفاهیمی همچون «عُتُوّ»، «غرور» و «بی باوری به معاد» به عنوان علل و ریشه های استکبار، و نیز مفاهیمی چون «عُلوّ»، «استنکاف»، «کفر» و «ظلم» به عنوان آثار و نتایج استکبار، بر اساس نحوه استعمال در قرآن کریم شناخته شده اند. بررسی زبان شناسانه واژه های هم نشین مزبور، حکایت از آن دارد که استکبار در قرآن کریم از محل تلاقی سه جریان اعتقادی (نفی معاد)، روحی (خودبرتربینی) و بالاخره اجتماعی (اتراف و نفی حقایق) حاصل می آید.
راهکارهای تربیت اجتماعی و عاطفی نوجوانان در قرآن و احادیث(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه تعلیم و تربیت
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی اخلاق و تربیت در روایات
نوجوانان احساسات پُرتلاطم و متغیّر دارند. لذا برای اینکه بتوان از آنها افرادی متعهّد به انجام وظایف خود و رعایت حقوق دیگران پرورش داد، باید در کنار روش های تربیت اجتماعی، از راهکارهای تربیت عاطفی نیز استفاده نمود تا آموزش ها عمیق تر و اثرپذیرتر گردد. در قرآن و احادیث، دو شیوة کلّی تربیت اجتماعی و عاطفی تربیتی مشاهده می شود: الف) توصیه های لازم به والدین و مربّیان برای تربیت نوجوانان؛ مانند: تکریم و احترام متربّی، مدارا کردن با متربّی، محبّت کردن به متربّی، توجّه دادن متربّی به سَر و وضع ظاهر، اعتدال و میانه روی با متربّی، آموزش آداب معاشرت به متربّی، آمادگی متربّی برای تشکیل خانواده، ارائة الگو به متربّی، تشویق و تنیبه متربّی. ب) آموزش های مورد نیاز جوانان برای تربیت اجتماعی و عاطفی که شامل آموزش های نظری مانند شناخت رفتارها و مهارت های مثبت، از جمله خوش اخلاقی، رعایت ادب، تعدیل غرائز، عفو و گذشت، خیرخواهی برای دیگران، نیکو سخن گفتن و نیز شناخت رفتارها و مهارت های منفی، از قبیل بدگمانی و سوءظن، خودخواهی، تحقیر، کوچک شمردن دیگران و... و شامل آموزش های عملی از جمله اعتماد به نَفْس و تقویت اراده، مبارزه با عادات ناپسند، تفکّر و آگاهی، دوست یابی و مسئولیّت پذیری است.
نقد دیدگاه مفسران در باره مرجع ضمیر «انساه» در آیه 42 یوسف(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
اختلاف در مرجع ضمیر «فأنساه» در آیه 42 یوسف این آیه را به یکی از آیات چالش برانگیز در حوزه تفسیر و کلام مبدل کرده است. در تفاسیر روایی با استناد به انبوهی از احادیث، حضرت یوسف× مرجع ضمیر دانسته شده و درخواست وی خطایی به شمار آمده که موجب زدوده شدن یاد پروردگار از دل وی گردیده است. در مقابل گروهی از مفسران با استناد به سایر آیات، مرجع ضمیر را به زندانیِ در شرف آزادی بازگردانده اند. بدین سان شیطان با تأثیر بر هم بند یوسف موجب فراموشی یاد یوسف نزد پادشاه گردیده است. این پژوهش ابتدا به نقد و بررسی سندی و محتوایی روایات پرداخته و پس از ذکر آراء گوناگون مفسران، با استناد به سیاق آیات همجوار آیه مذکور و اسلوب قرآنی که در هنگام نقل خطای انبیاء به ذکر توبه آنان نیز پرداخته، مرجع ضمیر آیه را زندانی دانسته که بنابراین یوسف نبی× از ارتکاب خطای فراموشی یاد پروردگار مبرّا بوده است.
بینش بخشى به ارزش ها در قرآن کریم رویکردى نو در بررسى سبک هاى تربیتى قصص قرآنى(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه اخلاق
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه تعلیم و تربیت
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت اخلاقی
شیوه قصه گویى را مى توان یکى از رایج ترین شیوه هاى قرآن کریم دانست. کثرت کاربرد این شیوه، ناشى از ویژگى هایى همچون ملموس بودن، القاى غیرمستقیم ارزش ها و نیز ایجاد ارتباط عمیق این شیوه با مخاطب مى باشد که باعث افزایش میزان تأثیر این شیوه در مخاطب مى شود. قصه هاى قرآن داراى ویژگى ها و اهداف مشخصى هستند که در پژوهش حاضر مورد بررسى قرار گرفته است. از محورهاى مهمى که در قصص قرآنى مورد توجه قرار گرفته، بینش بخشى به ارزش هاست. این نوشتار درصدد بررسى «چگونگى بهره گیرى قرآن از این شیوه، در جهت بینش دهى به ارزش ها» مى باشد؛ یعنى قرآن براى ایجاد آگاهى روشن نسبت به مطلوبیت امرى و جلب توجه افراد نسبت به ارزشمندى آن، چگونه از قصه بهره برده است؟
احساس و ادرا ک از دیدگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر عبارت است از استکشاف دیدگاه قرآن در باب ظرفیت شناختیِ انسان از سطح مادون احساس تا امور فوق ادراک بشری. سؤال پژوهش پیش رو این است که قرآن در باب ظرفیت های شناختیِ بشر که امروزه بسیار مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد، چه دیدگاهی دارد؟ روش پژوهش، تحلیل عقلی - نظریِ محتوای آیات قرآن در موضوع مورد نظر می باشد. بعضی دستاوردهای پژوهش حاضر عبارتند از: 1. از قرآن مطالبی در باب یک سیر گسترده، شامل احساس، ادراک حسی، ادراک فراحسی، شناخت، فراشناخت، و امور فوق ادراک بشری قابل استکشاف است؛ 2. در قرآن بر شناخت و ارزش و ضرورت آن در زندگی روزمره تأکید ویژه شده است؛ 3. مباحث فوق ادراک بشری، به طور ویژه مورد توجه قرآن است و مرتب به انسان یادآوری می شود که ظرفیت شناختی بشر به حدی نیست که همه امور غیب و شهود را دریابد.
بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران فریقین درباره مصداق «صالح المؤمنین»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
در آیه چهارم سوره تحریم خداوند دو تن از همسران پیامبر(ص) را مورد سرزنش و تهدید قرار داده و می فرماید اگر بخواهید اقدامی بر ضد پیامبر(ص) انجام دهید خداوند، جبرئیل، صالح المؤمنین و ملائکه مولا و پشتیبان آن حضرت می شوند. عبارت صالح المؤمنین در این آیه محل گفتگوی مفسران فریقین است. عموم اهل سنت مقصود از صالح المؤمنین را ابوبکر و عمر دانسته اند. آنان در بیان ادله روایی به روایاتی از صحابه و تابعین استناد جسته اند و از سوی دیگر با مطرح نمودن جمع بودن صالح المؤمنین و تطبیق صالح المؤمنین بر ابوبکر و عمر به دلیل نسبتی که با عایشه و حفصه داشته اند، سعی در پیشبرد هدف خود نموده اند. اما مفسران شیعه به هیچ روی این انطباق را نپذیرفته و تنها مصداق صالح المؤمنین را امام علی(ع) می دانند. از این رو ادله روایی آن گروه از مفسران اهل سنت را از حیث سند و دلالت، ضعیف و متناقض با یکدیگر دانسته و ادله دلالی ایشان را نیز با استناد به دلایل درون متنی و برون متنی بی پشتوانه و جانبدارانه قلمداد می کنند.
بررسی شبهات داستان سلیمان(ع) و هدهد در قرآن
منبع:
تفسیرپژوهی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳
43 - 11
حوزه‌های تخصصی:
قرآن پژوهان بر این باورند که قصص قرآن دارای پیام هایی برای مسلمانان است حتی اگر درباره اقوام و ملل و ادیان و پیامبران گذشته باشد. غالباً روش قرآن در نقل قصص، ارائه سر خط های لازم برای پیام گیری از آنها و نپرداختن به نقل تمام ماجرا با جزئیات است که برای برخی ناآشنایان با روش نقل داستان های قرآنی، گاهی سؤال برانگیز خواهد بود. حتی ظاهر برخی از آیات قصه های انبیاء در نگاه ابتدایی، با عصمت آنان و نیز برخی از مبانی دینی و یا مذهبی منافات دارد؛ لذا لازم است تا به شبهات پدید آمده پاسخ داده شود. درباره قصه حضرت سلیمان (ع) نیز شبهاتی ایراد گردیده است که مقاله حاضر سعی دارد شبهه های مربوط به قضیه هدهد را از قصه سلیمان نبی (ع) پاسخ گوید. شبهه رابطه علم غیب حضرت سلیمان (ع) با غیبت هدهد در صف لشکریان، بررسی وعده عذاب و ذبح هدهد توسط سلیمان (ع) از جمله شبهه های مطرح شده که پاسخ هایی توسط قرآن پژوهان ارائه گردیده است مانند انبیاء علم غیب دارند جز در مواردی بنا به مصلحت، مأمور به استفاده و عمل بر طبق آن به ویژه در حکومت داری نیستند؛ لذا هدهد در قلمرو علم ظاهری حضرت سلیمان (ع) گفته است که من چیزی می دانم که الان تو بدان احاطه نداری؛ هدهد تکلیف و مسئولیّت حکومتی داشته که در صورت تخلف شایسته توبیخ بوده و مؤاخذه سلیمان (ع) به آن شدت نیز بر اساس اهمیت نقش حکومتی او بوده است.
نقد و بررسی ادعای برتری یهود بر سایر ملل از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
اعتقاد به برگزیدگی و برتری قوم یهود، ارتباط تنگاتنگی با دیگر آموزه های این دین دارد. از این رو می توان اعتقاد به برگزیده بودن قوم یهود را اصلی ترین و کلیدی ترین آموزه یهودیت به شمار آورد. آنان خود را از همه انسان ها برتر و بالاتر می دانند و معتقدند که بقیه انسان ها باید در خدمت آن ها باشند. با تأمل در قرآن معلوم می شود که تفضیل به معنای برتری نیست و منظور از آن، اعطای یک نوع ویژگی و فزونی از طرف خدا به آن ها در میان مردم زمانة خودشان است؛ یعنی فضل به قوم موسی در زمان خودش است، نه اینکه نسبت به همگان و در همه زمان ها باشد.