اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

نمایش ۳٬۴۲۱ تا ۳٬۴۴۰ مورد از کل ۹٬۲۹۴ مورد.

۳۴۲۱.

گفتگوی تربیتی و اصول و روشهای آن: واکاوی گفتگوهای تربیتی قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا صادق زاده قمصری ابراهیم طلایی زهرا صالحی متعهد

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و دوم دوره جدید تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: گفتگو در قرآن گفتگوی تربیتی در قرآن روش های گفتگوی قرآنی اصول گفتگوی قرآنی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۸۴ تعداد دانلود : ۷۷۶

این پژوهش با هدف دستیابی به اصول و روشهای حاکم بر گفتگوی تربیتی به واکاوی گفتگوهای تربیتی قرآن پرداخته است. این پژوهش در زمره پژوهشهای بنیادی، و بر روش تحلیلی تفسیری مبتنی است. پژوهشگران درگام اول با بررسی همه آیات قرآن کریم و مبتنی بر ملاکهای گفتگوی تربیتی، 37 مورد گفتگوی تربیتی را از قرآن کریم استخراج نموده، و در گام بعدی این موارد را به کمک تفاسیر، مورد تحلیل و بررسی روشمند قرار داده اند. حاصل این بررسی، استخراج مجموعه روشهای این گفتگوها است. در گام پایانی از طریق تحلیل و دسته بندی روشها، اصول حاکم بر گفتگو به دست آمده است. یافته های پژوهش شامل هفت اصل به همراه روشهای متناظر با هر کدام است که این اصول عبارت است از: رویارویی استدلالی و منطقی، ارتقای سطح معرفتی متربی، ایجاد مشارکت، توجه به انگیزه، رویارویی واقع بینانه، به کارگیری انگیزه صیانت از نفس و یادآوری (تذکار).

۳۴۲۲.

اصول حاکم بر سیره پیامبر (ص) در خانواده(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: حجت الله بیات محمد باقری زاده اشعری

منبع: حدیث اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۲۵ تعداد دانلود : ۹۲۷

سیره پیامبر خاتم (ص) در عرصه های مختلف زندگی از جمله «عرصه خانوادگی» و ارتباط های درونی آن، الگویی برای رفتار همگان است. در این پژوهش کوشیده ایم تا با گزینش کلید ترین گزارش ها از زندگانی خانوادگی پیامبر (ص)، به بازشناسی اصولی بپردازیم که آن حضرت در رفتار با اعضای خانواده خود داشته اند. در این مقاله، به چند اصل مهم از جمله: «اهتمام به خانواده»، «توجّه به معنویات»، «اخلاق و ادب مداری»، «خردورزی»، «هم اندیشی» و «مشارکت و همدلی» اشاره می گردد.

۳۴۲۳.

اخلاق مداری مبنای ارتقاء حقوق شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود قیوم زاده روح الله جهانگیری مقدم

منبع: پژوهش های اخلاقی سال پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: اخلاق شهرنشینی حقوق شهروندی شهروندی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۹۵۰ تعداد دانلود : ۷۲۵

حقوق شهروندی از مباحث بسیار مهم در حقوق معاصر میباشد اما با توجه به واژه شهروند و اصطلاح حقوق شهروندی، به نظر میرسد بررسی در این باره می تواند راهگشای بسیاری از مسائل از جمله تبیین صحیح حقوق شهروندی شود. شهروندی از مهمترین مفاهیم اجتماعی است که به منظور کمک به شناخت بهتر جامعه، روابط درونی آن و هدایت کنشها و رفتارها خلق شده است. این مفهوم همانند هر مفهوم دیگر در بستر تاریخی- اجتماعی و در درون شبکه های مفهومی،محتوا و معنای خود را آشکار می سازد.از آنجا که در شرایط فعلی شهرها بیش از پیش اهمیت می یابند و با بالا رفتن جمعیت شهری و ظهور کلان شهرها و تجمع ثروت و قدرت های بزرگ،شهرها به واحد هایی با توانایی های بالای سیاسی بدل می شوند.در این میان تقویت شهروندی به طور عام و اخلاق شهروندی به طور خاص می تواند راهی فرهنگی و مناسب برای پیوند دادن حوزه های حقوقی-سیاسی و اجتماعی به یکدیگر باشد.کشور ما در برنامه ریزی های آمایشی شهری از سه دهه پیش تا اندازه ای توانسته اند با به وجود آوردن چند کلان شهر به جای یک کلان شهر،به توزیع جمعیت در سطح کشور کمک کنند.با این وصف،این امر نتوانسته است به خودی خود تاثیری در گسترش اخلاق و فرهنگ شهروندی داشته باشد.با وجود مشکلات و آسیب های اجتماعی- فرهنگی در شهرها،عدم آسایش شهروندان،ایجاد تاثیرات منفی بر سیاست های کلان کشور،شکل گیری و نهادینه شدن اخلاق شهروندی برای ما ضرورتی اساسی دارد.لذا با ارائه پیشنهادات به منظور آگاهی و شناخت جامعه و فعال نمودن مشارکت شهروندان در ترویج اخلاق شهروندی ونهادینه نمودن آن، در احقاق حق شهروندی گامی جدی برداشته و در جهت اجرای کامل حقوق شهروندی تلاشی موثر صورت گیرد.

۳۴۲۴.

ارکان اخلاقی سبک زندگی همسران بر اساس هستی شناسی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محبوبه موسایی پور حسین هوشنگی

منبع: پژوهش های اخلاقی سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۵)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۴۵ تعداد دانلود : ۷۵۷

۳۴۲۵.

تحلیل ابعادشناسانة مسئولیّت پذیری در سبک زندگی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی سبحانی نژاد حسن نجفی

منبع: سراج منیر سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: مسئولیت پذیری سبک زندگی اسلامی هندسة ابعادی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۴۶ تعداد دانلود : ۶۷۰

مسئولیّت پذیری در پیشرفت فرد و جامعه و نیز هدایت و سازندگی حیات سعادتمندانه آدمی، نقش مهمّی را ایفا می کند.هدف مقاله حاضر، تحلیل ابعاد مسئولیّت پذیری در سبک زندگی اسلامی است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد. به منظور گردآوری داده های لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط با موضوع پژوهش و با استفاده از فُرم های فیش برداری از منابع، گردآوری و با شیوه های کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که هندسة معرفتی مسئولیّت پذیری در چهار بعد اعتقادی، فردی، اجتماعی و زیست محیطی قابل تبیین است و عملیّاتی ساختن هریک از مسئولیّت ها، به نحوی در ساختار زندگی به سبک اسلامی مؤثّر هستند و حیات طیّبه را برای آدمی در مراتب گستردة آن پدید می آورند.

۳۴۲۶.

تحلیل محتوای بعد اخلاقی اهداف مصوب در کتاب های درسی دورة متوسطه ایران(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: حسن نجفی رضا جعفری هرندی اکبر رهنما

منبع: معرفت اخلاقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا کتاب درسی دورة متوسطه بعد اخلاقی اهداف مصوب

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۵۸۵

این پژوهش، با هدف تحلیل میزان توجه به بعد اخلاقی اهداف مصوب در کتاب های درسی دورة متوسطه ایران به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعة آماری، کتاب های درسی دورة متوسطه در سال تحصیلی 93- 1392 بود که از میان آنها، 11 جلد کتاب درسی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بود. عمده ترین یافته های پژوهش بیانگر این است که: 1. کتاب های دورة متوسطه، 347 مرتبه به بُعد اخلاقی اهداف مصوب توجه نموده اند. 2. میزان توجه در کتاب های پایه های اول، دوم، سوم و چهارم دورة متوسطه، به ترتیب 120، 96، 41 و 90 مرتبه می باشد. 3. بیشترین فراوانی مشاهده شده مربوط به کتاب دین و زندگی پایه دوم با 59 مرتبه است. 4. در کتاب های زیست شناسی پایه اول و تاریخ معاصر ایران پایه سوم، توجهی به بُعد اخلاقی اهداف مصوب نشده است. 5. در مجموع، توجه به بعد اخلاقی اهداف مصوب، در کتاب های درسی دورة متوسطه، ضمن نامتناسب بودن با ویژگی های روان شناختی و زیست شناختی دانش آموزان، در حد پایین قرار داشته است.

۳۴۲۷.

بررسی تأثیرآموزش گروهی مهارتهای کنترل خشم بر اساس آموزه-های اسلامی بر پرخاشگری دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی کرمی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و دوم دوره جدید بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: کنترل خشم و آموزه های اسلامی پرخاشگری و آموزشهای دینی راهکارهای دینی جلوگیری از خشم تأثیر آموزه های اخلاقی اسلامی بر رفتار جوانان

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۲۸۶ تعداد دانلود : ۸۲۰

این پژوهش به منظور بررسی تاثیر آموزش گروهی مهارتهای کنترل خشم بر اساس آموزه-های اسلامی بر پرخاشگری دانش آموزان صورت پذیرفت؛ به بیان دیگر، این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که: ""آیا آموزش گروهی مهارتهای کنترل خشم بر اساس آموزه های اسلامی بر پرخاشگری دانش آموزان موثر است؟"" برای رسیدن به این منظور از پژوهش نیمه تجربی در این تحقیق استفاده شد. بنابراین 48 دانش آموزان پسر سال اولی به صورت در دسترس از دو دبیرستان پسرانه منطقه 8 شهر تهران انتخاب، و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جایگزین شدند به این معنا که شرکت کنندگان یکی از مدارس به صورت تصادفی به عنوان گروه آزمایشی و شرکت کنندگان مدرسه دیگر به عنوان گروه گواه در نظر گرفته شدند. دوازده جلسه 90 دقیقه ای آموزش مهارتهای کنترل خشم در قالب کار گروهی در مورد گروه آزمایشی به اجرا در آمد. میزان رفتارهای پرخاشگرانه هر یک از دو گروه قبل و بعد از آموزش با مقیاس ارزیابی رفتارهای پرخاشگرانه اندازه گیری شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش گروهی مهارتهای کنترل خشم بر اساس آموزه های اسلامی بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان پسر مؤثر است.

۳۴۲۸.

بازخوانی نظریه اخلاقی ملاصدرا با تکیه بر «فضیلت گرایی» معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا رضازاده پریچهر میری

منبع: حکمت صدرایی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: ملاصدرا فضیلت گرایی انسان اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۶ تعداد دانلود : ۷۱۵

دغدغه وصول به حقیقت و عملِ اخلاقی برای ملاصدرا مهم شمرده شده است. هدف این مقاله سنجش چگونگی انطباق نظریه اخلاقی این فیلسوف با «فضیلت گرایی» است. بررسی و سنجش هر یک از مؤلفه های «اخلاق فضیلت» با تکیه بر شواهد مندرج در آثار وی انطباق دیدگاهش بر نظریه «فضیلت گرایی» را تقویت و اثبات می کند. نتیجة این بررسی نشان می دهد که الف) ملاصدرا، همچون فضیلت گرایان، فضیلت را مقصد نهایی و کمال آدمی می داند؛ ب) بیشتر بر اهمیت و نقش «بودن» پای می فشارد تا عملِ صرف؛ ج) برای او فضیلت ارزش فی نفسه دارد؛ د) وی حیات اخلاقی را در چارچوب قواعد عقلانی محصور و محبوس نمی کند؛ ه ) برای او الگوها و اسوه های اخلاقی مدل حقیقی برای طراحی زندگی مبتنی بر فضیلت اند؛ و) سرانجام برای دست یابی به حیات مطلوب اخلاقی بایستی فضائل را هم در عرصه حالات درونی و هم در اعمال بیرونی محقّق کرد.

۳۴۲۹.

سبک زندگی از منظر علامه طباطبائی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود آذربایجانی مجتبی فیضی

منبع: معرفت سال بیست و سوم مهر ۱۳۹۳ شماره ۲۰۲ «ویژه سبک زندگی اسلامی»

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی سبک زندگی اسلامی توحیدمحوری انواع وظایف انسان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۴۹۵ تعداد دانلود : ۱۶۷۳

سبک زندگی از موضوعات میان رشته ای است که به منزله نقشه راه زندگی قابل بازخوانی در فرهنگ اسلامی است. بررسی این موضوع از منظر شخصیت هایی که سبک ساز هستند زمینه وصول به حیات طیبه را هموار می سازد. علّامه طباطبائی به عنوان عنصری سبک ساز، توحیدمحوری را سرلوحه شیوه زندگی و مبنای اساسی آن قرار داد. هدف اصلی پژوهش، استخراج الگوی سبک زندگی از منظر علّامه طباطبائی است. روش تحقیق بر اساس مطالعه تحلیلی با تکیه بر منابع کتابخانه ای می باشد. یافته ها حاکی از آن است که سبک زندگی از منظر علّامه در وظایف و مسئولیت های زندگی تجلی می یابد. وظایف انسان در ارتباط با خدا، خود و دیگران از محورهای عمده سبک زندگی از دیدگاه علّامه طباطبائی است که مهم ترین آن در ارتباط بنده با خدا به ظهور می رسد. اختصاص بهترین اوقات به برقراری ارتباط با خدا در قالب نماز و نیایش، کمک گرفتن از نماز و روزه در مشکلات و توسل به پیامبر صلی الله علیه و آله و اولیای خدا، خودشناسی و داشتن روابط عاشقانه همسران در قالب اصول سه گانه تسکین، مودت و رحمت، از جمله الگوهای رفتاری در سبک زندگی از نگاه علّامه طباطبائی است.

۳۴۳۰.

پارادایم اخلاق زیست محیطی در تفکر وحدت وجودی ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد بیدهندی محسن شیراوند

منبع: پژوهش های اخلاقی سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: ابن عربی وحدت وجود اخلاق زیست محیطی الگو طبیعت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۶۶۳ تعداد دانلود : ۴۳۷

"امروزه مطالعه پیرامون اخلاق زیست محیطی بعنوان بخشی از اخلاق کاربردی از چنان اهمیتی برخوردار است که نظریه پردازان این حوزه را به تلاشی مضاعف جهت ارائه مدل های گوناگونی برای تعامل دو سویه بین انسان و طبیعت وا داشته است. در این بین نظام عرفانی ابن عربی- هر چند بصورت غیر مستقیم – با تمسک به اصل حاکم بر آن یعنی ""وحدت وجود "" و دیگر مولفه های ساختاری آن و نیز تاکید بر نقش انسان به عنوان حد واسط بین طبیعت و ماوراء طبیعت می تواند الگویی جامع و سیستماتیک در حل بحران های زیست محیطی به بشریت ارائه دهد. در پرتو نظریة وحدت وجود همة موجودات تجلی و مظهری از مظاهر الهی تلقی شده و همة ویژگی ها و کمالات وجودی از قبیل علم،ادراک و قدرت را دارا هستند. هدف این پژوهش پرداختی جدید به مسأله اخلاق زیست محیطی با استفاده از مبانی عرفانی ابن عربی است. از جمله نتایج این پژوهش می توان به تحلیل اخلاق زیست محیطی با استفاده از روش عرفانی و نیز ارائه الگویی نوین جهت مواجهه با مسائل و مشکلات جدید دنیای معاصر اشاره کرد. "

۳۴۳۱.

سویه های فایده گرایانه ی عرفی در اصول فقه سنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد کریمی علیرضا امینی

منبع: پژوهش های اخلاقی سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: قیاس استصلاح استحسان مصلحت اصحاب رای و حدیث فایده گرایی قاعده ذرایع عرفی شدن

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۴۳۹

نظریه ی حقوقی اهل سنت از نزاع اصحاب رای و اصحاب حدیث تا به امروز مسیری طولانی را پیموده است؛ اصحاب رای متهم بودند که نظام عقل گرایانه ای را در استنباط حکم شرعی حاکم ساخته اند و به دنبال تخریج مناطات احکام در فرآیند قیاس هستند. این پژوهش ضمن تایید این ادعا، رویکرد اصحاب حدیث را که پس از آن در قالب فقه مالکی و فقه حنفی ساماندهی شدند نیز بر اساس مدلی فایده گرایانه می داند که در مقام استنباط حکم شرعی به مصالح احکام توجه دارند و آن را قابل کشف می دانند. این پژوهش در جستجوی سویه های فایده گرایانه ی عرفی در اصول فقه سنی است و نشان می دهد که چگونه فایده گرایی با اشکال متفاوت، سراسر منظومه ی معرفت دینی سنیان را تحت تاثیر قرار می دهد و نظام استنباط در همه ی مذاهب سنی با عنصر مصلحت به مثابه ی اصلی فایده گرایانه پیوندی وثیق دارد.

۳۴۳۲.

روش های تربیت اخلاقی در سیره رضوی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد نجفی منصوره قربانی کمال نصرتی هشی محمد شاهی

منبع: پژوهش های اخلاقی سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی روش تربیت تربیت رضوی امام رضا(ع)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۱۲۸۸ تعداد دانلود : ۸۰۹

هدف از نگارش مقاله، بیان دیدگاه امام رضا (ع) در باب روش های تربیت اخلاقی می باشد. پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد کیفی و با روش تحلیلی- توصیفی به تحلیل روش های تربیت پرداخته است. روش های تربیت بدست آمده از آرای ایشان، به قرار ذیل می باشد: 1. روش های زمینه ساز: پرهیز از معاشرت با صاحبان رذائل، ایجاد فضای اخلاقی در جامعه، محبت و احسان، جذبه و آراستگی. 2. روش های آگاهی و بصیرت اخلاقی: الف) روش های آشنا کردن متربی با آموزه های اخلاقی: آموزش اصول و معیارهای اخلاقی، تبیین موانع رفتارهای اخلاقی و راه های غلبه بر آن، بیان عواقب و پیامدهای رفتارهای اخلاقی و ضد اخلاقی، بیان داستان های اخلاقی. ب) روش های پرورش تفکر اخلاقی: تشویق به تفکر در مسائل اخلاقی ، تشویق به تفکر قبل از اقدام به عمل، بحث و گفتگو در مسائل اخلاقی. 3. روش های پرورش گرایش ها و عادات مطلوب: میل و رغبت در برابر خوف و ترس، تحریک انگیزه های ایمانی، ارائه الگو، توصیه به تحمیل رفتارهای پسندیده بر نفس، امر به فضیلت ها و نهی از رذیلت ها، نظارت و مراقبت. 4. روش های اصلاح رذائل: شناخت روحیه متربی، اغماض و چشم پوشی، برخورد قاطع.

۳۴۳۳.

ساختار و الگوی کیفیت زندگی اسلامی مبتنی بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عاطفه نژادمحمد نامقی معصومه اسماعیلی فریبرز باقری احمد برجعلی عبدالله شفیع آبادی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و دوم دوره جدید بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی از دید جوادی آملی ابعاد و حوزه های کیفیت زندگی شاخصهای ارزیابی کیفیت زندگی در آموزه های اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۷۸ تعداد دانلود : ۱۸۰۲

هدف این پژوهش بررسی و تبیین مفهوم کیفیت زندگی از دیدگاه اسلامی است. در این راستا با روش تحلیل اسنادی به بررسی کتابهای آیت الله جوادی آملی پرداخته شده است. ابزار پژوهش سامانه مقوله بندی و رمزگذاری متغیرهاست که به تأیید پنج نفر از صاحبنظران رسیده است. براساس تجزیه و تحلیل کیفی، چهار بعد اصلی کیفیت زندگی (خود، خدا، دیگران، طبیعت) شناسایی، و حوزه های مربوط به هر کدام از این ابعاد تعیین، و در نهایت برای هر یک از ابعاد و حوزه ها، شاخصهای ارزیابی آن استخراج گردید.

۳۴۳۴.

الگوی تربیت اخلاقی اسلامی با محوریت کرامت نفس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد شهریاری محمدرضا شرفی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و دوم دوره جدید تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: خودشناسی تربیت اخلاقی تقوا کرامت ذاتی کرامت اکتسابی احساس کرامت نفس

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۹۱

«کرامت نفس» ازجمله مهمترین مبانی انسان شناختی تربیت اسلامی است. این مفهوم در اخلاق و تربیت اخلاقی اسلامی نقطه کانونی ایجاد تحول اخلاقی است. در این پژوهش با بررسی متون اسلامی، مفاهیم مرتبط با کرامت نفس شناسایی، و روشن شد این مفاهیم در ارتباطی منطقی باهم است و می توان الگویی از تربیت اخلاقی را با محوریت مفهوم کرامت نفس ارائه کرد. در آموزه های اسلامی، کرامت از وجهی ذاتی وجود انسان تلقی شده است که به این دلیل به عنوان مبنای تربیت اسلامی مورد توجه قرار می گیرد. مایه این نوع از کرامت، عقل و فطرت انسان یا به طورکلی روح الهی انسان است. از وجهی دیگر کرامت، اکتسابی نامیده شده است که به این دلیل هدف تربیت اسلامی تلقی می شود. علاوه بر این، مفاهیم دیگری چون «خودشناسی»، «احساس کرامت نفس» و «تقوا» در قرآن و روایات در ارتباط با مفهوم کرامت مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با بررسی آیات و روایات مشتمل بر مفهوم کرامت انسان، به روش فقه الحدیث، تحلیل و استنتاج در پی شناسایی کارکرد این مفهوم در تربیت اخلاقی برآمده و بر این اساس الگویی از تربیت اخلاقی را با محوریت کرامت آدمی شامل پنج مبنا، یک هدف نهایی (کرامت اکتسابی)، سه هدف واسطی (خودشناسی، احساس کرامت نفس و تقوا) پنج اصل و پنج روش کلی ارائه کرده است.

۳۴۳۵.

مراتب بندگی در اندیشه فخر رازی با تأکید بر تفسیر کبیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابراهیم نوری

منبع: پژوهش های اخلاقی سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: فخر رازی تفسیر کبیر بندگی عامیانه عالمانه عارفانه (عاشقانه)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۷۲۲ تعداد دانلود : ۵۶۲

بندگی، به عنوان مهم ترین هدف آفرینش انسان، مورد توجه حکما، متکلّمان، مفسّران قرآن کریم و متفکران علم اخلاق بوده است. فخر رازی، مفسّر و متکلم برجسته جهان اسلام، معتقد است بندگی مراتب و درجاتی دارد. در سخنان وی، با سه گونه بندگی عامیانه، عالمانه و عارفانه (عاشقانه) مواجه می شویم. او عبودیّت را آمیزه ای از معرفت و عمل، و معرفت را امری شدّت و ضعف پذیر می داند. از این رو بندگی، در هر مرتبه ای از مراتب سه گانه خود، تشکیک پذیر است. می توان گفت از دیدگاه وی، بندگی، تابع کمال و نقصان اموری همچون ایمان، تقوا و قوای نفس است. وی، بندگی عامیانه را مصداق عبادت ندانسته و بندگی عارفانه را برترین مقام می شمارد. در این پژوهش، به تبیین و تحلیل مراتب مذکور و چگونگی ترتّب آنها بر یکدیگر، از دیدگاه فخر رازی، با محوریت تفسیر کبیر پرداخته شده است.

۳۴۳۶.

اثربخشی مهدهای قرآنی و مراکز پیش دبستانی عادی در پیشرفت مهارتهای خود تنظیمی و خواندن دانش آموزان پایه اول دبستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین کارشکی مجید پاکدامن فاطمه قربانی

منبع: تربیت اسلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: خودتنظیمی آموزش اسلامی مهارتهای خواندن پیش دبستانی مهد قرآن

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۶۲۱ تعداد دانلود : ۹۰۸

هدف این پژوهش بررسی نقش برنامه درسی مراکز پیش دبستانی و مهدهای قرآنی در مهارتهای خواندن و یادگیری خودتنظیمی دانش آموزان پایه اول دبستان بود. جامعه آماری،کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه اول دبستان شهرستان فریمان در سال تحصیلی 90-91 بود. از جامعه یاد شده نمونه ای 146 نفری انتخاب شد. برخی از شرکتت کنندگان دوره پیش دبستانی را در پیش دبستانی قرآنی گذرانده بودند، برخی پیش دبستانی نرفته بودند و عده ای هم در پیش دبستانی های عادی بوده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های محقق ساخته و انطباق یافته یادگیری خودتنظیمی و مهارتهای خواندن ویژه کودکان دبستانی استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمونهای تعقیبی مربوطه تحلیل شد. نتایج نشان داد کودکانی که به پیش دبستانی قرآنی رفته اند از توانایی خواندن بالاتری نسبت به بقیه گرو هها برخوردارند و برنامه های پیش دبستانی قرآنی بر پیشرفت مهارتهای خواندن آنان تاثیر مثبتی داشته است (p</05). همچنین دانش آموزانی که قبلا در مراکز پیش دبستان بوده اند نسبت به کسانی که نبوده اند نیز از مهارتهای خواندن بهتری برخوردار بودند (p</05). همپنین نتایج نشان داد که دانش آموزانی که در مهدهای قرآنی بودند از مهارتهای خودتنظیمی با لاتری نسبت به دو گروه دیگر برخوردارند، اما به لحاظ آماری معنادار نیست.

۳۴۳۷.

واکاوی سبک زندگی متعلّم در تمدن نوین اسلامی و مقایسة آن با آراء اند یشمندان غربی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مرجان کیان محمدمهدی سحری

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: اسلام غرب زندگی سبک تمدن متعلم

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۷ تعداد دانلود : ۷۴۵

جایگاه متعلم در تعلیم و تربیت تمدن های بشری همواره به شکل خاصی مطمح نظر بوده است. این مسئله در چارچوب آراء مربیان بزرگ یا استلزامات تربیتی مکتب های رسمی فلسفی بیان می شود و گاه علاوه بر توجه به مکتب های جدید فکری و فلسفی، به مبانی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نظام های موجود هم توجه خاص می کند. از طریق روش «توصیفی تحلیلی» ابتدا سبک زندگی متعلّم در تمدن نوین اسلامی و در ساحت های گوناگون تربیتی آن بررسی شده، سپس دیدگاه های اند یشمندان معاصر غربی بیان گردیده است. یافته های مطالعة حاضر حاکی از آن است که پیشرفت و پویایی متعلّم به عنوان محور تعلیم و تربیت متناسب با تحوّلات عصر نوین از دغدغه های این تمدن هاست. در مقابل، تفاوت دیدگاه خدا باورانه و انسان مدارانه در دو تمدن، موجب تفاوت دو دیدگاه نسبت به متعلّم شده است. بنابراین، اگر چه در دو تمدن مذکور متعلّمان آموزش های علمی یکسان می بینند، اما از نظر عقیده، رفتار و اخلاق، مسیری متفاوت می پیمایند.

۳۴۳۸.

مقایسه قضاوت اخلاقی در دانش آموزان با و بدون کم توانی ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدمهدی تیموری آسفیچی شهلا البرزی قربان همتی علمدارلو فریبا خوشبخت

منبع: روان شناسی افراد استثنایی دوره جدید سال چهارم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: دانش آموزان قضاوت اخلاقی کم توانی ذهنی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۰ تعداد دانلود : ۷۶۵

هدف پژوهش حاضر مقایسه قضاوت اخلاقی در دانش آموزان با و بدون کم توانی ذهنی شهر شیراز بود. این پژوهش از نوع علی – مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش آموزان با و بدون کم توانی ذهنی بالای 16 سال دوره متوسطه شهر شیراز بود. نمونه های پژوهش 160 دانش آموز(80 دانش آموز با کم توانی ذهنی و 80 دانش آموز بدون کم توانی ذهنی) که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای اندازه گیری قضاوت اخلاقی از مقیاس قضاوت اخلاقی(گیبز و همکاران،1992) استفاده شد. داده های گردآوری شده با استفاده از روش آماری تی مستقل، تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس دو راهه تحلیل شد. نتایج نشان داد بین دانش آموزان با و بدون کم توانی ذهنی در نمره کل مقیاس قضاوت اخلاقی و ابعاد آن، در سطح (001/0p<) تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بین دو گروه دختران و پسران در نمره کل مقیاس قضاوت اخلاقی و ابعاد آن، تفاوت معناداری وجود ندارد(05/0p>). با توجه به یافته های این پژوهش پیشنهاد می شود که هرگونه برنامه ریزی در زمینه ارتقاء ارزش های اخلاقی و درونی شدن آن، با توجه به رشد شناختی دانش آموزان انجام شود. زیرا بین رشد اخلاقی و رشد شناختی دانش آموزان رابطه وجود دارد.

۳۴۳۹.

بررسی عوامل مؤثر بر برنامه درسی اسلامی از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی درسی دانشگاه های تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا یوسف زاده چوسری اصغر جمشیدی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و دوم دوره جدید بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی و برنامه درسی اسلامی عوامل مؤثر برنامه درسی از نظر دانشجویان رشته برنامه ریزی درسی برنامه ریزی درسی از نظر دیدگاه های اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۲۳ تعداد دانلود : ۷۰۸

هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر تدوین برنامه درسی اسلامی است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل 20 نفر از متخصصان و تمام دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه های تهران در سال تحصیلی 92-1391 هستند که تعداد کل آنها 140 نفر به تفکیک 91 نفر زن و 49 نفر مرد است. حجم نمونه متخصصان بر اساس روش سرشماری 20 نفر، و حجم نمونه آنها با حجم جامعه برابر است و حجم نمونه دانشجویان بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای نسبی و جدول براورد حجم نمونه کرجسی و مورگان 103 نفر به تفکیک 66 نفر زن و 37 نفر مرد است. برای گردآوری اطلاعات از شیوه دلفی و پرسشنامه محقق ساخته سنجش عوامل مؤثر بر تدوین برنامه درسی اسلامی استفاده شده است. برای سنجش روایی ابزار از روش سنجش روایی محتوایی و برای سنجش پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 85% محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخصهای آمار توصیفی و t تک گروهی، تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شده است. نتایج نشان داد که از دیدگاه متخصصان سی زیر عامل و در مجموع پنج عامل در برنامه درسی اسلامی مؤثر است و از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی درسی عامل تاریخی با میانگین (16/5)، عامل آموزشی با میانگین (15/5)، عامل دینی مذهبی با میانگین (05/5)، عامل فرهنگی با میانگین (91/4) و عامل سیاسی با میانگین (88/4) در تدوین برنامه درسی اسلامی مؤثر بوده است. هم-چنین نتایج تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی نشان داد که بین میزان تأثیر عوامل مختلف در تدوین برنامه درسی اسلامی تفاوت معنی داری هست.

۳۴۴۰.

بررسی نظریه ناظر آرمانی در فرا اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عطیه خردمند

منبع: پژوهش های اخلاقی سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: فرا اخلاق ناظرآرمانی برساخت گرایی صفات نااخلاقی خاص گرایی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۱۳۸۵ تعداد دانلود : ۵۷۸

"نظریه های ناظر آرمانی تئوری هایی فرااخلاقی اند که با رویکردی معنا شناختی شکل گرفته اند. این نظریه ها حقائق اخلاقی را اموری کاملا طبیعی و قابل تجربه تلقّی می کنند که باید بر اساس پسند/ ناپسند ناظران آرمانی فرضی تحلیل شوند. بر این اساس، مثلاً گزاره ی اخلاقی«x خوب است.» را باید معادل و هم معنی «ناظران آرمانی به xتمایل دارند.» دانست که دقیقاً می توانند جایگزین هم قرار گیرند. بر مبنای این تحلیل معناشناختی، اولاً دیدگاه های ناظران آرمانی، حقائق اخلاقی را می سازند و ثانیاً ملاک صدق و کذب قضاوت های اخلاقی ما قرار خواهند گرفت. بنابراین براساس این تحلیل، انسان ها در هر موقعیت اخلاقی برای دستیابی به داوری صحیح ، باید خود را در یک پروسه ی تخیّلی قرار دهند و در طی آن بیندیشد که اگر ناظرانی با ویژگی هایی ایده آل وجود داشتند، در آن موقعیت به چه چیزی تمایل داشتند و چه چیزی را نمی پسندیدند. به همین علّت تئوری پردازان این نظریه تلاش کرده اند این ناظران را با صفاتی فرشته گونه، شخصیت پردازی کنند؛ تا از این طریق، قضاوت های آنان را از خطاهای عادیِ انسانی مصون دارند. اما تاکید این تئوری پردازان براین است که این صفات باید کاملاً نا اخلاقی باشند تا نظریه آنها دوری و خود متناقض نگردد. بنابراین در این نظریه ها، اخلاق تنها بر اساس واقعیت های نا اخلاقی شکل گرفته و وجود هرگونه اصل و ارزش اخلاقی که این ناظران ملزم باشند بر اساس آن داوری اخلاقی کنند، مورد نفی قرار می گیرد. بر این اساس حقائق اخلاقی (خوب/بد و درست/نادرست) از حقائق نا اخلاقیِ صرف استنتاج خواهند شد. ما بر آنیم که در این نوشتار به بررسی و باز خوانی دقیق این نظریه بپردازیم.

درخت حوزه‌های تخصصی