درخت حوزه‌های تخصصی

تشبیه در قرن چهارم بسیار ساده بوده است و شاهنامه فردوسی بهترین تشبیهات زبان فارسی را داراست . به مرور زمان طرز بیان تحول یافته و پیچیده گویی رواج پیدا کرده است . نثر متکلفانه و مصنوع نشانه دانایی شده ‘ صنایع غلیظ از زبان عربی در شعر فارسی خود نمایی کرده است معما گونه بودن شعر نو دنباله همین تطور و تحول است . در نظم و نثر نو به قصد و خواست گوینده توجه نیست بلکه خواننده هر مفهوم و هرمعنی که بخواهد می گیرد . بررسی تشبیهات به کار رفته از قدیمی ترین زمان تا عصر حاضر این امکان را خواهد داد که تصاویر مورد توجه و مطلوب را ارزیابی و در شعر و نثر نو از آنها الهام گرفته و شعر سپید را به کمال رهنمون باشد . بدین منظور روش بررسی ما درآوردن گونه های مختلف تصویر و بیان نیروی اطلاع رسانی می باشد که در اصطلاح معانی و بیان به وجه شبه تعبیر می شود . نتیجه کار ما وقتی معلوم خواهد شد که یافته ها به اطلاع نویسندگان و شاعران ‘ مخصوصأ نسل جوان رسیده باشد بنابراین از طریق رسانه ها (مجله و روزنامه وکتاب ) می توان در کمترین زمان ثمرات این تحقیق را بارور دید .

یکى از مهم‏ترین مسائل انسان شناسى این است که آیا گرایش‏ها و بینش‏هاى انسان محصول تعاملات او با خارج است‏یا ریشه آن گرایش‏ها و بینش‏ها در خمیر مایه آدمى نهاده شده است؟ به عبارتى دیگر آیا در انسان چیزى به نام فطرت وجود دارد یا خیر؟ اگر انسان فطرت دارد، چه چیزهائى فطرى انسان هستند؟ نویسنده در این مقاله به بررسى بینش و گرایش فطرى انسان به خدا مى‏پردازد و در پایان نوشتار، به نقش تربیتى فطرت توجه مى‏دهد .

«صلوات» از شعارهای مشترک کل امت اسلامی است که قرآن کریم صراحتاً به آن دستور داده است. اما متاسفانه کیفیت عبارت این شعار در بین دو فرقه بزرگ اسلامی مورد اختلاف قرار گرفته است. ضرورت اتحاد امت اسلامی اقتضا می‌کند که دو فرقه در این زمینه هم به وحدت نظر برسند. وجود دهها روایت و حدیث نبوی که راهنمای کیفیت صلوات است در حل این اختلاف نقش عمده دارد. تبیین این امر نیز از رسالتهای روحانیت و محققان و مؤلفان شیعه است، به ویژه اگر این احادیث از کتب خود اهل سنت جمع‌آوری و تدوین گردد. مقاله حاضر اقدامی است در همین زمینه و برای تحقق همین هدف. این نوشتارگامی ابتدایی و شایسته تکمیل از سوی دیگر محققان است. امید است برای جویندگان و پژوهشگران معارف حقیقی اسلام مؤثر افتد.

در علوم جامعه شناسی و جغرافیای انسانی، سخن از ملاک های شهری و روستایی، بسیار رفته است؛ هر دانشمند و کارشناسی از زاویه ای بر آن نگریسته و متناسب با داده های خود تعریفی ارائه کرده است. در آن تعاریف، توسعه فیزیکی، میزان جمعیت، وجود نهادهای مدنی و اقتصادی و صنعتی از مهمترین شاخص های تمیز دهنده شهر از روستایند؛ اما قرآن، جدای از این ملاک ها، ملاک فرهنگ دینی و اجتماعی را مطرح می نماید که بسیار آموزنده و حائز اهمیت است. این مقاله در راستای کاوشی در مهندسی فرهنگی کلام الهی، نگاهی دارد به شهر و روستا و شهری و روستایی از منظر قرآن

این مقال کوشیده است تا تقسیمات مشهوری را که در کتب معتبر منطقی در باب حمل صورت گرفته، جمع‌آوری کند. در ذیل هر تقسیم، وجه تسمیة اقسام و خاستگاه آن تقسیم، اگر در کلمات منطق‌دانان آمده باشد، ارائه شده است. در مواردی برای برخی اقسام حمل تعاریف متعددی مطرح شده است که در این مقاله همگی آنها ارائه شده‌اند. البته در مورد حمل، یکی دو تقسیم نیز در غیر کتب منطقی آمده که بدان‌ها نیز پرداخته شده است.

در فرآیند برنامه ریزی درسی، تهیه و تدوین محتوای آموزشی مناسب، بخصوص در نظام آموزشی متمرکز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ریاضیات یکی از دروس مهم و اساسی دوره ابتدایی است که متاسفانه با افت تحصیلی و نگرش منفی دانش آموزان روبرو شده است، از اینروست که تهیه و تدوین محتوای کتاب های درسی ریاضی با توجه به ملاک هایی که موجد یادگیری معنی دار است یک ضرورت محسوب میشود. یکی از متخصصان بنام در این زمینه جروم برونر است، وی که از صاحب نظران روانشناسی شناختی است و به فرایند یادگیری توجه دارد نه به حصول آن معتقد است که محتوای آموزشی باید به گونه ای طراحی و تدوین شود که تفکر را پرورش دهد. در این مقاله با بررسی دیدگاه های برونر 14 مولفه برای تدوین محتوا استخراج گردیده و با 505 مفهوم مطروحه در کتاب های ریاضی مقطع دبستان تطبیق داده شد. میزان این انطباق به ترتیب زیر بدست آمد: مولفه 1: شروع درس با طرح سال (91%)، مولفه 2: غیر معمول بودن سوال (23%)، مولفه 3: تشویق به مساله سازی (4%)، مولفه 4: شروع درس با توجه به مفاهیم قبلی (57%) مولفه 5: ارجاع مکرر به مفاهیم قبلی (35%)، مولفه 6: برجسته کردن نکات اصلی جدید (47%)، مولفه 7: تنظیم محتوا از ساده به پیچیده (74%)، مولفه 8: کشف تشابه مفاهیم (38%)، مولفه 9: کشف تضاد مفاهیم (5%)، مولفه 10: تشویق به حدس زدن (9%)، مولفه 11: تهییج آگاهی (19%)، مولفه 12: فعال نمودن فراگیر (4%)، مولفه 13: تشویق به کار گروهی (1%)، مولفه 14: استفاده از منابع کمکی (2%) در انتها، جهت مطالعه عمیق تر از «روش تحلیل عاملی به روش اکتشافی» استفاده شد و 14 ملاک استخراج شده از دیدگاه برونر بر اساس همبستگی درونی آنها در پنج گروه قرار گرفته و بر اساس مفهوم آن گروه، نام گذاری گردیدند که عبارتند از: 1- تفکر شهودی (شامل مولفه های 9، 10، 8، 2، 11) 2- مساله سازی (شامل مولفه های 3، 12، 14) 3- درک روابط (شامل مولفه های 4، 5، 7) 4- ایجاد انگیزه یادگیری (شامل مولفه های 6، 1) 5- کار گروهی (شامل مولفه 13). تحلیل محتوای کتاب های ریاضی مقطع دبستان نشان داد که تدوین محتوای این کتابها عمدتا با ملاک های مطروحه برونر فاصله دارند، از اینرو لازم است برنامه ریزان و مولفین کتاب های ریاضی در تهیه و تدوین محتوای این کتابها این عوامل را مورد توجه قرار دهند.

آقای عبدالعظیم کریمی کتابی نوشته است به نام «تربیت چه چیز نیست؟»،این مقاله البته به این مسئله پرداخته که «سیرهٔ نبوی چه چیز نیست؟» و مواردی که در کتاب‌ها(اختصاصاً آثار شهید مطهری) به عنوان سیره و صیرت پیامبر گرامی بیان شده،موارد ارزیابی قرار گرفته و نتیجه‌گیری شده که معیار شناخت سیرهٔ پیامبر بزرگار،خرد،آیات قرآن و روایات موافق آیات است.

قرآن کلام وحى و معجزه جاوید پیامبر گرامى اسلام صلى‏الله‏علیه‏و‏آله است که خداوند بشارت حفظ آن را از پیش داده است؛ «إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ»(2) و این حفظ قرآن و عدم تحریف آن از اعتقادات مسلّم ما مسلمین مى‏باشد. از این رو، اختلاف قرائتها و روشن شدن حقایق آن از اهمیت ویژه‏اى برخوردار است؛ چرا که دیدگاه ما را نسبت به اصل اعتبار و سندیّت قرآن روشن مى‏کند و با پاسخگویى به سؤالهایى که در این زمینه مطرح است، به شبهاتى درباره عدم تحریف قرآن پاسخ داده مى‏شود. سؤالهایى از این قبیل که آیا اختلاف قرائتها در قرآن تأثیر داشته یا خیر؟ و اگر مؤثر بوده این تأثیر در چه حدى است؟ و آیا این اختلافات به اعتقاد مسلّم ما که همان عدم تحریف قرآن است خللى وارد مى‏سازد؟ اهمیت این موضوع ما را بر آن داشت تا پیرامون اختلاف قرائتها تحقیقى نماییم که شامل: منشأ پیدایش این اختلاف، قرّاء و راویان آنها، شرایط حاکم بر زمان آنها، بررسى روایت آنها از جهت متواتر بودن و عدم آن، بررسى آثار فقهى اختلاف قرائتها و... نظریه‏هاى فقها در مقام قرائت در نماز و در غیر نماز و بررسى تاریخىِ پیدایش اختلاف قرائتها و نظریه‏هاى مختلف در این زمینه مى‏باشد.