درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۷۰۱ تا ۱٬۷۲۰ مورد از کل ۵۳٬۱۱۱ مورد.
۱۷۰۱.

تحلیل آثار آچه به و ساعدی از منظر ادبیات اتوپیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی دوره ۱۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۷ 300 - 320

کلیدواژه‌ها: ترغیب ساعدی تشابه آچه به آرمان شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۳۴
مقایسه ی عرضی آثار هنری اخیرا مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این مقاله موضوع آرزوی داشتن زندگی آرمانی در موضوعات داستان در آثار برگزیده چینوا آچه به و غلامسحین ساعدی مورد بررسی قرار گرفت. آچه به، راه رسیدن به رستگاری را در پایان دادن به استعمارگری غرب، نجات وطن، برگشتن به رسم و رسومات و فرهنگ اصیل آفریقا می داند؛ ساعدی راه رسیدن به زندگی آرمانی را در سکوت و آرامش زندگی روستایی و خلاصی از مشکلات و گرفتاری های زندگی مدرن و رهایی از مشکلات روحی و روانی می یابد. هر دو نویسنده در انتخاب شخصیت های داستان و صحنه پردازی ها در مسیر اهداف هنری خود، وجوه مشترک زیادی دارند. در این مقاله، دو بازیگر نقش اصلی داستان، ایده ها و اسیده ال ها، طرز فکر و تفکرات آن ها از هستی و آرزوهای آرمانی و شیوه انتخاب صحنه و تاثیر پذیری آنها از جهت گیریهای سیاسی و اجتماعی تجزیه و تحلیل و تشابه آنها مشخص شد.
۱۷۰۲.

بررسی تطبیقی مضامین مشترک در موضوع شهید و شهادت در اشعار پایداری معاصر فارسی و عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی دوره ۱۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۷ 470 - 487

کلیدواژه‌ها: شهادت شهید ادبیات مقاومت شاعران ایران و عرب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۰
ادبیات پایداری مضامین گسترده و متنوعی دارد که یکی از شاخص ترین آنان شهید و شهادت است. شهید و شهادت مقوله ایست که در اغلب نبردهای مقدس از آن یاد می شود و روی سخن بسیاری از شاعران عرصه مقاومت با آنان است. در دین اسلام نیز به این مساله اهمیت والایی داده شده و اسلام کسانی را که در راه خدا جانفشانی می کنند و جان خود را از دست می دهند زنده نمی پندارد. بلکه زندگانی هستند که در نزد خدای خود آرمیده اند. بزرگداشت و تکریم شهیدان میهن که جان خویش را در راه پاسداری از وطن و دین ایفا کردند نیز از مضامین دیگر شعر پایداری است.این پژوهش در صدد بررسی تطبیقی مفهوم شهید و شهادت در اشعار شاعران ایران و عرب است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شاعران معاصر انقلابی ایران و عرب، در اشعار خویش از این مفهوم، بسیار بهره برده اند و در اشعار ایشان مضامینی مربوط به شهید و شهادت شامل : ستایش مقام شهید، انتقام خون شهید، مرثیه سرایی برای او و به کارگیری نماد، است.
۱۷۰۳.

تحلیل شگردهای روایی در گفتمان های انتقادی رمان «جزیره سرگردانی» دانشور بر اساس سطح توصیف (تحلیل زبان شناختی و بلاغی) رویکرد نورمِن فِرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های دستوری و بلاغی سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۴ 180 - 199

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی رویکرد فرکلاف تحلیل زبان شناختی بلاغی جزیره سرگردانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۸۲
تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی است که زبان را به عنوان شکلی از کارکرد اجتماعی بررسی می کند و بر نحوه بازتولید قدرت اجتماعی و سیاسی به وسیله متن و گفتگو تأکید می کند. تحلیل گفتمان یا تحلیل کلام به مطالعاتی اطلاق می شود که زبان نوشتاری، گفتاری یا نشانه ای را مورد تحلیل قرار می دهند. ژانر «داستان» جدّی ترین قالب از نظر درآمیختگی با ابعاد انسانی، فرهنگی و اجتماعی به شمار می آید. بنابراین می توان ادعا کرد که ظرفیّت داستان از حیث تناسب با تحلیل گفتمان، تا حدّی است که بتوان داستان ها را ظرفِ گفتمانروزگارِ نویسنده و آیینه جامعه او دانست؛ یکی از مؤلفه های مهم در گفتمان انتقادی، الگوی نورمن فرکلاف است که با بهره گرفتن از مؤلفه های او می توان ویژگی هایی را در متن یافت که با قرائت عادی نادیده گرفته می شوند. رمان «جزیره سرگردانی» به دلیل ماهیّت منحصر به فرد و پیوندهای نزدیک با جامعه و وقایع اجتماعی و سیاسی با روش تحلیل گفتمانی و کشف عناصر سبکی ویژه آن سنخیّت زیادی دارد؛ که می توان با تأمّل و بازخوانی آن ، به حوادث مهّم و جریان ساز سیاسی ایران و بزرگ ترین مسائل در ذهن شخصیّت های رمان پی برد. در این پژوهش نحوه تعامل و ارتباط بینامتنی گفتمان های رمان «جزیره سرگردانی» اثر دانشور،با مسائل سیاسی- اجتماعی، مختصه های زبانی و فرازبانی مؤثر و روابط منطقی بین واژه ها، مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه با بررسی های صورت گرفته شده، این نتایج حاصل شد که تمامی شگردهای بلاغی و دستوری از جمله انواع لایه های معنایی، استعارات و کاربرد پویا سازی آن ها، انتخاب واژگان متناسب با شخصیت ها، فرایند مدل سازی و تبیین استعاری، گزینش زاویه دید سوم شخص، کاربرد قیدها به عنوان (یکی از مهم ترین نمایه های زبان شناختی که مبیّن میزان و شدّت جهان بینی هستند) و... همگی در خدمت هدف نویسنده- بیان واقعیّت های تاریخی، اوضاع فرهنگی، فکری و اجتماعی معاصر ایران و دغدغه های روحی و روانی زندگی شخصی خود- هستند.
۱۷۰۴.

مطالعه تطبیقی جلوه های عشق در گنجینه الاسرار عمّان سامانی و آتشکده نیّر تبریزی

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان فارسی (شفای دل) سال ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۶ 93 - 116

کلیدواژه‌ها: گنجینه الاسرار عمّان سامانی آتشکده نیّر تبریزی عشق عرفان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۶۷
عشق رکن اصلی مباحث عرفانی و ادبی است. این مبحث مهم در اشعار فارسی ازجمله اشعار نیّر تبریزی و عمّان سامانی نیز وارد شده است و این دو شاعر، واقعه کربلا را با چاشنی عشق به تصویر کشیده اند. این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است، مبحث عشق و مؤلفه های اساسی آن را در گنجینه الاسرار عمّان سامانی و دیوان نیّر تبریزی می کاود و به ارتباط عارفانه و عاشقانه حسین (ع) با معشوق ازل و نیز جانفشانی و ایثار یاران امام در راه حسین (ع) را به عنوان پیر و مراد خود می پردازد. چگونگی پیدایش عشق، برتری عشق بر عقل، اتحاد عشق، عاشق و معشوق، خاصیت های میِ محبت، طلب رضای محبوب ازجمله مشخصه هایی هستند که هر دو شاعر حسینی با دیدگاه ها و روایت ها و تأویل های خود گاهی به صورت مستقل و گاهی در داخل روایت های واقعه کربلا و از زبان اشخاص به آن ها پرداخته اند. نتیجه آن که حسین (ع) در ارتباط با محبوب ازل، در حکم عاشق راستین حق و خانواده و یاران امام نیز در ارتباط با ایشان بهترین عاشقان و مریدان وی هستند و محبوب ازل را به واسطه او می شناسند.
۱۷۰۵.

Sweet Maidens or Evil Witches? A Post-Jungian Study of Women’s Archetypal Images in Thomas Malory’s Le Morte d’Arthur and the Epic Part of Ferdowsi’s Shahnameh(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد و نظریه ادبی سال ۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ویژه نامه (پیاپی ۱۷) 99 - 119

کلیدواژه‌ها: Archetypal image Post-Jungian analysis Feminist study Arthurian literature Shahnameh

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۵۸
Thomas Malory's Le Morte d’Arthur and the epic part of Ferdowsi's Shahnameh , addressing two key questions: how does Hillman’s concept of archetypal images illustrate the major images of women presented in Le Morte d’Arthur and Shahnameh ? And, how are these images treated in their respective contexts? Using James Hillman’s Post-Jungian theory of archetypal images, which emphasizes preserving the individual details of the images, in contrast to Jungian archetypes that are reductionist and imprecise, this study explores the images of the women in Le Morte d’Arthur and Shahnameh both individually and in relation to one another. Based on a detailed examination of the unique characteristics of their images, collected from textual evidences, each of these women are categorized under the archetypal images of the daughter, the lover/wife, and the mother. The results of this study propose a comprehensive pattern, supported by various examples, for further detailed analyses of such archetypal images, as they open up new horizons for feminist studies by illuminating women’s multidimensional personalities. In addition, the major diversions from this pattern under the archetypal images of the sorceress and the warrior are discussed according to their respective contexts and societies as well.
۱۷۰۶.

Men in Transition: A Study of Hegemonic Masculinity in Amy Waldman’s The Submission and Porochista Khakpour’s Sons and Other Flammable Objects(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد و نظریه ادبی سال ۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ویژه نامه (پیاپی ۱۷) 121 - 140

کلیدواژه‌ها: Hegemonic Masculinity Structured Action Theory Post-9/11 Fiction American Hegemonic Masculinities Hyphenated Masculinities

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۵۶
This study traces James W. Messerschmidt’s concept of hegemonic masculinity in two post-9/11 novels, The Submission (2011) by Amy Waldman and Sons and Other Flammable Objects (2008) by Porochista Khakpour. Messerschmidt’s Structured Action Theory considers hegemonic masculinities as surreptitiously omnipresent or social constructs whose main purpose is rendering unequal gender relations possible. We believe that this theory can help us better understand the transformations the masculinities of these novels undergo after the 9/11 attacks. In analyzing the novels, we argue that characters who manifest pre-9/11 ideals of American hegemonic masculinity and who are symbolically disempowered by the attacks endeavor to regain their hegemonic status by establishing the hyphenated Middle Eastern and South Asian masculinities as their racial Other and subordinating them in the post-9/11 landscape. In other words, we will focus on the former group’s symbolic emasculation and their subsequent remasculinization in light of the 9/11 attacks and the impact of this transformation on immigrant men in the United States. Moreover, by applying the Structured Action Theory to the aforementioned novels, we aim to show how American hegemonic masculinities, previously defined as strong, untouchable, and invincible, are reconstructed, after the 9/11 attacks, around the ideals of revenge; besides, we explore the responses of the Middle Eastern and South Asian men to their unequal position. Ultimately, we analyze the varying intersections of gender, religion, nationality, race, class, and age which are at work to reconstruct such identities.
۱۷۰۷.

واکاوی نشانه-معناشناسی نظام های گفتمانی آیه پانزدهم سوره حج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی - قرآنی سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 21 - 38

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم سوره حج تحلیل گفتمان گفتمان تجویزی فشاره های تنشی- عاطفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۰۰
تحلیل های زبان شناختی از رویکردهای نوین مواجهه با متون دینی، ازجمله قرآن کریم است که با استخراج مؤلفه های فرهنگیِ زبان، ساحت های انسان شناختیِ آن را ترسیم و با کشف تعاملات زبان با ساختارهای فکری اجتماعی در متون، بسیاری از ابهامات معنایی را مرتفع می نماید. برداشت های معنایی متفاوت و نیز شبهه ناک نظیر القای مفهوم خودکشی پیرامون آیه پانزدهم سوره حج، ضرورت بازخوانی آیه مذکور را دو چندان می کند. لذا در نوشتار حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی تلاش شد، با ارائه خوانشی هدفمند از آیه پانزدهم سوره حج و با تحلیل نظام های گفتمانی مستتر در آیه روشن سازیم که برداشت های موجود از آیه و شبهاتی که نسبت به آن مطرح است، چگونه توجیه می شود. یافته های پژوهش نشان داد شبکه گفتمانی ای که با عنایت به سیاق درون متنی و بافت برون زبانی، شکل می گیرد حاکی از لجاجت مخالفان گفتمان توحیدی قرآن است که با حق مجادله می کنند. در آیات ابتدایی سوره حج با یک نظام هوشمند از نوع القایی مواجه هستیم که تلاش دارد توانش مخاطبان را تحت تأثیر قرار دهد. آیه در پاسخ به این گفتمان در مقام تجویز کنشی ناشدنی است و برای این که توانش مخاطب را به جهت نفی کنش، تحریک کند، از فشاره تنشی-عاطفی بهره می برد تا در نهایت گفتمان مشیت الهی را ثابت کند. این نظام گفتمانی تابع تغییر وضعیت از شرایط اولیه یعنی نقش انگیزه بخشی به شرایط ثانویه یا نقشِ معرفتی است. شرایط اولیه ظن نسبت به نصرت الهی و شرایط ثانویه باور به گفتمان مشیت الهی است. در این جا گفته پرداز قصد دارد، گفته یاب را به نفی کنش (عدم سوء ظن نسبت به نصرت الهی) سوق دهد.
۱۷۰۸.

مقایسه ذهنیّت غنایی نظامی گنجوی وخواجوی کرمانی با تکیه بر «لیلی و مجنون وگل و نوروز»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۲۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 155 - 191

کلیدواژه‌ها: لیلی ومجنون گل ونوروز ذهنیّت غنایی نظامی گنجوی خواجوی کرمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۵۷
موضوع این مقاله بحث و بررسی درباره مقایسه ذهنیّت غنایی نظامی گنجوی در منظومه «لیلی و مجنون» و ذهنیّت غنایی خواجوی کرمانی در منظومه «گل و نوروز» است. تحوّل شگرف ذهنیّت غنایی در این دو اثر، ناشی از آمیختگی ذهن شاعر و مخاطب است. چیره دستی نظامی در منظومه «لیلی و مجنون» بین منظومه های سنّتی غنایی ادبیّات فارسی مثال زدنی است. با این حال، منظومه «گل و نوروز» خواجو نیز در قالب مثنوی با محتوایی غنایی و عاشقانه در ادبیّات فارسی جایگاه رفیعی دارد. در شرح مطالب مقاله سه مبنای محتوایی این پژوهش این گونه آمده است: 1) ذهن وشخصیّت اثرگذار غنایی هر دو شاعر؛ 2) ارائه محتوایی عاشقانه که به تربیت انسانی ختم می شود؛ و 3) برداشت ذهنی مخاطب از منظومه ها؛ که محورهای اصلی این مقاله به شمار می آیند. وفاداری در عشق، بن مایه اصلی این دو منظومه است و با ماهیتی غنایی، هر دو شاعر به مضمونی آموزنده و حکیمانه اشاره دارند. احساسات و عواطف درونی شاعر که در این دو منظومه برای مخاطب به صورت ملموس درک می شود، بررسی و تحلیل شده اند. عناصر محتوایی دو منظومه بر پایه عشق به تربیت و تکامل انسانی استوار است. بنابراین در این مقاله مضامین، افکار و دیدگاه های دو اثر بررسی شده است و میزان تأثیر آن ها بر تعلیم و تربیت با ذهنیّت مخاطب مشاهده می شود. در منظومه «لیلی و مجنون» تغنیّات درونی وجود دارد که در مثنوی «گل و نوروز» مانند آن را مشاهده نمی کنیم. اکثر مضامین غنایی در این دو مثنوی مشترک هستند و در مواردی هم اختلاف وجود دارد که گاهی این اختلافات برجسته به نظر می رسد.
۱۷۰۹.

خوانش گفتمان مدار تاریخ اردلان

نویسنده:
منبع: تحلیل گفتمان ادبی دوره ۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲ 87 - 120

کلیدواژه‌ها: تاریخ تاریخ اردلان گفتمان تحلیل گفتمان انتقادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۵
تحلیل گفتمان، رویکردی است که از زیرشاخه های زبان شناسی محسوب می شود و در تحلیل هر نشانه زبانی کاربرد دارد. نگاه هریس بیشتر ساختارگرایانه بود؛ اما پس از او بسیاری از زبان شناسان، تحلیل گفتمان را نقطه مقابل تحلیل متن دانستند. یکی از شاخه های تحلیل گفتمان، تحلیل گفتمان انتقادی است که رویکردی بینارشته ای برای مطالعه گفتمان است و با تحلیل کردن زبان، نشان می دهد متن و گفت وگو به بازتولید قدرت سیاسی و اجتماعی می پردازند. نورمن فرکلاف، از بنیان گذاران این نظریه است که برای گفتمان، سه سطحِ توصیف، تفسیر و تبیین را بیان کرده است. با توجه به اینکه هر کتاب تاریخی از صافی نگاه ایدئولوژیک نویسنده اش گذشته، همواره همراه با سوگیری است. بنابراین، قابلیت مطالعه گفتمانی دارد. در مقاله حاضر، پس از بررسی مبانی نظری تحلیل گفتمان، کتاب تاریخ اردلان، نوشته مستوره اردلان، در سه سطحِ توصیف، تفسیر و تبیین خوانش می شود. تحلیل این کتاب از منظر رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نشان می دهد علاوه بر گفتمان غالب لایه بیرونی متن که حمایت همه جانبه از خاندان اردلان است، گفتمان های دیگری در لایه های زیرین متن وجود دارد که بیانگر دیدگاه ایدئولوژیک نگارنده آن است.
۱۷۱۰.

ضرب المثل؛ ابزاری فرهنگی برای تنظیم و شکل دهی به رفتار جمعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال ۱۱ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۲ شماره ۴۹ ۲۱۹-۱۸۹

کلیدواژه‌ها: ضرب المثل رفتار جمعی عقلانی سازی نهادینه سازی قاب بندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۴۸۴
حوزه فرهنگ، میدان همگرایی و تعامل جهان بینی ها و ایدئولوژی هاست. ضرب المثل ها یکی از ابزار های فرهنگی تأثیرگذار در ترویج، تنظیم و هدایت ایدئولوژی ، جهان نگری و رفتار اجتماعی سازمان یافته هستند. آن ها هماهنگی جمعی را در کنشگران اجتماعی تقویت می کنند و موجب همگرایی فکری و فرهنگی، حول یک موضوع مشترک می شوند. در این مقاله تلاش می شود تا با روش تحلیل کیفی و توصیف، به این مسئله پرداخته شود که ضرب المثل ها به عنوان یکی از ابزارهای مورد استفاده در فرهنگ عامه، چگونه به رفتار جمعی شکل می دهند. پیش فرض این است که ضرب المثل ها با «عقلانی سازی»، «نهادینه سازی» و «ساخت گرایی»، رفتارهای فردی را با رفتارهای جمعی همسو می کنند. مبانی و کارکرد ضرب المثل ها، نشان دهنده ظرفیت و توانایی آن ها برای نظارت و کنترل رفتارهای اجتماعی است؛ انتظار ایفای نقش هایی چون «هم بستگی و تطور همکاری»، «حصول منفعت مشترک»، «تعریف طرح واره های رفتاری»، «قاب بندی»، «اطمینان آفرینی» و «انسجام اجتماعی» از ضرب المثل ها، موجب می شود تا آن ها بتوانند رفتار پراکنده مخاطبان را تنظیم و هم جهت کنند. ضرب المثل ها با طرح الگوهای آشنا و نهادینه، «ناهماهنگی شناختی و پراکندگی رفتاری»1 افراد را در جامعه محدود می کنند.
۱۷۱۱.

ارتباط پوشش با مناسک آیینی -اسطوره ای در میان زرتشتیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال ۱۱ خرداد و تیر ۱۴۰۲ شماره ۵۰ ۶۱-۲۹

کلیدواژه‌ها: پوشش اسطوره حماسه آیین متون زرتشتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۴۵۲
پوششی که در اجرای مراسم آیینی استفاده می شود مکمل یک آیین باستانی یا داستان اساطیری از دوران کهن است. لباس ها، تزیینات و اشیای مورد استفاده در اجرای مراسم آیینی همگی نمادین هستند. افراد با این نمادها آشنایی دارند و به تقلید از پیشینیان خود آن ها را به کار می برند، حتی اگر از جنبه نمادین آن اطلاع دقیقی نداشته باشند. هدف اصلی این پژوهش، بررسی پوشش در اسطوره و حماسه و تأثیر آن در مراسم آیینی با تأکید بر پوشش زرتشتیان است. در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از شیوه تحلیلی توصیفی و استفاده از اسناد کتابخانه ای کاربرد پوشش در مراسم آیینی بررسی شود. در این پژوهش مشخص شد که رنگ و نوع لباس نشان دهنده باورها واعتقادات مردم است و کاربرد آن در مراسم آیینی جنبه اسطوره شناختی دارد. اقوام مختلف برای فرایند گذار از زندگی بدوی و ورود به زندگی متمدن روایت های اساطیری درمورد پوشاک دارند. این روایت ها را که به تولید و استفاده از پوشاک اشاره دارد، در حماسه به شخصیت ها و قهرمانان حماسی نسبت داده اند.
۱۷۱۲.

نقد و ارزیابی معادل یابی واژگانی در ترجمه عربی تاریخ بیهقی براساس الگوی گارسس

نویسنده:
منبع: نقد، تحلیل و زیبایی شناسی متون سال ششم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱۸ 5 - 29

کلیدواژه‌ها: تاریخ بیهقی ترجمه عربی نقد ترجمه الگوی گارسس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۳۳۹
یحیی الخشاب و صادق نشأت در سال 1956 میلادی تاریخ بیهقی را به عربی ترجمه کردند. ارزش علمی و ادبی تاریخ بیهقی در میان متون فارسی و تاریخی، بایستگی ارزیابی و نقد چنین ترجمه ای را نمایان می کند. نقد ترجمه یکی از روش هایی است که در نمود سطح کیفی متون مترجَم راهگشا است. هدف این پژوهش، نقد و ارزیابی معادل یابی واژگانی تعریب تاریخ بیهقی از آغاز تا پایان داستان حسنک وزیر براساس سطح معنایی لغوی الگوی کارمن گارسس است. تعریف، معادل فرهنگی یا کارکردی، همانندسازی، بسط نحوی، قبض نحوی و ابهام از جمله مؤلّفه های این سطح از الگو هستند که در این پژوهش به آنها می پردازیم. این پژوهش روشن می کند که معادل یابی واژگان و اصطلاحات متن مبداء در زبان متن مقصد دامنه ای فراخ دارد و به همین سبب، عموم اشکالات ترجمه عربی تاریخ بیهقی، واژگانی است. مترجمان از همانند سازی و تعریف بیشتر از همه مؤلّفه ها برای ترجمه این متن کهن بهره برده اند. یکدست نبودن معادل واژگانی در سراسر متن دیده می شود و بی توجّهی مترجمان به تحوّلات زمانی واژگان و معانی پنهان و کنایی اصطلاحات فارسی مهم ترین دلیل رخ دادن خطاهای ترجمه واژگانی در این متن است.
۱۷۱۳.

جایگاه زنان در تصوف: نقد تفکر مردسالارانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۱) 47-69

کلیدواژه‌ها: زنان صوفی انسان شناسی صوفیانه رابطه خویشاوندی مردسالاری تاریخ مذکر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۳۹۸
مطالعه تاریخی نقش زنان در طبقات گوناگون جامعه از جمله طبقه صوفیه، شناختی جامع و دقیق از آنان ارائه خواهد کرد. تلاش برای درک این نقش با توجه به حاکمیت نگاه مردسالارانه در واقع راهی برای تحلیل و نقادی این نگاه حاکم به شمار می آید. شواهد تاریخی متعدد، به مفهوم فراجنسیتی در تصوف گواهی دارند که نادیده انگاری تاریخی زنان در چنین نگرشی را نامفهوم می نماید. در جامعه مردسالار که زنان کمتر از مردان، امکان حضور در عرصه های اجتماعی، اقتصادی، دینی و سیاسی را داشته و معمولا از متن به حاشیه رانده شده اند، به طور طبیعی، ورود زنان به سلک عارفان و طی مراحل کمال عرفانی با دشواری هایی متعدد روبرو بوده است. این مقاله با بررسی تاریخی سرگذشت زنان صوفی و چگونگی ورود آنان به سلک عارفان، به این نتیجه می رسد که عواملی چند در راه یابی زنان به سلوک عرفانی از اهمیت برخوردار بوده اند که مهمترین آنها رابطه خویشاوندی است که نگاه مردسالارانه آن را نادیده گرفته است و این خود یکی از مهمترین نقدها به نگرش مردسالارانه به جریان سلوک و تصوف به شمار می آید.
۱۷۱۴.

استعمار نوین و سیاست دیگرستیزی: هویت «دشمن دوست نما» در رمانهای جمهوریت، حقیقتی دروغین و شیکاگو اثر علا الاسوانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 47 - 68

کلیدواژه‌ها: نواستعماری دموکراسی پسامدرن دیگری و خود دشمن دوست نما ایدئولوژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۲۸۰
سیاست های استعماری ونادیده انگاشتن برابری و ارزشهای فردی همواره مورد توجه منتقدان پسااستعماری بوده است. خوانشی ادبی در خصوص جایگاه نژاد عرب و مسلمانان در آمریکا به عنوان کشورمدعی دموکراسی و برابری حقوق همگان در دوران پسا استعماری می تواند بیانگر سیاست نواستعمارگرایانه امریکا در عصر حاضر باشد. مقاله حاضر به بررسی هویت اعراب و مسلمانان در تقابل با هویت امریکایی در رمان های  شیکاگو (2007) و جمهوریت، حقیقتی دروغین (2021) آثار علا الاسوانی بر اساس نظریه سیاسی شانتل موف در خصوص دموکراسی کثرت گرا و دشمن دوست نما می پردازد که این حقیقت را تبیین می نماید که دموکراسی واقعی غیر ممکن بوده و در دموکراسی کثرت گرا خصومت ها و دشمنی ها به صورت یک رابطه به ظاهر دوستانه پنهان می گردند تا بتوان مخالفان را تحت کنترل خود قرار داد که این بیانگر نوعی استعمار نوین است.  رمان شیکاگو با به تصویر کشیدن زندگی مهاجران در آمریکا در دوران پس از حملات 11 سپتامبر 2001 و رمان دموکراسی حقیقتی دروغین، با روایت نمودن جریان انقلاب مصر، بر استعمار نوین و پنهان امریکا وغرب می تازد که در آن مسلمانان و اعراب به عنوان دشمنان و تروریستهای بالقوه برای آمریکا و مردمش ترسیم می شوند و در شرق، این دیگر ستیزی به صورت معرفی عرب تبار به عنوان ملتی که لایق انقلاب و آزادی نیستند نمود پیدا می کند. این رویکرد پرده از ماهیت واقعی سیاست نواستعماری امریکا و غرب برمید ارد.
۱۷۱۵.

مطالعه کارکردهای زبانی «فعل» در اشعار غنایی «مذنب بدایونی» با تکیه بر فرانقش اندیشگانی در رویکرد نقش گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی زمستان ۱۴۰۲ شماره ۹۸ 73 - 106

کلیدواژه‌ها: ادبیات غنایی رویکرد نقش گرایی فرانقش اندیشگانی و مذنب بدایونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۲۶۵
«ادبیات غنایی» به عنوان یکی از گسترده ترین انواع ادبی در چهارچوب نقش «ادبی و عاطفی» زبان مطرح می شود و به بیان احساسات و عواطف شخصی «گوینده» می پردازد. هدف این نوع ادبی، گزارش و بیان احساسات گوینده و در کنار آن، لذت بخشیدن به مخاطب است. هر یک از گویندگان ادب غنایی به اقتضای درون مایه اثر خود از مؤلفه هایی بهره گرفته اند که به اثر آن ها رنگ و بوی غنایی بخشیده و آن را از سایر آثار ادبی متمایز ساخته است. شیوه های کاربرد عناصر غنایی در هر یک از منظومه های ادب فارسی متعدد و متنوع است. عواملی مانند «ترکیبات و تعبیرات غنایی»، «توصیفات نرم و لطیف»، «فضای غم آلود و انزواطلبی»، «کنشگری عاشق و معشوق»، «تک گویی های درونی شخصیت اصلی» و ... از شاخص ترین نمودهای ادب غنایی هستند. این پژوهش تلاش می کند با بهره گیری از «فرانقش اندیشگانی» در رویکرد نقش گرایی هلیدی به مطالعه اشعار غنایی «مذنب بدایونی» یکی از شعرای ناشناخته دوره بازگشت بپردازد. این شاعر غزل سرا از روش های مختلفی برای بیان اندیشه غنایی خود استفاده کرده و نکته قابل تأمل این است که وی در طول دوره شاعری خود دچار تحول نگرش شده و از نگرش ابتدایی خود که مشابه شعرای عاشقانه سرای سبک عراقی بوده در دوره ای از زندگی به دیدگاه شعرای «مکتب وقوع» و «واسوخت» متمایل می شود. این پژوهش سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که بر مبنای فرانقش اندیشگانی، تحول جهان بینی «مذنب بدایونی» در اشعار غنایی، باعث ایجاد چه تغییراتی در سطح «افعال» به کار رفته، شده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که تغییر، افول و در نهایت تنزل مقام «معشوق» -به عنوان شخصیت اصلی غزلیات وی- از طریق کاهش میزان حضور این مُشارک در «فرآیندهای مادی و ذهنی» و بسامد بالای «بندهای پرسشی» که معنای «مؤاخذه و عتاب» دارند، نشان داده شده است.
۱۷۱۶.

رمان تاریخی فارسی و اجتماع ملی در عصر مشروطه: پیوند دین و هویت ملی در رمان شمس و طغرا

نویسنده:
منبع: اجتماعیات در ادب فارسی سال ۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 70 - 87

کلیدواژه‌ها: هویت ملی مشروطه شمس و طغرا دین اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۲۷۰
بررسی مناسبات برون متنی در تحلیل رمان فارسی از مواردی است که به شناخت بیش تر جامعه ایرانی کمک می رساند. با توجه به اهمیت مسئله هویت ملی در جهان امروز و به ویژه در ایران معاصر و همچنین با توجه به اهمیّت دین در جامعه ایرانی، در این پژوهش، رمان  سه جلدی شمس و طغرا نوشته میرزا محمد باقر خسروی از نویسندگان دوره مشروطه از جهت ارتباط دین و هویت ملی در کانون بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده این پژوهش تحلیل محتوای جهت دار با استفاده از رویکرد تاریخی تلفیقی به هویت ملی بوده است. تحلیل این رمان، که زمان رویدادهای آن سده ششم هجری است، در نهایت نشان می دهد که رویکرد دین محور به هویت ملی در آن غالب است. البته، در این رویکرد دین محور عمدتاً با نگاه فراملی مواجه هستیم اما هیچ تضاد و تقابلی میان اسلام و ایران دیده نمی شود و در این رمان، دین اسلام و ایران کاملاً سازگار هستند.
۱۷۱۷.

دراسه تمایزات اللغه والجنس فی شعر ابراهیم وفدوی طوقان فی ضوء نظریه DSL(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 79 - 106

کلیدواژه‌ها: اللغه النسویه المستوى اللغوی والفکری الشهید روبن لاکوف فدوى طوقان إبراهیم طوقان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۲۷۴
إن تأثیر الجنس على اللغه وتفکیر الأدباء من الإستراتیجیات الجدیده فی الدراسات اللغویه التی ظهرت فی أواخر القرن العشرین على ید العالمه الأمریکیه روبن لاکوف وعُرفت بنظریه DSL. على أساس هذه النظریه، فإن الخصائص المنطوقه والمکتوبه للجنسین قابله للتمایز والدراسه. ورُمنا فی هذه المقاله دراسه أسلوب لغه الشعر لدى فدوى طوقان وأخیها إبراهیم وفق أُطر النظریه لبیان أن اللغه الأنثویه والذکوریه تختلف على الرغم من وجود قرابات جینیه وعائلیه واجتماعیه وثقافیه حتى فی حال معالجه موضوع واحد. وعلی هذه النظریه اخترنا مقاطع شعریه تحت موضوع الشهید من دیوان الشاعرین الفلسطینیین المعاصرین ضمن الدراسه، وقمنا بدراستها من ناحیتین: المستوى اللغوی والمستوى الفکری، کذلک انتهجنا فی هذه الدراسه المنهج الوصفی- التحلیلی وتوصلنا إلى أن أشعار فدوى طوقان بالقیاس إلى أخیها إبراهیم تتخللها من العناصر اللغویه فی أسلوب الکتابه النسویه کالتکرار والارتکاز والاستفهام بنسبه أکبر. وبما أنّ موضوع الشهید لا یتطلب توظیف ألوان متنوعه إلا أن ما جاء فی أشعارهما کان غالبا بشکل استخدام محدود للألوان وعلی هذا نجد أنّ الشاعره قد وظّفت هذه التشکیلات ضعف أخیها، کما هو الحال فیما یتعلق بالکلام التشکیکی والألفاظ الظنیه، فلم یکن مشهوداً بالشکل الکبیر علی الرغم من أنّ تجلیاتها عند فدوی کان أکثر بالنسبه لأخیها، وفیم یخص الناحیه الفکریه وجدنا أن الشاعره تطرقت للتفاصیل والدقه والتصریح بالأحاسیس على نطاق أوسع منه.
۱۷۱۸.

التناص فی روایه حرب الکلب الثانیه لإبراهیم نصر الله دراسه سیمیائیه وفق منهج غریماس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۰ 109 - 141

کلیدواژه‌ها: التناص إبراهیم نصرالله حرب الکلب الثانیه السیمیائیه غریماس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۶۳
إن المنهج السیمیائی العاملی لغریماس یرکز على العلاقات بین العوامل فی النص لتحدید أطراف الصراع وما یساعدها وما یعارضها والدوافع المحفزه لنشوء الصراع والتنقیب عن دلالاته فی البنى العمیقه للنص. لقد استشرف الروائی إبراهیم نصرالله الخطر المستقبلی على مصیر الإنسان فی صراعه مع من یشابهه فضلا عمن یخالفه فی روایته "حرب الکلب الثانیه" واستخدم الکثیر من الأسالیب التجریبیه وتقنیاتها لتصویر الحروب المختلفه فی الروایه والتناص إحدى التقنیات التی وظفها الکاتب مواکبا الصراع البشری المستمر على مر التاریخ. فجاءت هذه الدراسه بمنهج وصفی تحلیلی معتمده المنهج السیمیائی وفق نظریه العوامل لغریماس للکشف عن أشکال التناص الدینی والأدبی فی الروایه وکیفیه توظیف الکاتب لهما وإنتاج الدلاله السیمیائیه وبیان مواطن الابتکار فی المعالجه وتطبیق آلیات اشتغال النموذج العاملی والمربع السیمیائی فی تحلیل التعالق السیمیائی. ومن نتائج الدراسه أن التناص کان مضمونیا حواریا خارجیا وداخلیا معلنا ومخفیا بأسلوب وتقنیه ومعالجه جدیده مبالغه فی العنف والتوحش.
۱۷۱۹.

واکاوی مضامین دینیِ کتاب های فارسی و نگارش دوره اول متوسطه

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات فارسی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 1 - 31

کلیدواژه‌ها: ارزش های مذهبی تحلیل محتوا کتاب فارسی مضامین دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۳۱۳
نگاهی به ادبیات فارسی، سیطره گسترده مضامین دینی را در عرصه نظم و نثر نشان می دهد. از آنجا که جامعه ما مقیّد به اصول و مسائل دینی است، کاربست مضامین دینی با مواد و مطالب فارسی و نگارش، با توجه به سرعت گسترش و اثر گذاری آن، نقش سازنده ای را در تقویت هویت دینی و غنای زبان و ادب فارسی می تواند ایفا کند. هدف این پژوهش، واکاوی مضامین دینی کتاب فارسی و نگارش دوره اول متوسطه سال تحصیلی 1402-1401 می باشد که با روش کتابخانه ای و رویکرد کمّی- کیفی با بهره گیری از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش کتاب های فارسی و نگارش دوره اول متوسطه با بررسی کامل هر پایه می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد از مجموع هشت مصداق مضامین دینی؛ بیش ترین فراوانی و توجه، مربوط به ارزش های مذهبی با فراوانی(813)، نمادهای دینی با فراوانی(523)، عقاید مذهبی با فراوانی(81)، شخصیت های مذهبی با فراوانی(44) و آیات، احادیث و روایات با فراوانی (25) بوده است که عملکرد خوبی را از سوی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی کتاب های درسی فارسی و نگارش در بهره گیری و پرداختن به مصادیق مضامین دینی نشان می دهد. در مصادیقِ دیگر؛ یعنی شعائر اسلامی، مراسم مذهبی و وقایع مذهبی نیز توجه کمتری در این خصوص ملاحظه می گردد و  نیازمند بازنگری بیشتری در این مهم می باشد.
۱۷۲۰.

نقد و تحلیل تصاویر کتاب فارسی پنجم دبستان و بررسی ارتباط آن ها با متن درس

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات فارسی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 117 - 138

کلیدواژه‌ها: پایه پنجم تحلیل تصاویر کتاب فارسی متن درس پنجم دبستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۶ تعداد دانلود : ۶۶۲
هدف پژوهش حاضر، تحلیل وضعیت کیفیت و ارتباط تصاویر کتاب فارسی پایه پنجم با متن دروس مورد نظر است. روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و از نظر شیوه جمع آوری داده ها، کیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه مورد مطالعه شامل کتاب فارسی پایه پنجم ابتدایی چاپ سال 1401 است و روش انجام این تحقیق، روش نمونه گیری تمام شماری است؛ به صورتی که همه تصاویر کتاب فارسی پایه پنجم بررسی شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که 38 درصد صفحات این کتاب حاوی تصویر است. همچنین میزان ارتباط تصاویر ۸۳ درصد این تصاویر با متن دروس به خوبی رعایت شده است. در نتیجه از نظر ارتباط با متن درس در ۱۷ درصد تصاویر نیازمند توجه بیشتر و بازنگری مطلوب است. میزان انطباق تصاویر با مسائل فرهنگی و نیازهای روز جامعه نیز تا حدود زیادی رعایت شده، به صورتی که 93 درصد تصاویر فارسی پایه پنجم با فرهنگ و مسائل روز هم خوان است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان