جنبه های اجتماعی

عرفان اسلامی سرشار از آموزه های اخلاقی و تعالیم الهی است. این عرفان با پشتوانة دین و معنویت می تواند گره گشای بسیاری از مشکلات و مسائل روانی و اخلاقی بشر معاصر باشد. در این مقاله، با توجه به خاستگاه مشترک عرفان و روان شناسی مثبت، رویکردهای روان درمانی و مباحث اجتماعی آن در متون عرفانی بررسی می شود و نمونة آشکار و عملی ایده ها و نظریه های روان شناسان با احوال و سخنان عارفان مقایسه می گردد. مقایسة جنبه های اجتماعی عرفان با توان مندی های اجتماعی روان شناسی مثبت، می تواند کارایی معنویت در رسیدن به اهداف روان شناسی مثبت شخصیت مثبت اجتماعی را آشکار کند؛ در این مقایسه هم چنین، بهبود روابط اجتماعی و شادمانی پایدار نیز بررسی خواهد شد. درواقع این سلسله بحث ها بیانگر اجتماعی بودن عرفان اسلامی و تبیین کنندة علت بازگشت روان شناسی به ارزش های الهی و معنوی در درمان بیماری های روانی است؛ با توجه به این رویکرد، از عرفان ناب اسلامی برای رسیدن به سلامت روانی و پیشرفت سطح زندگی و کمال فکری بشر می توان استفاده کرد.

امروزه همگام با به کارگیری سیستم های اطلاعاتی به عنوان مزیت رقابتی در سازمان ها، توجه به ایجاد و توسعه محیطی پایدار که سازمان ها بتوان ن د در آن بدون آسیب به جنبه های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی جامعه به اهداف خود دست یابند، به یک مسأله حیاتی تبدیل شده است. از این رو شناسایی عوامل لازم برای بهبود جنبه های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی سودمند و ضروری است. در این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و کمی به بررسی تأثیر سیستم های اطلاعاتی بر توسعه پایدار پرداخته می شود. در بخش کیفی با استفاده از رویکرد فراترکیب عوامل شناسایی و با استفاده از نظر خبرگان در چارچوب مورد نظر جای گرفتند. سپس در بخش کمی از روش های آماری کای- دو تک نمونه ای برای آزمون فرضیات و از آزمون فریدمن جهت اولویت بندی ابعاد و مقوله ها استفاده شده و داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس تجزیه و تحلیل شدند . در نهایت 42 مفهوم و 12 مقوله اصلی استخراج شد. براساس نتایج در میان مقوله های عمده در چارچوب توسعه پایدار بیشترین اهمیت مربوط به مدیریت منابع است. ابعاد نیز به ترتیب اهمیت عبارت از زیست محیطی، اقتصادی/ دولتی، فرهنگی/ اجتماعی و سازمانی است.

فضاهای عمومی شهری به عنوان یکی از محیط هایی که بیشترین زمان حضور شهروندان در آن ها سپری می شود، پیونددهنده ای میان جنبه های اجتماعی و زیستی زندگی شهری به شمار می آیند و تأثیر عمیقی بر سلامت جسمی و روانی افراد دارند. ضروری است این فضاها به گونه ای طراحی و برنامه ریزی شوند که ارتقاء سلامت عمومی، به ویژه سلامت اجتماعی شهروندان را ممکن سازند. دراین راستا، پژوهش حاضر باهدف تحلیل کیفیت فضاهای عمومی کلان شهر تبریز با رویکرد جامعه محور و باتأکیدبر شاخص های سلامت اجتماعی و عمومی انجام گرفته است. این مطالعه از نوع کاربردی با ماهیت تحلیلی–اکتشافی بوده و با بهره گیری از روش تحقیق آمیخته (کیفی–کمی)، صورت پذیرفته است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل حداقل مربعات جزئی در نرم افزار “Warp-PLS”، و آزمون “T-test”، در نرم افزار “SPSS”، استفاده شده است. نتایج نشان می دهد بیشترین اثرگذاری بر تحقق سلامت عمومی در فضاهای عمومی تبریز به ترتیب مربوط به مفاهیم معنابخش فضای شهری، بستر کالبدی مطلوب و سالم، تعامل با بستر اکولوژیکی، الگوی کاربری زمین و فعالیت ها، دسترسی پذیری و پویایی و مفاهیم اجتماعی فضا با ضرایب 69/0، 58/0، 56/0، 55/0، 48/0 و 43/0، می باشد. همچنین، در میان متغیرهای فرعی، مؤلفه هایی نظیر احترام به نیازها و خواسته های شهروندان، پویایی و سرزندگی فضا، هویت منحصربه فرد، توجه به فضاهای سبز و آبی، بهره گیری از نمادها، و پاکیزگی محیطی بیشترین تأثیر را داشته اند. یافته ها نشان می دهد که شاخص های سلامت عمومی در فضاهای عمومی کلان شهر تبریز به طور کامل تحقق نیافته و نیازمند نگرشی سیستمی و یکپارچگی در برنامه ریزی جهت شکل گیری فضاهایی با رویکرد ارتقاء سلامت جسمانی و روانی شهروندان می باشد.