تلویزیون

خانه، به مثابه ی شبکه ای پیچیده از سازه های معماری، اشیاء، مفاهیم، انسان ها و ... همواره در معرض تغییر بوده و هست. هر یک از این عناصر به عنوان کنشگری فعال، نقشی را در تغییر خانه و فضاهای خانگی بازی می کنند. بازشناسی میزان عاملیت و نقش هر یک از این بازیگران در شبکه ی خانه و تغییرات آن، می تواند به فهم بیشتر و بهتر خانه به عنوان نهادی پویا و چند بعدی کمک کند. تلویزیون از جمله بازیگران مهم فضای خانگی است که تغییرات مهمی را در فرم، عملکرد و معنای خانه بوجود آورده است. با وجود اهمیت بسیار محتوای تلویزیون، این پژوهش بر روی نقش فرهنگ مادی تلویزیون و میزان عاملیت آن در تغییرات خانه تمرکز نموده است. برای دستیابی به این منظور، این پژوهش از روش مردم نگاری بهره برده است. داده های مورد نیاز از سه منبع مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با ساکنین خانه های طبقه متوسط شهر تهران در بازه زمانی مورد نظر، آلبوم های عکس های خانوادگی و مطالب و تصاویر مجلات عامه پسند، تامین شده و در نهایت با کمک نرم افزار اطلس.تی مورد تحلیل موضوعی قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهند که با وجود مقاومت های شدید ایدئولوژیک و اقتصادی، تلویزیون توانست به سرعت فرآیند خانگی شدن را طی کند. فرآیندی که در آن می بایست چهار دسته ملاحظات فضایی، عملکردی، زیبایی شناختی و فرهنگی- اجتماعی درنظر گرفته می شدند. دستگاه تلویزیون پس از خانگی شدن، علاوه بر تغییر عملکردها و مفاهیم مرتبط با خانه و زندگی خانگی، مثل درون/ بیرون، عمومی/ خصوصی و ... در تغییرات کالبدی فضاهای خانگی، بخصوص در تغییر سازماندهی فضایی، تغییر کانون فضایی و حرکت به سمت پلان باز، دارای عاملیت بوده است.

در عصر حاضر، با افزایش تعاملات فرهنگی میان کشورها به واسطه رسانه ها، توجه به اصول اخلاقی در این عرصه امری ضروری است. جمهوری اسلامی ایران با راه اندازی شبکه های تلویزیونی برون مرزی به دنبال تسهیل ارتباطات میان فرهنگی با کشورهایی است که به لحاظ شاخصه های فرهنگی تفاوت زیادی با ایران دارند. این پژوهش با توجه به نقش این رسانه ها در تقویت پیوندهای فرهنگی، معرفی آداب و رسوم ایرانی، روایت گری و تحلیل مسائل جهانی از یکسو و کمبودهای موجود در ادبیات علمی در این حوزه از سوی دیگر، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش مطالعه کتابخانه ای، بر اخلاق رسانه ای اسلامی در ارتباطات میان فرهنگی، به ویژه در رسانه های برون مرزی جمهوری اسلامی متمرکز شده است و اصول و ضوابط اخلاق رسانه ای اسلامی را در سه بعدِ «ارسال کننده پیام رسانه ای، مدیریت محتوای پیام و توجه به کرامت و شرایط مخاطب» استخراج نموده است. نتایج نشان می دهد که اصول اخلاقی اسلام، چارچوب جامعی برای تنظیم ارتباطات میان فرهنگی ارائه می دهد و می تواند راهنمای مؤثری برای توسعه الگوهای اخلاقی رسانه های برون مرزی باشد و بهبود ارتباطات میان فرهنگی با کشورهای جهان را تسهیل نماید.

هدف از پژوهش حاضر تحلیل ساختار برنامه ها و نقش های کارکردی شبکه های تلویزیونی منتخب ورزشی بود. روش انجام پژوهش حاضر از نظر راهبرد، توصیفی، از نظر مسیر اجرا، تحلیل محتوا، براساس هدف، کاربردی، از نظر زمانی، حال نگر، از نظر شیوه جمع آوری داده ها، اسنادی و از نظر دوره زمانی، مقطعی بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، برگه کدگذاری محقق ساخته بود که به بررسی محتوا و ساختارها در بین شش شبکه ورزشی نامبرده پرداخت و ضریب عینیت برگه کدگذاری از طریق کاپا 89% به دست آمد. جامعه آماری پژوهش شش شبکه ورزشی ESPN، یورو، اسکای، رای، الجزیره و شبکه ورزش ایران بود. مبنای انتخاب شبکه های ورزشی گستردگی پوشش جغرافیایی بود. نمونه آماری پژوهش نیز به صورت خوشه ای–تصادفی از بین سیزده هفته انتخاب شد. برنامه ها به مدت چهارده روز تحلیل شد که در محدوده زمانی 21 مارس تا 4 آوریل 2015 مورد بررسی قرار داشت. از آمار توصیفی همچون درصدها و شکل به منظور توصیف متغیرها در بین شش شبکه استفاده شد. همچنین برای تحلیل از آزمون خی دو داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنا داری در سطح 0/01≥P در متغیرهای جنسیت، نقش های کارکردی، مؤلفه های چهارگانه ورزش، زمینه تولید و محور تولید برنامه های ورزشی در شبکه های مورد نظر وجود داشت.

این پژوهش به بررسی تأثیر مصرف رسانه بر نگرش به روابط فرازناشویی در میان زنان متأهل شهر مشهد می پردازد. در دنیای امروز، رسانه های جمعی نظیر شبکه های ماهواره ای و شبکه های اجتماعی، محتوایی قابل توجه از روابط فرازناشویی را به تصویر می کشند که اغلب به صورت جذاب و با چشم پوشی از پیامدهای منفی آن ارائه می شود. بر اساس نظریه های رسانه و جامعه شناسی از جمله یادگیری اجتماعی، کاشت و شناخت اجتماعی، قرار گرفتن مکرر در معرض چنین محتوایی می تواند به عادی سازی روابط فرازناشویی منجر شود. در این مطالعه، با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه محقق ساخته، رابطه میان مصرف رسانه و نگرش به روابط فرازناشویی بررسی شد. جامعه آماری شامل زنان متأهل 20 تا 65 ساله شهر مشهد بود و نمونه ای تصادفی شامل 400 نفر از 20 محله مختلف شهر انتخاب شد. متغیر وابسته این پژوهش از طریق هشت داستانک طراحی شده برای سنجش نگرش به روابط فرازناشویی ارزیابی شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 25.0 و زبان آماری R نسخه 4.3.2 انجام گرفت. یافته ها نشان می دهد که مصرف رسانه های اجتماعی با نگرش مثبت به روابط فرازناشویی مرتبط است، در حالی که استفاده از تلویزیون، رابطه ای معکوس با این نگرش دارد. این نتایج بر ضرورت تولید محتوای آموزشی و واقع گرا درباره پیامدهای روابط فرازناشویی در رسانه ها تأکید دارد.

این پژوهش به دنبال بررسی نحوه ارائه دین در قالب تصویر است. برای پژوهش در این زمینه، از میان برنامه های مختلف دینی تلویزیون، «اذان» انتخاب شده است؛ چراکه اذان تماماً بر پایه «کلام» بنا شده است و لذا این سؤال مطرح می شود که در تلویزیون چه تصاویری با این صوت همراه می شوند تا بتوانند مفاهیم دینی آن را در قالب تصویر ارائه نمایند؟ همچنین مقایسه تحلیل تصویری اذان در دو کشور ایران و عربستان سعودی می تواند مشخص نماید که کدام یک از دو مذهب شیعه و سنی، بازنمایی تصویری متناسب تری از مفاهیم اسلامی در قالب اذان داشته اند؟ روش تحقیق در این پژوهش، «نشانه شناسی تصویری» است که به تحلیل و مقایسه اذان های پخش شده در تلویزیون برون مرزی سحر آذری از ایران و  اذان شبکه کی اس ای از عربستان سعودی پرداخته است. از مقایسه تطبیقی در این مطالعه، چنین نتیجه می شود که نحوه بازنمایی دین در قالب اذان، تلویزیون سحر آذری ایران، به لحاظ شاخصه های تصویری همچون نمادها، رنگ ها و حرکت تصویری، موفق تر عمل کرده است. علت این تفاوت را می توان از یک سو سابقه هنرهای تصویری در ایرانِ باستان و دوره اسلامی و از سوی دیگر سابقه رویکرد عرفانی به دین در میان شیعیان ایران و پیوند عرفان با خیال و درنتیجه تصویر دانست.

جوان بودن ساختار جمعیت، یکی از عوامل بنیادین در پیشرفت و اقتدار کشورها به شمار می رود. بنابراین، با توجه به بحرانی شدن نرخ باروری و کاهش نرخ رشد جمعیت در ایران، پژوهش حاضر با هدف اصلی ترغیب خانواده ها به افزایش فرزندآوری از طریق برنامه های نمایشی تلویزیون انجام شده است. در این پژوهش، برای گردآوری داده ها از ابزار «مصاحبه نیمه ساختاریافته» و برای تجزیه وتحلیل یافته ها از روش «تحلیل محتوای کیفی برساخته» استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه شامل مدیران برنامه های نمایشی تلویزیون، خبرگان حوزه فرهنگ و رسانه، مشاوران و روان شناسان خانواده، و متخصصان زنان و زایمان بود که بر اساس منطق اشباع نظری و به شیوه نمونه گیری هدفمند، مصاحبه هایی با هفده نفر از آنها انجام شد. پس از پیاده سازی مصاحبه ها و سازمان دهی داده ها، فرایند کدگذاری و استخراج مقوله های فرعی (واحدهای معنایی یا موضوعی در متن) صورت گرفت. سپس، با ترکیب کدهای مشابه، مقوله های اصلی با دقت و حساسیت بالا استخراج شد تا مفاهیم کلیدی تحقیق و ساختار محتوایی مشخصی به دست آید. درنهایت، داده ها در قالب پنج مقوله اصلی سازمان دهی شدند که عبارت اند از: «برجسته کردن مزایای خانواده پرجمعیت: مثل نمایش هم افزایی فرزندان در تربیت یکدیگر» - «نشان دادن مضرات خانواده کوچک: مثل نمایش نارسایی های خانواده های کوچک به ویژه برای دوران سالمندی والدین» - «برجسته نکردن چالش ها و سختی های فرزندآوری: مثل برجسته نکردن اختلافات بین والدین و فرزندان» - «اصلاح باورهای ذهنی زوجین پیرامون خانواده و فرزندآوری: مثل اصلاح باورهای غلط زوجین پیرامون سقط جنین عمدی» - «ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی و تقبیح آسیب های فرهنگ غربی: مثل احیای خرده فرهنگ های مؤید ازدیاد نسل». بنابراین، تحلیل و تفسیر این مقوله های اصلی و فرعی نشان داد که برای تشویق خانواده ها به افزایش فرزندآوری، حداقل این پنج سیاست محتواییِ کلیدی باید در تولید برنامه های نمایشی تلویزیون مدنظر قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه مولفه های سبک زندگی فعال شهروندان شهرستان سمیرم براساس میزان استفاده از انواع رسانه های ورزشی انجام شد. روش پژوهش، علی- مقایسه ای و جامعه آماری آن شامل تمامی شهروندان سمیرم بود (26942 نفر) که از بین آنها با توجه به جدول مورگان و به روش تصادفی در دسترس 338 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه سبک زندگی فعال بک و همکاران (1982) و استفاده از رسانه های ورزشی شجیع (1394) بود. جهت سنجش روایی ابزار تحقیق پرسشنامه ها در اختیار متخصصان و اساتید مرتبط با موضوع تحقیق قرار گرفت تا نظرها و پیشنهادات تخصصی خود را در مورد چگونگی نگارش سؤالات، تعداد سؤالات، محتوای پرسش ها، ارتباط سؤالات با گزینه ها و هماهنگی سؤالات با اهداف پژوهش اعلام کنند. پس از بررسی پرسشنامه ها توسط متخصصان و اساتید و اعلام نتایج آنها مشخص گردید که تمامی پرسشنامه ها دارای روایی صوری و محتوایی هستند و مورد تایید اساتید قرار گرفته است، همچنین جهت سنجش پایایی پرسشنامه های تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج به دست آمده از آزمون آلفای کرونباخ پایایی پرسشنامه های تحقیق را مورد تایید قرار داد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (آزمون کولموگروف – اسمیرنوف و آزمون تحلیل واریانس یک راهه و آزمون های تعقیبی شفه و گیمز هول) استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تفاوت معنی داری در هر سه مولفه مربوط به سبک زندگی (کار-ورزش _اوقات فراغت) براساس میزان استفاده از رسانه های دیداری، شنیداری و چاپی وجود دارد.

امروزه پخش برنامه های ماهواره ای به یکی از مهم ترین حوزه ها در عرصه بین المللی تبدیل شده به گونه ای که ارتباطات ماهواره ای جهانی و منطقه ای بر فعالیت های ارتباطی بسیاری، سایه افکنده و نیز روند پیشرفت و سیر تازه ای به خود گرفته است. نقش و جایگاه شبکه های تلویزیونی ماهواره ای در انتقال اخبار و اطلاعات گسترش یافته که از یک سو، نوع جدیدی از ارتباطات را در دنیای رسانه ای آفریده و از سوی دیگر، معادلات سنتی را در این زمینه متحول ساخته است. در این میان، قطع شبکه های ماهواره ای یا تحریم رسانه ای باعث شده مخاطبین از دسترسی اخبار و اطلاعات و همچنین دیدگاه های سیاسی، فرهنگی و غیره محروم شوند. افزون بر این، تحریم یکجانبه و قطع پخش شبکه های ماهواره ای با اصول و قواعد حقوقی سازگار نیست. پژوهش حاضر با روش توصیفی -تحلیلی و مطالعه تطبیقی در منابع و مبانی نظام حقوق بین الملل و اسلام، مؤلفه های کاربردی در خصوص محتوای پخش مستقیم برنامه های ماهواره ای را تحلیل و بررسی نموده است.

هدف : بررسی نقش رسانه در فرایند پرورش کودکان به عنوان مخاطبین بالقوه و بالفعل رسانه روش: پژوهش مبتنی بر بررسی متون می باشد. سیاهه ای از متون مرتبط پیرامون موضوع شناسایی و کتابشناسی تحقیق شکل گرفت و سپس بر اساس ساختار مقاله از متون و منابع شناسایی شده به تناسب بحث استفاده شد. یافته: بررسی نشان داد که رسانه ها آثار قابل توجه ی بر مخاطبان خود دارند و کودکان در معرض أثیرات منفی بیشتری هستند. رسانه های دیداری و شنیداری به مراتب بیشتر از دیگر رسانه می تواند اثرگذار باشد. اینترنت با ویژگی های خاصّ خود توانسته جمع تمام ویژگی های رسانه های دیگر را در خود داشته باشد و از طرفی کشش بیشتری در بین مخاطبان به ویژه کودکان و نوجوانان ایجاد کرده است. به همین دلیل می تواند علی رغم فرصت های بالقوه ای که دارد، تهدید جدّی عصر حاضر برای کودکان و نوجوانان باشد. تأثیر رسانه ها و تهدیدات آنها برای کودکان، یک مسئله جهانی شده است و برای حلّ آن و کاهش آثار منفی رسانه ها تمهیدات جهانی اندیشیده شده است. نتیجه گیری: بررسی نشان داد که مدیریت رسانه در حوزه کودک و کاهش آثار منفی آن نیازمند اراده عمومی است و لازم است که همه نهادهای متولی در سطح محلی، ملی و بین المللی در این زمینه همگام شوند. خانواده مهمترین نقش را در این زمینه می تواند داشته باشد. توسعه سواد رسانه ای در بین والدین و به ویژه مخاطبان جامعه هدف، می تواند در کاهش آثار منفی آن نقش موثری داشته باشد. تبدیل تهدیدات این قبیل رسانه به فرصت و بهره جستن از آن برای توسعه فرهنگ عمومی و دانش فردی و اجتماعی، از دیگر عوامل مؤثر بر کاهش خطرات رسانه ها می تواند باشد.