جایگاه مالکیت فکری در حمایت از بهره برداری انحصاری و حفاظت از آثار هنری با رویکرد به میراث فرهنگی
آرشیو
چکیده
هر اثر هنری آفرینش ذهنی دارای خلاقیت است که متضمن زیبایی بوده و می تواند دارای تاثیر بر اشخاصی باشد که پیام آن را دریافت می کنند. این اثر درون ذهن خلق شده و به بیرون ذهن منعکس و در یک شء مادی تثبیت می شود و قابلیت تکثیر و نشر دارد. همین اثر از جهت دیگر چه بسا نشان دهنده فرهنگ و یا سابقه فرهنگی و تاریخی یک جامعه و مورد علاقه مردم آن سرزمین باشد. با توجه به این ابعاد درباره اثر هنری پرسش های متفاوتی وجود دارد. یکی اینکه ابراز امر ذهنی هنری به بیرون ذهن ذیل چه نهاد حقوقی قرار می گیرد. دیگر اینکه اگر خلق ذهنی به بیرون ذهن منعکس شده و در یک شیء فیزیکی تثبیت شود چگونه حمایت و جلوی تعدی به آن گرفته می شود و دیگر اینکه نظام حقوقی از کدام بهره بردری اقتصادی حمایت می کند. و در نهایت اینکه نظام حقوقی با چه تحلیل و مبنای از اثر هنری محافظت کرده و جلوی اتلاف یا تلف و اضمحلال آن را می گیرد. این پرسش ها به سه دسته تقسیم می شود. یکی اینکه دیدگاه نظام حقوقی نسبت به ابراز خلق ذهنی و بیان چیست. این امر مربوط به نهاد آزادی بیان و حدود آن است. دیگر اینکه نظام حقوقی چگونه از اثر به لحاظ معنوی و اقتصادی حمایت کرده و از منافع اقتصادی انحصاری حمایت و آن را به رسمیت می شناسد و دیگر اینکه برای محافظت از اثر و بقای آن چه تمهیدی می اندیشد.آنچه در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد پرسش سوم است. پرسش سوم خود صورت های مختلفی دارد. این مقاله در صدد است تا چگونگی محافظت از اثر را مورد بررسی قرار دهد. آنچه مسلم است برای حمایت از بهره برداری اقتصادی هنرمند یا جامعه از اثر هنری خود و همچنین عدم تعرض به حیث معنوی اثر نظام مالکیت فکری طراحی شده است. لکن آنچه در یک نظام فرهنگی و تمدنی مورد بحث است این است که چرا باید از یک اثر هنری محافظت کرد و جلوی تلف و اضمحلال آن را گرفت. در اینجا دو بحث مهم مطرح است یکی اینکه حمایت مالکیت فکری خود زمینه ای برای محافظت می شود و دیگر اینکه با توسعه ادبیات مالکیت فکری صاحبان حق را از شخص به گروه و جامعه دارای یک فرهنگ توسعه داد و در نهایت اینکه مبنای تعهد برای محاظت به غیر از حمایت جستجو کرد. مقاله حاضر مقاله حاضر با روش تحلیلی و با استفاده از زیرساخت های نظری در تلاش است با پیوند برقرار کردن میان حمایت و حافظت نقش مالکیت فکری در بهره برداری و در محافظت را تحلیل کرده و افزون بر این زمینه توسعه مفهومی و ساختاری مالکیت فکری را مورد بررسی قرار داده و در نهایت به دیگر مبانی محافظت از اثار هنری اشاره کرده و نسبت آنها را با مبانی مالکیت فکری جستجو کند. نگاه نگارنده در این مقاله این است که مالکیت فکری هر چند بر مبنای حمایت و بهره برداری بوده و برای محافظت طراحی نشده است اما تاثیر در محافظت داشته است. با وجود مالکیت فکری برای محافظت از اثار هنری کافی نیست. در نتیجه حفاظت از آثار هنری نیازمند مبانی تکمیلی استThe Role of Intellectual Property in Supporting Exclusive Exploitation and Protection of Artistic Works with an Approach to Cultural Heritage
Every artistic work is a creative mental construct embodying beauty, capable of influencing those who perceive its message. Such works originate in the mind, are externalized, and fixed in a tangible form, making them reproducible and distributable. At the same time, these works may reflect the culture or historical heritage of a society, holding significance for its people. Given these dimensions, several questions arise regarding artistic works: First, under which legal framework does the externalization of artistic expression fall? Second, once a mental creation is externalized and fixed in a physical medium, how is it protected against infringement? Third, which economic rights does the legal system safeguard? Finally, on what basis does the legal system preserve artistic works, preventing their loss, destruction, or decay? These questions can be categorized into three groups: (1) The legal system’s perspective on the expression of mental creations, which relates to the institution of free speech and its limits; (2) How the legal system provides moral and economic protection for the work, recognizing exclusive economic rights; and (3) What measures are taken to ensure the preservation and survival of the work. This article focuses on the third question, which itself has multiple facets, aiming to examine how artistic works are safeguarded. While intellectual property (IP) systems are designed to protect artists' economic interests and the moral integrity of their works, a broader cultural and civilizational question remains: Why should an artistic work be preserved, and how can its loss or decay be prevented? Two key arguments emerge here: First, IP protection inherently creates a foundation for preservation; second, expanding IP discourse extends rights from individuals to groups or communities sharing a cultural heritage. Additionally, alternative legal bases for preservation beyond IP must be explored. Using an analytical methodology and theoretical frameworks, this article seeks to bridge the connection between protection (legal safeguards) and preservation (cultural conservation). It analyzes the role of IP in both exploitation and preservation, explores conceptual and structural expansions of IP, and identifies complementary foundations for safeguarding artistic works. The author argues that while IP is fundamentally designed for protection and exploitation—not preservation—it indirectly contributes to preservation. However, IP alone is insufficient; preserving artistic works requires supplementary legal and cultural foundations.
تبلیغات
