ارزیابی نظریۀ هنر و معنویت اسلامی سید حسین نصر؛ با تکیه بر نگارگری ایرانی عصر صفوی (از آغاز تا دوران شاه عباس اول)
آرشیو
چکیده
نصر از معروف ترین چهره های سنت گرای معاصر به شمار می آید. نقش سنت برای وی تا حدی است که عمده آثار وی در دفاع از آن و نقد مدرنیته نگاشته شده است. به نظر وی، گستره سنت به گونه ای است که در تمدن های سنتی هیچ چیزی خارج از قلمروی آن قرار نمی گیرد. معنای این سخن آن است که هنر نیز از جمله مصادیقی که در زیر چتر سنت قرار می گیرد. نصر برای هنر سنتی ویژگی های متعددی برمی شمرد که معنویت یکی از آنهاست. اساساً وی کتاب هنر و معنویت اسلامی را به همین منظور نوشته تا رابطه این دو را در هنرهای مختلف پیگیری کند. او، چه در این اثر و چه در برخی دیگر آثارش، نگارگری ایرانی را در پیوند با معنویت قلمداد می کند و در نتیجه، آن را پژواکی از عالم خیال می داند. حال، سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که دیدگاه نصر درباره پیوند هنر و معنویت اسلامی، در خصوص نگارگری ایرانی تا چه حد قابل پیگیری است؟ ازآنجاکه گستره این ادعا و نظریه وسیع است، نویسندگان مقاله خود را به لحاظ زمانی صرفاً به عصر صفوی نخست مقید نموده و می کوشند تا با رویکردی تحلیلی تاریخی این رابطه را دنبال کنند؛ بنابراین، هدف تعیین ارتباط نگارگری با معنویت در عصر صفوی متقدم است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اسناد تاریخی در این باره نتایج یکدستی عرضه نمی کنند زیرا اگرچه ممکن است از شرح حال برخی نگارگران بتوان معنویت شخصی آنها را اثبات کرد ولی در مقابل، سفرنامه ها دراین خصوص ساکت اند. از تحلیل محتوایی دیباچه مرقعات، قانون الصور و برخی منابع مهم تاریخ صفویه نتایج متفاوتی به دست آمد. روش این پژوهش به صورت تحلیلی توصیفی است و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است.Evaluation of Seyyed Hossein Nasr's Theory of Islamic Art and Spirituality: Focusing on Persian Miniature Painting in the Safavid Era (From Its Beginning to the Reign of Shah Abbas I)
Seyyed Hossein Nasr is among the most prominent contemporary traditionalist figures, whose works predominantly defend tradition and critique modernity. For Nasr, the scope of tradition is so comprehensive that nothing in traditional civilizations falls outside its domain—including art. He attributes numerous characteristics to traditional art, with spirituality being paramount. His book *Islamic Art and Spirituality* specifically explores this relationship across various art forms. In this and other works, Nasr interprets Persian miniature painting as intrinsically linked to spirituality, considering it a reflection of the imaginal world ( alam al-khayal ). This study's central question examines the extent to which Nasr's perspective on the connection between Islamic spirituality and art can be traced in Persian miniature painting. Given the broad scope of this theory, the authors focus temporally on the early Safavid period (from its inception to Shah Abbas I's reign), employing a historical-analytical approach. The primary objective is to determine the relationship between miniature painting and spirituality in early Safavid art. The findings reveal that historical evidence presents inconsistent conclusions: while some painters' biographies may attest to their personal spirituality, travelogues from the period remain silent on this matter. Content analysis of prefaces to muraqqa (albums), Qanun al-Suwar (Canons of Painting), and other key Safavid sources yields divergent results. The research adopts an analytical-descriptive methodology, relying on library-based data collection.
تبلیغات
