نقش حمایت های حاکمان قاجار در شکوفایی و افول نمایش های ایرانی با تمرکز بر تعزیه
آرشیو
چکیده
نمایش های ایرانی به معنای خاص آن از منظر گونه شناسی شامل نمایش های حماسی، مانند نقالی از شاهنامه و متون حماسی، نمایش های سوگ آور مثل نمایش تعزیه و نقالی از واقعه عاشورا، و در نهایت نمایش های شادی آور مانند دلقک بازی، بقال بازی، میرنوروزی، سیاه بازی، نمایش عروسکی همچنین می توان به تعزیه مضحک اشاره کرد. این نمایش ها غالباً در دوره قاجار به خصوص در عصر ناصری از شرایط مطلوبی برخودار بودند. این پژوهش با تمرکز بر نمایش تعزیه در صدد پاسخگویی به این پرسش است که عوامل شکوفایی و افول نمایش آیینی تعزیه چیست و با توجه به این عوامل، حمایت های حاکمان دوره قاجار چگونه در شکوفایی و افول نمایش تعزیه نقش داشته است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد حمایت های حاکمان قاجار از هنرمندان، با توجه به شرایط اجتماعی و مشارکت تماشاگران، به خصوص در دوره ناصری موجب تثبیت و رشد وجوه آیینی و نمایشی در ارتباط با تماشاگر تعزیه شده و همین حمایت حاکمان قاجار در بازه زمانی دیگر موجب افول تعزیه شده است. این فراز و فرود توأمان نشانگر می دهد که حمایت بی تدبیرانه ی حاکمان، ممکن است وجوه آیینی و نمایشی تعزیه را تحت الشعاع قرار دهد. قدر متیقن این حمایت ها، در کنار تقویت وجوه آیینی و نمایشی، تسهیل گری در امر اجرا در ارتباط با تماشاگر است که به طبع در زمان های مختلف نوع حمایت و میزان حمایت را متفاوت می کند.The Role of Qajar Rulers' Patronage in the Flourishing and Decline of Iranian Performances with a Focus on Ta'ziyeh
Iranian performances, in the specific sense, from a typological perspective, include epic performances, such as Naqqāli from the Shāhnāmeh and epic texts, mournful performances like Ta'ziyeh and Naqqāli from the event of Ashura, and finally, joyful performances such as clowning (Dahlak-bazi), Baqqal-bazi, Mir Nowruzi, Siah-bazi, puppet shows, and also comedic Ta'ziyeh (Ta'ziyeh-e Mozhek). These performances generally enjoyed favorable conditions during the Qajar period, especially during the Naseri era. This research, focusing on Ta'ziyeh, seeks to answer the question: What are the factors behind the flourishing and decline of the ritual performance of Ta'ziyeh, and considering these factors, how did the patronage of the rulers during the Qajar period play a role in its flourishing and decline? The research findings indicate that the patronage of Qajar rulers towards artists, considering the social conditions and audience participation, especially during the Naseri era, led to the stabilization and growth of the ritual and performative aspects of Ta'ziyeh in relation to its audience. However, this same patronage from the Qajar rulers, in another time period, caused the decline of Ta'ziyeh. This simultaneous rise and fall indicates that the imprudent patronage of rulers may overshadow the ritual and performative aspects of Ta'ziyeh. The certain outcome of this patronage, alongside strengthening the ritual and performative aspects, is facilitation of the performance in relation to the audience, which consequently varies the type and extent of support at different times.
تبلیغات
