درخت حوزه‌های تخصصی

کلام

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
فلسفه اسلامی کلام منطق
امام شناسی پیامبرشناسی خداشناسی دین پژوهی فرق و مذاهب کلام جدید کلیات معادشناسی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۰۱ تا ۶۲۰ مورد از کل ۱۱٬۳۱۳ مورد.
۶۰۱.

تاریخ گسترش مسیحیت در جهان

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۷) 33 - 61

کلیدواژه‌ها: گسترش مسیحیت مسیحی سازی تغییر دین اجباری تبشیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۳۵
مسیحیت که در سیصد سال نخست تاریخ خود دین اقلیت بود، در قرن چهارم تبدیل به دین رسمی امپراتوری روم شد و این سرآغاز گسترش مسیحیت در مناطق مختلف بود. امپراتوران مسیحی بت پرستان رومی را وادار به پذیرش مسیحیت کردند و در نتیجه این دین در امپراتوری پهناور روم گسترش یافت. ارمنستان و گرجستان نیز در قرن چهارم بر اثر مسیحی شدن پادشاهانشان مسیحیت را پذیرفتند. سایر کشور های اروپایی در طول قرون وسطا مسیحی شدند؛ انگلستان در سال 597، بلغارستان در سال 865، ساکسون های آلمان در سال های 748-814، میلادی دانمارک در سال 958، روسیه در سال 987، ایسلند در سال 1000، شرق آلمان در سال 1222، کشورهای اسکاندیناوی بین سال های 1150 تا 1295 و در نهایت لیتوانی در قرن چهاردهم و پانزدهم به عنوان آخرین کشور اروپایی مسیحی شدند. اما گسترش مسیحیت همواره بر اساس میل مردم به پذیرش مسیحیت نبود و در بسیاری از مواقع، شاهان و شوالیه های صلیبی از طریق اعدام و کشتار نقش تعیین کننده ای در گسترش مسیحیت در اروپا داشتند. در قرن شانزدهم، استعمار اروپایی ها در قاره امریکا و افریقا آغاز شد و سیاست های استعماری، برده داری و اجبار تأثیر زیاد در رواج مسیحیت در میان ساکنان امریکا و بردگان افریقایی داشت. بخش زیادی از قاره افریقا نیز در قرن های نوزدهم و بیستم، بر اثر آموزش و خدمات بهداشتی مسیحی شدند.
۶۰۲.

اثبات غنای احادیث مهدوی در اعتباربخشی به سایر روایات با تطبیق موردی خطبه غدیر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۲ 105 - 134

کلیدواژه‌ها: خطبه غدیر احادیث مهدویت اعتباربخشی الاحتجاج بررسی سندی و متنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۷۵
حدیث غدیر یکی از معدود میراث های ماندگار پیامبر؟ص؟ است که هیچ گونه تردیدی در درستی و مضمون آن میان تمامی فرق مسلمان نیست. مرحوم طبرسی خطبه ای طولانی برای این رویداد تاریخی روایت کرده که در سایر منابع یافت نمی شود و سندی که به آن ارائه نموده خالی از ایراد و اشکال نیست. در این خطبه، حدود هجده جمله درباره مهدویت و امام زمان به چشم می خورد که نشان از اهمیت این حقیقت در پیشگاه پیامبر؟ص؟ دارد که آن را در مهم ترین رویداد تاریخ اسلام گنجانده است. با بررسی صورت گرفته تقریباً تمامی این جملات از معارف و حقایق روشن و جا افتاده در فرهنگ و میراث حدیثی اهل بیت است و هیچ یک از آنها با ابهام عقیدتی یا تردید در درستی روبرو نیست. بنابراین بخش مهدویت این خطبه، با توجه به قرائن و شواهد موجود، ثابت و غیرقابل خدشه است و می تواند پشتوانه محکمی برای حجیت بخشی به خطبه غدیر باشد.
۶۰۳.

تحلیل و بررسی ملاک های اعتبار سنجی مکاشفه عرفانی

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۸) 81 - 108

کلیدواژه‌ها: شهود مکاشفه معرفت صوفیه حجیت شهود اعتبار کشف تجربه عرفانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۲۸۲
تمام ساختار و نظام معرفت شناسی صوفیه، بر مسئله انحصار راه معرفت و شناخت در مکاشفه قلبی بنا شده است، با این حساب یکی از معضلات اساسی متصوفه در حوزه معرفت شناختی، وقوع کثرت خطا و اشتباه در فرایند شهود است. صوفیان، بهتر از هرکس دیگر به دخالت عوامل متفرقه در فرایند شهود عرفانی واقف بوده و دریافته اند در بسیاری از مکاشفات، پای قوه وهم و خیال در میان بوده و در برخی دیگر، تمثلات و تصویر سازی های شیطانی نزد سالک، امری ملکوتی و رحمانی جلوه می کند و در پاره ای از مقاطع، تجارب شهودی حاصل سوء مزاج و به هم خوردن تعادل جسم و ذهن و روان می باشد. از همین روی، به ذکر دو دسته از ملاک عام و خاص جهت اعتبار سنجی و ارزیابی مکاشفات صحیح از سقیم دست یازیدند که در این نوشتار، اهم این ملاک ها و موازین و معیارها مورد بررسی قرار گرفته و ثابت می شود که بعضی از این ملاک ها (مثل مرشد) قابلیت سنجش گری نداشته و بعضی دیگر از این ملاک ها نیز صرفا در مقام ادعا بیان شده و صوفیان در فرایند سنجش شهود، به آن میزان و معیار ملتزم نبوده اند.
۶۰۴.

شیوه های به کارگیری آیات در روایات مهدوی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۲ 245 - 264

کلیدواژه‌ها: مهدویت روایات مهدوی روایات تفسیری تفاسیر شیعه و اهل سنت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۲۸
یکی مباحث تفسیری شیعه و اهل سنّت، پرداختن به مسئله مهدویت در تفسیر آیات قرآن است. به دلیل اهمیّت روایات تفسیری در این مسئله، مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی اقدام به پژوهش پیرامون شیوه های مختلف تبیین مسئله مهدویت در روایات تفسیری پرداخته است. پژوهش به دست داد که در مجموع روایات تفسیری از یازده شیوه برای طرح مسئله استفاده کرده است. بیان مصداق و تطبیق؛ اشاره به مصادیق مغفول؛ استفاده از بیان های قرآنی؛ استناد به آیه؛ استفاده های ضمنی و در ادامه آیه؛ استخدام الفاظ قرآن؛ ارتباط به اندک مناسبت؛ توضیح مفهوم دقیق آیه در قالب مهدویت؛ استفاده از ظرفیت تشابهی قیام و قیامت؛ استفاده از خواص سور؛ و اشاره به فراتاریخی بودن مهدویت شیوه هایی بود که برای بیان مسئله مهدویت در روایات تفسیری یافت شد.
۶۰۵.

واکاوی تأثیر قاعده رجالی «الصحابه کلهم عدول» بر فتنه انگاری قتل عثمان بن عفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 33 - 70

کلیدواژه‌ها: عدالت صحابه فتنه قتل عثمان بن عفان توثیق عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۳۱۲
عدالت صحابه، یکی از اصول اعتقادی اهل سنت است که بر اساس آن، همه صحابه، عادل بوده، لذا هر گونه انتقادی نسبت به ایشان ممنوع است. عدالت صحابه، یک توثیق عمومی رجالی بود که بنا به ضرورت هایی در علم حدیث اهل سنت، به وجود آمد، ولی در سده پنجم هجری، متکلمان اهل سنت، این قاعده رجالی را تبدیل به یک اصل کلامی کردند و آن را پیش فرضی در فهم تاریخ اسلام قرار دادند و تاریخ را به شکلی تحلیل و تفسیر کردند که این اصل مخدوش نگردد. مسئله فتنه انگاری قتل عثمان بن عفان، یکی از مصادیق این نوع تحلیل تاریخی است. در این پژوهش مراحل شکل گیری انگاره فتنه قتل عثمان بن عفان، با روش پدیدارشناسانه مورد بررسی قرار گرفته و مراحل تطور تاریخی فتنه انگاری قتل عثمان بن عفان، از سده نخست هجری تا قرن پنجم هجری تبیین شده است. همچنین، مطالعه ای تطبیقی بین شاخص های فتنه و واقعه قتل عثمان، صورت گرفته تا تبیین گردد، اساساً آیا می توان ماهیت رویداد قتل عثمان بن عفان را فتنه دانست. این پژوهش نشان داد بخشی از شاخص های فتنه در قتل بن عثمان بن عفان، وجود نداشت و یکی از دلایل مهمی که در این رویداد مؤثر بوده، بی تردید مسئله قرآن سوزی عثمان بوده است. در قرن پنجم، باقلانی نخستین کسی است که با فتنه نامیدن قتل عثمان، سکوت صحابه بر قتل وی را توجیه نموده و به زعم خود، عدالت عثمان را اثبات می کند.
۶۰۶.

چشم انداز حاکمیت مهدوی از منظر حقوق شهروندی و توسعه عدالت (در نهج البلاغه و روایات مهدوی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۳ 131 - 152

کلیدواژه‌ها: حاکمیت مهدوی چشم انداز حقوق شهروندی عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۲۰۰
نوع گفتمان حقوقی حاکم بر دولت های قانون مدار، نشانگر آرمان ها و روح حقوق اساسی آنها است. چنان چه در این نوع حکومت ها، همه نهادهای سیاسی و حاکمیتی، تابع قواعد حقوقی خود هستند که حقوق شهروندی از جمله آنها است. همان طور که خواهد آمد، در نظام حقوقی حاکمیت مهدوی از اهمیت خاصی برخوردار است و جزء حقوق ذاتی و فطری انسان ها محسوب شده و ریشه در کرامت انسان ها داشته و بر دیگر هویت های اجتماعی انسانی برتری دارد. چراکه از سرشت و فطرت وجودی انسان نشات یافته و در جان آدمی نشسته و نه این که صرفاً یک امر اعتباری و یا مبتنی بر قرارداد باشد. در این نظام حقوقی، به مؤلفه هایی چون توسعه عدالت و مساوات و آزادی های فردی و اجتماعی و به اصطلاح حقوق شهروندی، توجه ویژه می شود و همگان در پرتو عقل وحیانی و بینش ربانی امام مهدی؟عج؟، به خصوص افراد بی پناه جامعه و یتیمان و طبقات ضعیف از گستره عدالت و احسان نظام حق بنیانش بهره مند شده و در عین حال بستری می شود برای شکل گیری جامعه آرمانی و الهی ونیز توسعه وجودی و تعالی روحی انسان و رشد ذهنی جامعه بشری، برای پذیرش حاکمیت دینی وتحقق حاکمیت وارثان زمین. لازم به ذکر است که حقوق متقابل اساس و شاکله نظام حقوقی، حاکمیت علوی و مهدوی را شکل می دهد که در ادامه، به شیوه تحلیلی، توصیفی به ارزیابی آن می پردازیم.
۶۰۷.

بررسی و تحلیل نمادگرایی در نزول حضرت عیسی (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۴ 53 - 80

کلیدواژه‌ها: حضرت عیسی نمادگرایی سمبلیک نمادین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
نزول حضرت عیسی7 از جمله مباحثی است که هنگام ظهور حضرت مهدی4 تحقق خواهد یافت. این باور که یکی از مباحث مهم در بحث مهدویت است، مستندات زیادی اعم از قرآنی، روایی و اتفاق مسلمانان و مسیحیان بر آن اقامه شده است. نگاه نمادین به نزول حضرت عیسی7 دیدگاه نوپدیدی است که از سوی برخی اندیشمندان مطرح شده و نزول حضرت را نه به معنای حقیقی و واقعیتی که تحقق خواهد یافت؛ بلکه نماد و رمزی بر پیروزی حق بر باطل و پیاده سازی منهج و شاخصه های عیسوی می دانند که در جامعه ساری و جاری می شود. از آن جا که بحث نزول حضرت عیسی7 از مباحث مهم مهدوی و باور خیل عظیمی از مسلمانان و مسیحیان است و نیز در این زمینه تاکنون پژوهشی سامان نیافته و خلأ معرفتی در این زمینه مشهود است؛ لذا تحقیق در این مسئله ضرورت دارد. پژوهش پیش رو به صورت توصیفی _ تحلیلی و به روش کتابخانه ای به تبیین نمادگرایی در نزول حضرت عیسی7 پرداخته است. ادله مختلف قرآنی، روایی و اجماع مسلمانان و مسیحیان با توجه به اصل اولیه در هر کلامی که حقیقت است، دیدگاه نمادگرایی را مردود می داند.
۶۰۸.

بررسی زمینه های معرفتی پذیرش ادعای مدعیان دروغین مهدویت در ایران معاصر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۲ 57 - 82

کلیدواژه‌ها: مهدویت مدعیان دروغین زمینه های معرفتی ایران معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۲۶۴
بررسی جریان های انحرافی مهدویت از جمله پرسمان های اندیشه خیز در عرصه مطالعاتی مهدویت است. با وجود رویکرد فراگیر به مسئله انحرافات مهدویت کاوش ها پیرامون زمینه های گرایش به این جریانات اندک است. بررسی های این مقاله مقدمه ای است برای پاسخ به این پرسش که زمینه های معرفتی پذیرش ادعای مدعیان دروغین مهدویت در ایران معاصر چیست؟ شناخت این زمینه ها و تلاش برای رفع خلأهای موجود بسترساز از جمله ضرورت های پرداختن به این مقوله است. همچنین می توان از پیامدهای منفی بی شماراعتقادی مانند فرقه گرایی، هدردادن ظرفیت های جامعه شیعی و تخریب اندیشه نجات گرایانه مهدویت جلوگیری نمود. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی با استنادبه منابع مکتوب منتشر شده و غیرمکتوب نظیر فایل های صوتی، تصویری و پرونده های قضایی در صدد بازنمود زمینه های معرفتی است. نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب داده ها نشان می دهد «استناد به منابع ضعیف»، «سطحی نگری»، «اخباری گری افراطی»، «تطبیق گرایی» و «خرافه گرایی» در ایجاد بسترهای جذب به مدعیان تأثیرگذار است.
۶۰۹.

بررسی میزان مطابقت طومارهای بحرالمیت با اسناد عهد عتیق

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۷) 63 - 85

کلیدواژه‌ها: طومارهای بحر المیت عهد عتیق جامعه قمرانی اسنی ها تحریف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۷۱
کتاب مقدس عنوان مجموعه نوشته هایی است که مسیحیان آن ها را مقدس می شمارند. بررسی آموزه ها و گفته های آن با نگاه اسلامی، سؤالی جدی درباره درستی و عدم تحریف این کتاب به وجود می آورد؛ چراکه بسیاری از آموزه ها و مطالب آن ناسازگار با قرآن کریم می نماید به ویژه آن که دلیل محکمی بر اعتبار و وثاقت این کتاب در دست نیست. مسیحیان از دیرباز در پی یافتن نسخه هایی بودند که صحت و وثاقت تاریخی کتاب مقدس را نشان بدهد. در نیمه های قرن بیستم، طومارهای بحر المیت در کرانه دریای مرده کشف شد که در میان آنها، مجموعه نسبتاً کاملی از عهد عتیق نیز وجود داشت. بر اساس تخمین پژوهشگران، نگارش این طومارها به حدود دو قرن پیش از میلاد برمی گردد. در این مقاله به بررسی میزان انطباق این طومارهای کشف شده با نسخه های رایج کتاب مقدس (بر اساس نسخه ماسوریک) می پردازیم. اهمیت این پژوهش در فضای اسلامی از آن جا ناشی می شود که عدم انطباق این طومارها با عهد عتیق موجود درستی ادعای تحریف کتاب مقدس را تأیید می نماید و اگر چنآن چه این طومارها با عهد عتیق فعلی همسان باشد، باید تحریف این کتاب را به بازه زمانی پیش از نگارش این طومارها مربوط دانست.
۶۱۰.

بررسی چگونگی تأثیر دریاسالار مسلمان «چنگ هو» بر گسترش اسلام در چین و مالزی و اندونزی

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۷) 103 - 135

کلیدواژه‌ها: اسلام اندونزی سلسله مینگ چنگ هو چین ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۲۴
روند افزایش قدرت گیری مسلمانان در دربار حکومت های مغول، سبب شد تا اسلام افزون بر سرزمین چین در دیگر مناطق هم نفوذ و گسترش یابد. یکی از افراد مؤثر در این جریان، شخصی به نام «چنگ هو» از دریاسالاران برجسته دوره «مینگ» است. او توانست در قالب هفت سفر دریایی به مناطق بسیاری سفر کند و فعالیت های علمی و فرهنگی و سیاسی مؤثری را در آن مناطق به سرانجام برساند.  این پژوهش، با رویکرد توصیفی تحلیلی، ضمن معرفی شخصیت چنگ هو، به تحلیل شیوه ها و اقدامات وی در جریان گسترش اسلام در مناطق مالزی واندونزی و کنیا می پردازد و در آخر، این نکته را بیان می کند که اسلام نه با زور و شمشیر، بلکه با شیوه های فرهنگی و تبلیغی شخصیت هایی مانند چنگ هو، گسترش یافته است. این جریان تا حدی اثرگذار بوده که ما تا این زمان، شاهد وجود تعداد زیادی از مسلمانان و نوادگان چنگ هو در چین و مناطق دیگر، مانند آفریقا هستیم.
۶۱۱.

بررسی عوامل تحقق شادکامی اجتماعی در حکومت حضرت ولی عصر (عج)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۳ 219 - 254

کلیدواژه‌ها: شادکامی مهدویت جامعه امام مهدی (عج) حکومت دینی نشاط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۲۴۲
شادکامی یکی از نیازهای اساسی انسان است و نقش مهمی در چارچوب حیات روانی و اجتماعی او بازی می کند و از مهم ترین اهداف همه ی ایدئولوژی ها و نظام های سیاسی اجتماعی بشر به شمار می آمده است این نوشتار با هدف معرفی نظام اجتماعی حکومت امام عصر؟عج؟ به عنوان نظام شادکام و سعادت بخش بشری، با بررسی حکومت امام عصر؟عج؟ در روایات، قرآن و ادله عقلی و بررسی عوامل شادکامی از نگاه جامعه شناسی و روان شناسی، با شیوه توصیفی تحلیلی و به صورت کتابخانه ای وجود عوامل تحقق شادکامی اجتماعی در حکومت امام عصر؟عج؟ را اثبات می کند. بر این اساس بعد از ذکر تعاریف شادکامی، مقبولیت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، عدالت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، احساس امنیت، دین داری، تأمین نیازها، امید به آینده و رضایت عمومی به عنوان عوامل شادکامی اجتماعی در حکومت امام عصر بیان می شوند.
۶۱۲.

نقش الگویی مکتب شهید سلیمانی در مهندسی فرهنگ انتظار و مقاومت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۱ ویژه همایش شهید سلیمانی و مکتب انتظار و مقاومت 151 - 178

کلیدواژه‌ها: انتظار شهید سلیمانی مکتب مقاومت منتظر مهدویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۳۳۳
امید به آمدن منجی انسان ها از انواع گرفتاری های بشری، مورد آرزوی دیرینه انسان، در تمام زمان ها و مکان ها و با هر فرهنگ و کیشی بوده است. تا آن جا که حضرات معصومین:، بر انتظار برای تشکیل جامعه مهدوی تأکید داشته اند. انتظار در مفهوم کلی آماده سازی فردی و اجتماعی برای زمینه ساز انقلاب جهانی منجی عالم است. و به فرموده مقام معظم رهبری انتظار سکون نیست؛ انتظار رها کردن و نشستن برای این که کار به خودی خود صورت بگیرد، نیست. انتظار حرکت است. انتظار آمادگی است. انتظار فرج یعنی کمر بسته بودن، آماده بودن، خود را از همه جهت برای آن هدفی که امام زمان7 برای آن هدف قیام خواهد کرد[1] از این رو انقلابی که دوره انتظار و آماده سازی نداشته باشد و براساس جو محیط و جریان حاکم حرکت کند، در همان گام های اول در زیر بار فشار ها و ابهام ها گرفتار می شود. تاریخ معاصر ما هم از این منتظران وفادار کم ندارد. از میان این سربازان پا در رکاب عصر ما، نام شهید سلیمانی درخشش ویژه ای دارد که به فرموده رهبر فرزانه انقلاب، سردار شهید عزیز ما را با چشم یک مکتب، یک راه، یک مدرسه ی درس آموز، نگاه کنیم.[2] الگوبرداری از اصول و ارزش های بنیادی این مکتب برای همگان، سراسر فایده است. تأسی به روش و منش و روحیه مقاومت ایشان و نقش ایشان در زمینه سازی انتظار، فرد را به انتظار سازنده و حرکت آفرین تبدیل می کند. نتیجه حاصله نشان می دهد؛ نقش شهید در اعتماد داشتن به ولی الهی و جایگاه او، حمایت کردن از نائب ایشان، تهذیب نفس، آمادگی برای خدمت همه جانبه به مظلومین عالم در همه لحظات، نیاز بدون توجه به مکان جغرافیایی، شجاعت، قهرمان در نگاه دشمن، حضور در میدان دشمن و نگاه فرامیهنی و... از اصول این مکتب بوده که باید با مهندسی دقیق به عنوان قوانین زندگی یک منتظر قرار گیرد.
۶۱۳.

رابطه انتظار (نیروسازی) و احیاء امر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۵ 49 - 64

کلیدواژه‌ها: انتظار احیاء امر مصداق احیاء امر رابطه انتظار و احیاء امر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۸۶
از جمله وظایف شیعیان در دوران غیبت، انتظار است. انتظار علاوه بر تأثیر در باور و رفتار، به لحاظ روانی نیز امید به تغییر را در انسان تقویت می نماید. امید به تغییر، در واقع، لازمه کسب عِده و عُده در مسیر انتظار است. این ملزوم از چارچوب خاصی که در سنت معصومین؟عهم؟ برای انتظار ترسیم شده، به دست آمده است. این پژوهش که رویکرد روایی دارد با روش کتابخانه ای به این موضوع پرداخته است که آیا بین انتظار و احیاء امر خاندان رسالت رابطه ای وجود دارد؟ مهم ترین یافته این پژوهش، انکشاف برقراری ارتباطی تنگاتنگ بین انتظار و احیاء امر خاندان رسالت، است. همین امر، مسئولیت مضاعفی بر عهده پیروان این خاندان قرار می دهد تا نسبت به زنده نمودن امر آنان که همان انتظار است، اهتمام ویژه داشته باشند.
۶۱۴.

«الهیات تطبیقی» و «الهیات ادیان»؛ الهیات رقیب یا مکمّل؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 71 - 100

کلیدواژه‌ها: الهیات تطبیقی انحصارگرایی شمول گرایی کثرت گرایی دیگری دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۹۶
مواجهه الهیات های ادیان با یکدیگر، مسئله ای است که در تعاملات بین ادیانی، سبب ظهور رویکردها و موضع گیری های خاص در دل الهیات شده است. الهیات ادیان و الهیات تطبیقی دو نوع از این رویکردهای الهیاتی هستند. این پژوهش در صدد بررسی، مقایسه و تحلیل نوع مواجهه الهیاتی با «دیگری دینی» متناسب با هر یک از این دو الهیات است و چرایی ظهور الهیات تطبیقی با وجود الهیات ادیان را مورد واکاوی قرار می دهد. حاصل آنکه تفاوت ها و شباهت هایی میان این دو الهیات در مواجهه با دیگری دینی وجود دارد و بر این نکته تأکید می شود که الهیات تطبیقی امتیازاتی نسبت به الهیات ادیان در چگونگی تعامل با سایر ادیان دارد. الهیات ادیان با رویکرد سه گانه سنتی خود همچنان درگیر مسئله صدق و نجات است، اما الهیات تطبیقی از این مسئله گذر کرده و گامی فراتر از الهیات ادیان به قصد فهم الهیات دین دیگر به هدف بازخوانی و تعمق بیشتر نسبت به فهم خود از دین خویش برداشته است
۶۱۵.

بررسی چیستی فناء فی الله و ارتباط آن با حلول و اتحاد

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۸) 143 - 168

کلیدواژه‌ها: فناء حلول اتحاد وحدت مکاشفه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۱۳۳
مقصد نهایی و آخرین هدف سالکین طریقت های صوفیه، رسیدن به مقام فناء فی الله است. در این مقام، انسان چونان قطره ای از دریا به وجود خدا پیوسته و در او حل می شود. در واقع انسان فانی فی الله، قیود و تعینات بشری خود را زائل کرده و سرتاسر، خدا شده است. اما تفسیر دقیق این معنا و فهم مقصود صوفیان در میان معرکه آراء و اقوال مختلف کمی دشوار شده است، چراکه یکی شدن با خدا، در وهله اول معنای محصلی غیر از اتحاد با خدا ندارد؛ اما صوفیان با شدیدترین الفاظ قول به حلول و اتحاد را از خود نفی کرده و باورمندان به این نظرات را گمراه دانسته، مسیر آنها را رو به ضلالت معرفی می کنند. وجه جمع بین نظریه فناء فی الله و نظریه اتحاد، از جمله مسائلی است که بدون تأمل در مبانی نظری صوفیه نمی توان درباره آن به قضاوت نشست. این پژوهش در صدد فهم دقیق معنای فناء فی الله در اصطلاح متصوفه و به دنبال کشف رابطه این معنا با نظریه حلول و اتحاد می باشد.
۶۱۶.

در کشاکشِ عقل و نقل: رویکردی تطبیقی به روش و دیدگاه باقلانی، شیخ مفید و عبدالجبّار معتزلی در موضوع «نبوّت»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 273 - 298

کلیدواژه‌ها: نبوت عامه و خاصه ابوبکر باقلانی شیخ مفید عبدالجبار معتزلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۸۸
شیعه، معتزله و اشاعره بر پایه اصول و مبانی معرفتی خویش، در تبیین «نبوّت» اختلافاتی داشته اند. شیعه متأثّر از آموزه های خاندان وحی، اعتدال گونه از عقل و نقل بهره جسته اند. در سوی دیگر، معتزله با عقل گرایی افراطی و اشاعره با نقل گرایی افراطی، در فهم و تبیین مسائل معرفتیِ دین، گاه با چالش ها و خطاهایی روبه رو شده اند. مسئله «نبوّت» و ابعاد مختلف آن از جمله مسائلی است که می توان لایه های اختلاف نظر متکلّمان مسلمان در آن ها را رهگیری نمود. پژوهش حاضر با روشی، توصیفی تحلیلی، اندیشه های کلامی شیخ مفید، ابوبکرباقلانی و عبدالجبّارمعتزلی را در مسئله «نبوّت» و موضوعات فرعیِ آن مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. پژوهش حاضر نشان می دهد که در نظام اندیشه هر سه، پایبندی به «استدلال» جایگاهی ویژه دارد. بررسی ابعاد مختلف «نبوّت» در آثار شیخ مفید نشان از اثرپذیری محسوس او از منطقِ قرآن دارد. اگر چه شیخ مفید در روش شناسی و ضرورت نبوّت، کاملاً عقلانی و بدون تکیه بر آیات و روایات به بحث می نشیند، باقلانی معرفت دینی را در زمره علوم نظری دانسته و از نظرگاه او، دلایل عقلی در خدمتِ شرع هستند. عبدالجبّارمعتزلی، اثرپذیرفته از دیگر معتزلیانِ پیش از خود، به «نبوّت» نگاهی عقل محور دارد.
۶۱۷.

نقش راهبردی مکتب امامین انقلاب در زمینه سازی ظهور با تأکید بر مکتب شهید سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۱ ویژه همایش شهید سلیمانی و مکتب انتظار و مقاومت 129 - 150

کلیدواژه‌ها: مکتب امامین انقلاب راهبرد زمینه سازی ظهور شهید سلیمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۹۲
یکی از موضوعات مهم در اندیشه منجی گرایی ادیان و دین اسلامی، به ویژه شیعیان، مسئله ظهور منجی و مهدی موعود4 و تاثیر و عدم تاثیر بشر در تعجیل یا تأخیر زمان وقوع این اتفاق مهم است، این مسئله به دلیل اهمیت تاریخی و جایگاه آن در چشم انداز آینده امت های اسلامی خصوصاً در نگرش جامعه شیعه به آینده، از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده است. با توجه به نگرش های مختلف و گاه متضاد درباره نظریه های ظهور، و عنایت به اهمیت مسئله و نگرش و عملکرد خاص و ژرف اندیشانه امامین انقلاب و شاگردان راستین این مکتب، نسبت به این موضوع این پژوهش درصدد است مسئله ظهور و اختیاری بودن آن و امکان پذیری تأثیر بر وقوع ظهور و تعجیل در آن را با توجه به مبانی و آراء امامین انقلاب و با استفاده از دلایل عقلی و نقلی روشن کند، منظومه فکری و عملکردی آن دو عالم، در قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در راستای تحقق بخشی به حکومت اسلامی در راستای نزدیک شدن به ظهور و حکومت موعود منجی تعریف شده و بر شاگردان راستین این مکتب اثرگذاری فراوانی داشته است. لذا برای دستیابی به نوع بینش و دیدگاه امامین انقلاب در مسئله ظهور در گام نخست، مفاهیم و معانی مرتبط بازخوانی شده و در گام دوم به سامانه نظری منطبق با دیدگاه آنان پرداخته و در نهایت، در راستای ایجاد اتحاد میان مبانی نظری اندیشه و مقام عمل با عنایت به سیر و عملکرد شهید سلیمانی;، نتیجه گیری می شود. مقام معظم رهبری به عنوان شاگرد و ادامه دهنده راه و مکتب امام خمینی; با نگاهی به فرایند انقلاب و نظام اسلامی در راستای نزدیک شدن به جامعه ایده آل و مطلوب اسلام، پنج مرحله به مثابه پنج نظریه را ترسیم و مطرح می کند و انقلاب اسلامی ایران به عنوان نمونه ای از جامعه ای منتظر، را در حال گذر از مرحله سوم و چهارم از آن مراحل می داند که خود به نحوی نگاه به انتظار به عنوان بزرگ ترین محرک اجتماعی با رویکرد مثبت تناسب دارد و انسان را برای تحقق حاکمیت ارزش ها و محو ضد ارزش ها تشویق می کند. بر این اساس نظریه اختیاری بودن ظهور، با اندیشه و سیره عملی امامین انقلاب و تلاش های شاگرد بارز این مکتب، شهید سلیمانی; در طول چهار دهه از انقلاب در عرصه دفاع مقدس و مقاومت اسلامی، در تحقق تمدن نوین اسلامی و الگوسازی آن سازگاری دارد که براساس آن اراده، اختیار و تلاش جمعی بشر در نزدیک کردن ظهور مؤثر است و تحقق این امر به صورت تدریجی و فرایندی خواهد بود. مقاله حاضر با روش تحلیلی _ توصیفی به بررسی این موضوع با استفاده از آثار و مکتوبات و نرم افزارها و سخنرانی ها از منظر آن دو امام با تأکید بر سیره و عملکرد شهید سلیمانی; پرداخته است.
۶۱۸.

وظایف جوانان در جامعه منتظر

نویسنده:
منبع: جامعه مهدوی سال ۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۶) 114 - 139

کلیدواژه‌ها: وظایف جوانان جامعه منتظر امام مهدی (عج) حکومت مهدوی انتظار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۲۹۴
جامعه منتظِر جامعه ای است که با بنیادنهادن بایسته های زمینه ساز در ظهور و تداوم بخشیدن به آن در مسیر تحقّق حکومت مهدوی گام برمی دارد. ضرورت کاوش در این بایسته ها که اعم از وظایف فردی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و غیر آن است در جوانان نمود بیشتری دارد؛ زیرا جوان در اوج آمادگی جسمانی و روحانی قرار داشته و نسبت به امور حق، پذیرش بیشتری دارد. افزون بر آن جوان در حکومت امام زمان (عج) جایگاه ویژه ای دارد. بررسی این وظایف در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی قابل دستیابی است. با جستجو در آثار حدیثی و نگاه اندیشمندان شیعی به وظایفی از جمله معرفت زایی و معرفت افزایی، قدرت افزایی، تاب آوری، مسئولیت پذیری و خودباوری می توان رسید. بر جوانان منتظر بایسته است تا معرفت خود را نسبت به حجّت الهی افزایش داده، قدرت جسمانی و نظامی خود را تقویت کنند و در برابر مشکلات و ناهمواری ها مقاوم باشند. همچنین باید مسئولیت هایی که بر عهده آنان است را پذیرفته و اعتماد به نفس خود را حفظ کنند.
۶۱۹.

مهرورزی بر مردم، سخت گیری با دشمنان در مرام شهید سلیمانی(با تأکید بر فرهنگ انتظار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۱ ویژه همایش شهید سلیمانی و مکتب انتظار و مقاومت 87 - 106

کلیدواژه‌ها: شهید سلیمانی مهرورزی انتظار دشمنان سخت گیری مردم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۲۶۲
دین اسلام یک سامانه به هم پیوسته و فراگیر از آموزه های اعتقادی، عبادی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و اجتماعی است. برنامه ای جامع که خوشبختی دنیایی و آخرتی انسان ها را تضمین نموده، برای همه نیازهای زندگی انسان ها برنامه ارائه کرده است که از آنها تعاملات انسان ها با دیگران است. خداوند متعال برای آموزش این تعاملات انسانی، پیامبرانی را فرستاد و آخرین آنها را الگویی پسندیده برای همگان قرار داد و خُلق او را نیکوترین و پسندیده ترین اخلاق برشمرد و در میان خُلقیات او و پیروانش، از برجسته ترین ها را، سخت گیری بر کفار و دشمنان و رحمت و مهربانی بر مؤمنان و دوستان، توصیف کرد. این دو ویژگی البته در عصر غیبت و انتظار به سبب برخی ویژگی های این دوران که برجسته ترین آنها نبود ظاهری پیشوای معصوم7 است، بیش از هر زمان دیگر مورد تأکید قرار گرفته به گونه ای که یکی از شاخصه های منتظران راستین است. این پژوهش در پاسخ به این پرسش سامان یافته که: فرهنگ انتظار چه نقشی در تبلور دو ویژگی سخت گیری بر دشمنان و مهربانی بر مردم، در مرام و مکتب شهید سلیمانی داشته است؟ بررسی زندگی سردار شهید سلیمانی گویای آن است که وی در دوران زندگی خود با تأسی به پیامبر رحمت6 و پیشوایان معصوم7، بر دشمنان سخت گیر و بر دوستان مهربان بود. نمونه های پرشماری از فرازهای زندگی او، به ویژه در سه دوره مبارزاتی وی: هشت سال دفاع مقدس؛ حضور در جبهه مقامت لبنان و حضور در برابر داعش در عراق و سوریه، گواهی راستین بر این پیروی بود. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی با بررسی بخش هایی از رفتارها و گفتارهای حاج قاسم سلیمانی به کارکرد فرهنگ انتظار در دو صفت سخت گیری در برخورد با دشمنان و مهرورزی در برخورد با مردم _ به عنوان دو مؤلفه مهم شخصیتی آن شهید _ به این نتیجه رسیده که می توان در عصر غیبت و انتظار با ایجاد و تقویت این دو صفت بر پایه دستورات دینی، به بهترین گونه ممکن فرمان الهی را تحقق بخشید.
۶۲۰.

بررسی و تحلیل رویکرد احمد بن محمد بن خالد برقی به روایات مهدوی با تأکید بر کتاب المحاسن

نویسنده:
منبع: جامعه مهدوی سال ۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۶) 140 - 161

کلیدواژه‌ها: مهدویت منبع شناسی محاسن احمد بن محمد بن خالد برقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۲۰۲
بایستگی تحقیق دقیق، جامع و منسجم پیرامون منابع متقدم شیعی، بسیار مهم و متقدم بر صرف بازنمایی توصیفی نوشته های حدیثی است. کتاب المحاسن اثر احمد بن محمد برقی به عنوان اولین و قدیمی ترین منبع برجای مانده از دوران آغازین غیبت صغری می تواند با رویکرد مهدویت مورد کاوش قرار گیرد. نوشتار پیش رو با روش توصیفی - تحلیلی ضمن شخصیت شناسی احمد بن محمد برقی و اثر وی، به رویکرد برقی نسبت به روایات مهدوی پرداخته است. حاصل آنکه از مجموع روایات برجای مانده از کتاب المحاسن ، چهارده روایت مهدوی وجود دارد. این روایات از مشایخ قم و کوفه اخذ شده است. به غیر از محمد بن علی کوفی معروف به ابوسمینه، دیگر مشایخ وی ثقه هستند. محتوای روایات وی با سه رویکرد انتظار، عصر ظهور و سیره حکومتی امام مهدی (عج) گسترش یافته است. از مهم ترین احادیث وی که به دوران بعد منتقل شده است گزارش ویژه وی از ملاقات حضرت خضر با امیرالمومنین (ع) در المحاسن و بازتاب آن با تصریح به اسامی امامان دوازده گانه در منابع بعدی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان