درخت حوزه‌های تخصصی

شناخت حقیقی خدا از اساسی ترین اهداف خلقت انسان است که از راه نشانه های توحیدی قابل دست یابی است ، اما برای هر کسی حاصل نمی شود. هدف این پژوهش، بررسی نقش اخلاق در فهم نشانه های توحیدی بر اساس آیات قرآن کریم و دست یابی به مُدل مفهومی آن است. نوع تحقیق کتابخانه ای و روش آن توصیفی۔تحلیلی از جنس روش کلاسیک در مطالعات دینی است. یافته های پژوهش نشان می دهد چهار صفت تقوا ، شُکر و صبر ، موجب فهم نشانه ها از آیات الهی می شوند. این صفات ، در درجه نخست موجب فراهم کردن شرایط تفکر و تدبّر و در درجه بعد موجب آمادگی برای پذیرش لوازم معرفت توحیدی می شوند. از این رو ، هنگام مواجهه با نشانه های توحیدی ، آمادگی های معرفتی و عملی توسط فرد ارزیابی می شوند و چنان چه نتیجه مثبت بود ، فرایند فهم و پذیرش توحید آغاز می گردد. نتیجه این پژوهش آن است که برای توسعه فهم نشانه های توحیدی در بین افراد ، باید صفات تقوا ، شُکر و صبر را در آنان به وجود آورد.

مقاله پیش رو درصدد است نقش جریان فکری پست مدرن را −با هر تفسیر و برداشت و تحلیلی که ارائه شود− در ایجاد بحران معنای زندگی تبیین کند. مروری هرچند کوتاه بر انسان شناسی پست مدرن نشان می دهد که موضوع «انسان از ولادت تا مرگ» بیش از هر موضوع دیگری نظر فلاسفه پست مدرن را به خود جلب کرده است. در واقع، مسائل مربوط به قلمرو انسان شناسی از عمده مسائل مورد توجه نظریه پردازان پست مدرن به شمار می روند. این مقاله پس از مفهوم شناسی پست مدرنیسم و تبیین زوایایی از سلسله اصول و مواضع اندیشه پست مدرن به اختصار، دیدگاه برگرفته از این جریان فکری نسبت به انسان و نقش آن در ایجاد بحران معنا در زندگی را مورد نقد و بررسی قرار می دهد. از تحقیق حاضر به دست می آید که تنها راه برون رفت از بحران مزبور را باید در تغییر اساسی در نگرش به انسان و زندگی انسانی براساس جهان بینی معتبر و باورداشت های صحیح، اصیل و پایدار جستجو کرد.

وخامت و عواقب زیان بار بهره برداری بی رویه از طبیعت و محیط زیست و پیدایش انواع آلاینده ها، حیات انسان و سایر موجودات کره زمین را به مخاطره انداخته است و توسعه بدون برنامه ریزی همه جانبه که باعث تخریب و آلودگی محیط زیست بوده، علاقمندان به محیط زیست را به مبانی نظری تعیین کننده تعامل انسان با طبیعت از جمله اخلاق سوق داده است. توجه و رعایت اصول اخلاق زیست محیطی که نظر به آرمان های اخلاق الهی داشته باشد و در عین حال توسعه و رونق اقتصادی را نیز در برگیرد، جدی تر از هر زمان دیگر است به طوری که تبیین نظریه اخلاق زیست محیطی مناسب، از ضروریات حفاظت و بهره برداری از محیط زیست محسوب می گردد. محیط زیست عبارت است از هر چیزی که در اطراف ما وجود دارد که روی ما اثر می گذارد و نیز ما می توانیم روی آنها اثر بگذاریم. از منظر اسلام می توان به اصولی اشاره کردکه مهم ترین آنها از این قرارند: عدالت در محیط زیست، آبادانی محیط زیست، مراقبت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب و آلودگی محیط زیست، بررسی اثرات مخرب طرح های توسعه، مصرف بهینه، بهداشت محیط، ایجاد سیستم بازیافت و... با توجه به جایگاهی که صنعت نفت در جهان امروز پیدا کرده است نباید از حیطه نظارت دور شده و از صدمات آن به انسان و محیط زیست غافل بود بلکه باید به دنبال راه حل هایی برای کاهش این آسیب ها باشیم. امروزه پالایشگاه ها میلیون ها آلاینده در هوا منتشر می کنند که خطری جدی برای سلامت انسان و محیط زیست می باشد. در این مقاله ضمن توجه به اصول اخلاقی و حقوقی زیست محیطی، رعایت ملاحظات زیست محیطی در قراردادهای نفتی و موضع قوانین و مقررات ایران در این خصوص بررسی می شود.

کنشهای انسانی همواره با نیاز آغاز می شوند، و درپی نیاز کنش رخ می دهد. از این رو نیازسنجی اساسی ترین عنصر در فرایند برنامه ریزی آموزشی است. از دیگر سو دانشگاه به مثابه یک نهاد اجتماعی، در معنایی عام، هویتی اجتماعی است که برای رفع نیازهای افراد بوجود آمده است و در راستای تحقق نیازهای انسانی وظایف آن تعریف می شود. برای شکل گیری هویت برنامه ریزی آموزشی لزوماً مفاهیم مرتبط با آن که عبارتند از «نیاز»، «کنش» و «نهاد» باید تعریف خود را بیابند. از این رو برنامه ریزی آموزشی، مفهومی است وابسته به تعریف ما از این هویات سه گانه، و خود بخشی از عنصر دوم، یعنی کنش بشمار می آید. در اینصورت در برنامه ریزی آموزشی این سه مرحله اساسی از ویژگی بنیادین دارند: 1) نیازسنجی 2) تعریف کنش کنش گران به مثابه هدف برنامه ریزی درسی (اعم از معلمان، متعلمان و مجریان)؛ 3) تعریف نهاد مربوطه در برنامه ریزی درسی (اعم از مدرسه، دانشگاه یا حوزه). در اولین گام بدون طی مرحله نیازسنجی و تشخیص سلسله مراتبی از نیازهای کلان فردی و اجتماعی نمی توانیم درکی درست از نحوه کنشی که باید انجام داده شود داشته باشیم. در مرحله بعد چون کنشهای اجتماعی به جهت برخورداری از هویت اجتماعی لزوماً درون نهاد شکل میگیرند، بدون داشتن تعریفی مطلوب از دانشگاه نمی توانیم برنامه ریزی آموزشی مطلوب داشته باشیم. پیدا کردن مسیر استاندارد برای رسیدن به این مدل از راه بررسی عناصر اصلی در فلسفه کنش می گذرد. چرا که فلسفه کنش عناصر اصلی یک کنش چه در سطح فردی و چه نهادی را در اختیار ما می نهد.

کنترل جمعیت و راه های آن، یکی از مسائل مهم و تأثیرگذار اجتماعی، اخلاقی و حقوقی مورد بحث در جوامع بشری است. جواز یا عدم جواز آن، موضوع نزاع موافقان و مخالفان است. موافقان، به ادله ای همچون محدودیت منابع، اصول لذت گرایی، سودگرایی و آرمان گرایی، مفهوم حقوق طبیعی، مبنای تحقق عدالت اجتماعی و مدرنیته تمسک جسته که همگی قابل خدشه اند. در مقابل، مخالفان نیز ادله ای ارائه کرده اند؛ اما در این مقاله از منظر اخلاق کاربردی، با کاربست اصول، مبانی و ارزش های مکتب اخلاقی اسلام، به مسئلۀ کنترل جمعیت پرداخته و ضمن بررسی ادله موافق و مخالف، آن، با کشف قیود پنهان به حل تعارض و در نهایت، اتصاف این مسئله به خوبی یا بدی دست یافته ایم. التبه خوبی یا بدی آن، مطلق نبوده و تابع مصالح و مفاسد است که در صورت تزاحم با مصلحت برتر، تنها حکم مصلحت برتر فعلیت می یابد.

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های فارسی پایه های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی از نظر میزان توجه به مؤلفه های تربیت اخلاقی است. در این پژوهش برای مشخص کردن مؤلفه های تربیت اخلاقی و سپس، میزان توجه به این مؤلفه ها در کتب فارسی دوره دوم ابتدایی، از روش تحلیل محتوای کیفی- قیاسی استفاده شده و واحد تحلیل، شامل تمام متون، تصاویر و فعالیت های این کتاب هاست. ابزار تحلیل محتوا، چک لیست تحلیل محتواست که محقق با توجه به مرحله اول پژوهش (استخراج مؤلفه ها از سند تحول بنیادین و کتب راهنمای معلم) ساخته است. روایی ابزار پژوهش بر اساس نظر کارشناسان این حوزه به دست آمد. همچنین، پایایی ابزار با فرمول ویلیام اسکات محاسبه شد که ضریب توافق 72درصد را نشان داد. یافته ها حاکی از آن است که در کتب یادشده، به طور نامتعادل به این مؤلفه ها پرداخته شده است. بیشترین فراوانی در جمع سه واحد تحلیل به آموزش به کارگیری معیارهای عقلانی و دینی در ارزیابی ها و کمترین فراوانی به آموزش قوانین و مقررات مربوط است. بنابراین، لزوم توجه متوازن به این مؤلفه ها در کتب فارسی ضرورت دارد.

«مدارا» به معنای لطف، تساهل، نرمی و دوری از درگیری با فرد به خاطر شّر اوست. در قرآن کریم، مدارا به عنوان برکت و رأفت یاد شده است. در خانواده و اجتماع، اگر انسان با دیگران مدرا نکند و در سختی ها و ناگواری ها با عصبانیت و خشم رفتار کند، به اعتماد اجتماعى، صحت تربیتی و اخلاقى خود ضربه خواهد زد. هدف این پژوهش، بررسی قلمروهای مختلف مدارا در سیرۀ امام علی علیه السلام است که برای جمع آوری اطلاعات، از روش کتابخانه ای استفاده شده و داده ها با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهشی حاکی از این است که در فضلیت مدارا، بسیاری از فضایل مانند خضوع و خشوع، نوع دوستی، صبر و خویشتن داری، کظم غیظ، نداشتن کینه توزی، دوری از خشم، دوری از جنگ، دوری از ناسزا گویی و سهل گیری وجود دارد. امام علی علیه السلام، متناسب با شریعت اسلام نگاهش بر آسان گیری بوده است، اما در بعضی مسائل مانند اموال عمومی، اجرای حدود الهی و برخورد با منکران دین به شدت برخورد کرده و هرگز اجازه نمی دادند کسانی به اموال عمومی و حدود الهی و دین خدشه وارد کنند. سیرۀ عملی آن حضرت نیز، اجرای دقیق حدود الهی و تقسیم مساوی بیت المال بوده است.

حفظ محیط زیست در دوران جنگ، یکی از مهم ترین دغدغه های بشر معاصر و مدافعان محیط زیست است؛ چراکه در زمان جنگ، محیط زیست بیشترین ضربه را از طرف های درگیر می بیند و این جنگ ها موجب آسیب های جبران ناپذیر به محیط زیست هم می شود. دین مبین اسلام درباره حفظ محیط زیست، اعم از گیاهان و حیوانات، دستورالعمل ها و سفارش های مهمی دارد و بعضاً تخریب محیط زیست را گناه و حرام شمرده است. اما در بحبوحه جنگ، گاه برای حفظ جان یا نابودی دشمن لازم می آید که از حفظ محیط زیست چشم پوشید و آن گونه که خوشایند نیست، برخورد کرد. در واقع، یک رزمنده گاه در انجام دو عمل اخلاقی در تعارض قرار می گیرد و باید یک طرف را انتخاب کند. وظیفه او در این حالت چیست و کدام طرف تعارض را باید انتخاب کند؟ این پرسشی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت و دستورات اسلام را در این زمینه بررسی خواهیم کرد. مقاله پیش رو به روش توصیفی و از طریق مطالعه کتابخانه ای به برطرف کردن تعارض های ایجادشده درباره محیط زیست در خلال جنگ پرداخته و راه حل آن را از آیات و روایات و دیگر منابع بیان کرده است.

اهمیت دستاوردهای نظریه کلبرگ (Kohlberg) در مدیریت سود هنگامی آشکار می شود که با سؤالاتی درباره چگونگی رفتار افراد ارتباط پیدا می کند. این نظریه را می توان یک تحلیل توصیفی دانست که تلاش می کند پیشرفت اخلاقی افراد را توصیف کند. یکپارچه سازی اصول اخلاقی توصیفی و هنجاری به نوبه خود باعث می شود برای بررسی استدلال اخلاقی مدیر از روشی مفیدتر استفاده شود. هدف پژوهش حاضر این است که اخلاق را در مدیریت سود در جامعه دانشگاهی با توجه به نظریه کلبرگ معرفی و تبیین کند. از این رو، کوشیده ایم با تحلیل این نظریه، بینشی درباره مفاهیم کلیدی مسئله اخلاق در مدیریت سود ارائه کنیم. روش تحقیق حاضر، توصیفی و رویکرد آن، نظری است. این پژوهش به دنبال ارتباط نظریه استدلال اخلاقی کلبرگ به منزله رویکردی در فرآیند بررسی پیشینه و استدلال های نهفته در اخلاق مدیر در مدیریت سود است. این نظریه توضیح می دهد که افراد چگونه احساس درست یا غلط بودن را تعیین و توجیه می کنند. به طور کلی، نتایج پژوهش در راستای بینش های مفهومی درباره اخلاق در مدیریت سود است و ارتباط اخلاق مدیران در مدیریت سود را با مدل استدلال اخلاقی کلبرگ مطرح می کند. بر این اساس، می توان از دیدگاه نظری، مفاهیم بیشتری را درباره استدلال اخلاقی در موضوع مدیریت سود بررسی و تحلیل کرد.

تربیت دینی ازجمله حوزه های مهم تربیتی است که چنانچه سوء فهم وعمل نسبت به آن صورت پذیرد، آسیب های فراوانی را درپی خواهد داشت. همچنان که باقری در مبحثی تحت عنوان آسیب و سلامت در تربیت دینی به این آسیب ها پرداخته است. یکی از حوزه های مهم این آسیب شناسی، به مفهوم بنیادین کمال گرایی دینی و شکل آسیب زای آن یعنی کمال گرایی غیرواقع گرا مربوط شده و وضعیت سلامت در این حالت، سهل گیری بیان شده است. در این مقاله با استفاده از روش فلسفی، نابسندگی تبیین صورت گرفته از سهل گیری به عنوان وضعیت سلامت فوق الذکر نشان داده شده و تلاش گردیده است تا تبیین شایسته تری از نسبت تساهل با کمال گرایی دینی ارائه شود. طبق این پژوهش لفظ کمال گرایی غیرواقع گرا مسائلی را سبب می شود که موجب تضعیف کمال گرایی و حرکت به سوی غایت دینی می شود. لذا با تبیین جایگاه تساهل ورزی به عنوان یک مفهوم پازل گونه و فازی در فاصله دو قطب سهل انگاری و صعوبت مؤثر، حدوث مسائل فوق الذکر نیز رفع می شود.

امروزه سازمان های حرفه ای برای بهبود عملکرد خود به مجموعه ای از اصول اخلاقی نیاز دارند که با توجه به حرفه و حوزه مأموریت کاری و فعالیت آن ها تدوین شده باشد. بنا بر باور پژوهشگران و صاحب نظران حوزه ارتباطات و رسانه، فقدان نظام نامه و مرام نامه اخلاق حرفه ای مدون از کاستی های قابل توجه در نظام رسانه ای جمهوری اسلامی ایران است. نوشتار پیش رو، به دنبال ارائه الگو و نظریه بومی در عرصه «اخلاق حرفه ای رسانه» و «هنجار رسانه» و غنی سازی ادبیات مرتبط در این حوزه است. روش این پژوهش، به منزله بخشی از روش های کیفی در چهارچوب تفسیرگرایی قرار می گیرد و از نظر شیوه های گردآوری داده ها از تجارب زیسته پژوهشگران، مصاحبه های گروهی، متمرکز و عمیق و نیز از پرسش نامه ها در سطوح مختلف ستاد و صف حوزه عملکردی رسانه (مدیران، برنامه سازان و کارشناسان) با نمونه گیری های هدف مند استفاده شده است. در این مقاله تلاش شده با استمداد از مبانی نظری و روشی پژوهش و با نقد و بررسی نظریه ها، الگوها، مبانی پنج گانه در اخلاق و نظریه های شش گانه هنجار رسانه و با ارجاع به مبانی و تعلیمات اسلامی، «اصول اخلاق حرفه ای رسانه ها در جمهوری اسلامی ایران» بررسی شود.

شناخت هویت انسانی و ویژگی های آن، نقشی انکارناپذیر در مسائل علوم انسانی دارد. هدف این مقاله، پاسخ به این مسئله است که اولاً، ملاصدرا ویژگی هویت انسانی را چه می داند؛ یعنی چه ویژگی یا ویژگی هایی لازم است تا واقعیت وجودی در جرگۀ انسانیت وارد شده و از سایر موجودات متمایز شود؟ ثانیاً، این نوع نگاه ملاصدرا، چه تأثیری در هدف اخلاق دارد. روش این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است؛ زیرا در ابتدا باید با توجه به مبانی فلسفی و انسان شناختی ملاصدرا، نظر او را در مورد ویژگی هویت انسانی به دست آوریم. سپس، دلالت های این نگاه را در هدف اخلاق تحلیل کنیم. ملاصدرا با توجه به مبانی خاص خود، اعم از فلسفی و انسان شناختی، ویژگی خاص انسانی را «ناطقیت» می داند و طبیعتاً دلالت آن در هدف اخلاق، به این صورت است که هدف هایی همچون لذت شخصی یا آزادی به معنای الحادی آن را ردّ می کند و نهایت حرکت انسان را در آگاهی هرچه بیشتر به فقر ذاتی و عین الربط بودن خود، به خالق و درک توحید خاص و فنای فی الله می داند.

هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی برنامه درسی مبتنی بر یادگیری مشارکتی در دانشگاه های علوم دینی مجازی است. این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد بود که مشارکت کنندگان در آن متخصصان برنامه درسی، مدرسان و کارشناسان دانشگاه های قرآن و حدیث، جامعه المصطفی و امام خمینی بودند. بر مبنای منطق نمونه گیری هدفمند و با استفاده از شیوه ملاک محور 31 نفر برای مصاحبه انتخاب شدند. تحلیل مصاحبه ها به شیوه داده بنیاد، 145 کد باز، 82 کد محوری و هفت کد انتخابی را آشکار ساخت که نشان می دهد در برنامه درسی موجود این دانشگاه ها به تعامل و مشارکت چندان توجه نشده است. بر اساس الگوی پیشنهادی، با استفاده از رویکرد یادگیری مشارکتی می توان عناصر برنامه درسی مجازی شامل محتوا، فعالیت های یادگیری و شیوه های ارزشیابی را به گونه ای طراحی کرد که معلمان از طریق شیوه های تعاملی و ایجاد مشارکت، تعاملات دانشجویان با محتواهای متنوع، دانشجویان و استاد را به صورت فردی و گروهی افزایش دهند. بسط تعاملات بین دانشجویان  با استفاده از شیوه مشارکتی می تواند به شکل گیری اجتماع پژوهشی و بهبود کیفیت تجربه یادگیری دانشجویان کمک کند.

هدف اصلی پژوهش کنونی، پاسخ به این سؤال اساسی است که یک فرد مسلمان در برابر مسئله لذت و بهره مندی از آن، چه موضعی باید داشته باشد؟ آیا باید از همه لذت ها بهره بگیرد و یا از همه آنها اعراض کند؛ یا اینکه از بعضی بهره مند شود و از بعضی دیگر دوری نماید؟ روش تحقیق در این مقاله، روش توصیفی تحلیلی و استنتاجی است. یافته های تحقیق بیانگر این است که مسئله لذت دارای اقسام و انواع گوناگون می باشد که عبارتند از: لذت های حسی و بدنی، لذت های عقلی و ذهنی، لذت های عرفانی و قدسی. مطابق آیات قرآنی و احادیث مربوطه باید از هریک از لذت های مذکور بدون افراط و تفریط استفاده کرد و اما از لذت هائی که موجب آزار دیگران یا موجب پشیمانی و رنج روحی خود فرد می شوند، اعراض شود و نیز از لذت هائی که ضرر بدنی و جسمانی دارند و نیز لذت هائی که موجب خراب شدن آخرت انسان می گردند، دوری شود.

هدف از اجرای این پژوهش آماده سازی، اجرای مقدماتی و بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس درجه بندی رفتار اخلاقی دانش آموزان دختر دوره متوسطه است. جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان دوره متوسطه منطقه 8 شهر تهران است که از بین کلیه دانش آموزان دختر پایه اول و دوم مدارس متوسطه دوم آموزش و پرورش منطقه 8 تهران ، 368 دانش آموز که در قالب 12 کلاس درس سازماندهی شده بودند، با استفاده ازروش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و از معلم هرکدام از کلاس های گروه نمونه خواسته شد مقیاس درجه بندی رفتار اخلاقی را برای تک تک دانش آموزان هرکلاس به طور انفرادی، تکمیل کنند. پس از گردآوری اطلاعات، داده های حاصله با استفاده از تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصله نشان داد که سوالات مقیاس روی دو عامل عمده که مجموعاً 59/58 درصد واریانس کل را تبیین می کنند، قرار دارند. از طرف دیگر بررسی تفاوت های گروهی به عنوان یکی دیگر از شواهد روایی سازه نشان داد که از نظر معلمان، بین رفتار اخلاقی دانش آموزان پایه اول و پایه دوم متوسطه، تفاوت معنی داری وجود دارد که این تفاوت به نفع دانش آموزان پایه دوم است ، همینطور از نظر معلمان بین رفتار اخلاقی دانش آموزان پایه دوم متوسطه رشته ریاضی و علوم انسانی تفاوت معنی داری وجود دارد که این تفاوت به نفع دانش آموزان دوم ریاضی است . پایایی مقیاس از طریق روشهای آزمون مجدد، همسانی درونی( آلفای کرونباخ) و همبستگی بین درجه بندی کنندگان معنی دار محاسبه شد.این نتایج حاکی از آن است که مقیاس درجه بندی رفتار اخلاقی، ابزار مناسبی برای درجه بندی رفتار اخلاقی دانش آموزان دوره متوسطه است و با اطمینان می توان از آن برای درجه بندی رفتاراخلاقی دانش آموزان دوره متوسطه دوم استفاده کرد.هدف از اجرای این پژوهش آماده سازی، اجرای مقدماتی و بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس درجه بندی رفتار اخلاقی دانش آموزان دختر دوره متوسطه است. جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان دوره متوسطه منطقه 8 شهر تهران است که از بین کلیه دانش آموزان دختر پایه اول و دوم مدارس متوسطه دوم آموزش و پرورش منطقه 8 تهران ، 368 دانش آموز که در قالب 12 کلاس درس سازماندهی شده بودند، با استفاده ازروش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و از معلم هرکدام از کلاس های گروه نمونه خواسته شد مقیاس درجه بندی رفتار اخلاقی را برای تک تک دانش آموزان هرکلاس به طور انفرادی، تکمیل کنند. پس از گردآوری اطلاعات، داده های حاصله با استفاده از تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصله نشان داد که سوالات مقیاس روی دو عامل عمده که مجموعاً 59/58 درصد واریانس کل را تبیین می کنند، قرار دارند. از طرف دیگر بررسی تفاوت های گروهی به عنوان یکی دیگر از شواهد روایی سازه نشان داد که از نظر معلمان، بین رفتار اخلاقی دانش آموزان پایه اول و پایه دوم متوسطه، تفاوت معنی داری وجود دارد که این تفاوت به نفع دانش آموزان پایه دوم است ، همینطور از نظر معلمان بین رفتار اخلاقی دانش آموزان پایه دوم متوسطه رشته ریاضی و علوم انسانی تفاوت معنی داری وجود دارد که این تفاوت به نفع دانش آموزان دوم ریاضی است . پایایی مقیاس از طریق روشهای آزمون مجدد، همسانی درونی( آلفای کرونباخ) و همبستگی بین درجه بندی کنندگان معنی دار محاسبه شد.این نتایج حاکی از آن است که مقیاس درجه بندی رفتار اخلاقی، ابزار مناسبی برای درجه بندی رفتار اخلاقی دانش آموزان دوره متوسطه است و با اطمینان می توان از آن برای درجه بندی رفتاراخلاقی دانش آموزان دوره متوسطه دوم استفاده کرد..

این مقاله قصد دارد با بررسی دقیق رویکرد اخلاق فلسفی اسلامی و فلسفه اخلاق معاصر، رابطه آن ها را از جنبه های مختلف، به روش تاریخی و توصیفی، تحلیل کند. این مقایسه، جایگاه تفکر فلسفی مسلمانان را در زمینه اخلاق، در مقابل دیگر فلاسفه روشن می کند. بررسی ها نشان می دهد هر دو مورد شامل اخلاق هنجاری هستند، اما شماری از مباحث فلسفه اخلاق معاصر مانند فرا اخلاق و اخلاق کاربردی در اخلاق فلسفی اسلامی وجود ندارند یا ظهور بسیار کم رنگی دارند. اخلاق فلسفی اسلامی رویکردی فاعل محور دارد و زیرمجموعه اخلاق فضیلت قرار می گیرد، اما بیشتر فلاسفه معاصر در اخلاق به رویکرد فعل محور توجه دارند. برخلاف اخلاق فلسفی اسلامی، نظام های اخلاقی معاصر، سکولار هستند و حتی به پیروان دین خاصی منتسب نیستند. در دهه های اخیر، رویکردهای تازه ای درباره اخلاق در میان فلاسفه مسلمان پدید آمده است. نتیجه این تغییر نگرش، استقلال بیشتر اخلاق فلسفی اسلامی از عقبه یونانی و ارتباط بیشتر آن با آموزه های دین اسلام است.

ارتداد فطری یکی از جرایمی است که در صورت اثبات آن، مجازات های ویژ ه ای در نظام کیفری اسلام بر آن مترتب میشود.سوالی که مطرح می شود این است که آیا در صدق عنوان ارتدادفطری ، مسلمان بودن پدر ومادر شخص مرتد کافی است؟یا اینکه علاوه بر آن توصیف کامل اسلام برای شخص بعد ازبلوغ واظهار کفر بعد از آن نیز لازم است ؟ در مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به نقش تعریف وتوصیف اسلام برای شخص مرتد ونقش توبه در آن پرداخته ایم .نتایج حاصله بیانگر آن است که علاوه بر مسلمان بودن پدر ومادر مرتد، استمراراسلام آنان وتوصیف اسلام واحکام آن برای شخص هنگام بلوغ از جمله شرایط تحقق ارتداد فطری است .همچنین در مورد این سوال که آیا مجازات مرتد در تضاد بامبانی اخلاقی وکرامت انسانی و آزادی پذیرش دین است؟به این نتیجه رسیده ایم که آنچه به عنوان مجازات مرتد مطرح است در مواردی است که مخالف معاند به جای استفاده از استد لال های منطقی وروش های علمی در صدد تخریب بنیان های اخلاقی واعتقادی جامعه ومحیط علمی آن وتجاوز به حقوق دیگران است.

پ ژوه ش ح اض ر با هدف تبیین مؤلفه های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش وپرورش ایران صورت گرفته است. روش پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می شود. جامعه موردمطالعه، شامل متون مرتبط با مولفه های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری و محتوای چهار سند بالادستی است که باتوجه به ماهیت موضوع از نمونه گیری صرف نظر کرده، از کل جامعه آماری تحقیق به عمل آمد. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و داده های اسنادی به شیوه کیفی و داده های تحلیل محتوا با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفت. ی اف ت ه ه ا نشان می دهد که چارچوب مفهومی مولفه های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری را می توان در نه مؤلفه تدوین نمود. همچنین، بین اسناد مورد بررسی، 248 مرتبه به مؤلفه های تمدن نوین اسلامی توجه شده است که میزان تراکم آن در مؤلفه ایمان با 40 فراوانی و 12/16 درصد با درجه زیاد و در مؤلفه های پرهیز از سطحی نگری و تقلید با 16 فراوانی و 45/6 درصد با درجه بسیارکم قرار دارد. افزون بر این، ییشترین ضریب اهمیت مربوط به سند تحول بنیادین (611/0) و کم ترین ضریب اهمیت مربوط به سند برنامه درسی ملی (283/0) بوده است.

مفهوم سعادت به لحاظ نظری و عملی بیانگر بالاترین کمالی است که هر فرد انسانی می تواند آن را برای خویش ترسیم کند. این مفهوم، هرچند از نظر کاربرد مشترک به نظر می رسد، به لحاظ تعیین مصادیق متفاوت است و از این رو، از نظر تاریخی همواره مورد اقبال متفکران و صاحب نظران قرار گرفته است. ابن سینا با تعریف سعادت به عنوان مطلوب بالذات در مقابل مطلوب غیربالذات و غایت بالذات در مقابل غایت غیربالذات یا لغیره، با ظرافت خاصی سعادت را به دو لحاظ تقسیم می کند: نخست سعادت در قیاس با قوای مختلف نفس؛ و دیگری س عادت در ارتب اط ب ا خ ود انسان که در هر دو مورد، معرفت یافتن به سعادت و عمل بر اساس آن، طریق دستیابی به آن محسوب می شود؛ هرچند نصیحت پذیری را همواره به عنوان یکی از اصول اصلی تعلیم و تربیت مورد تصدیق قرار می دهد. رساله ارزشمند ظفرنامه به عنوان یک رساله ادبی تعلیمی که منشوری از نصایح طرق سعادتمند شدن به شمار می رود، به بررسی و نصیحت درباره سعادت فردی در سه حیطه جسمانی، نفسانی و عقلانی می پردازد و در نهایت آن را به معنای آرامش یافتن در این سه حیطه مورد توجه قرار می دهد. مقایسه وجه فردی سعادت در تفکر ابن سینا و رساله ظفرنامه، بیانگر این مهم است که هم در تلقی ابن سینا و هم نصایح ظفرنامه سعادت غایت نهایی برای هر کس و کسب فضایل راه رسیدن به آن محسوب می شود.

هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی ویژگی های کاریزماتیک اساتید و نقش آن در برنامه درسی تجربه شده دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بود. این پژوهش از نظر روش و ماهیت گردآوری داده ها، توصیفی همبستگی بود و جامعه آماری آن تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فرهنگیان فاطمه الزهرا (س)، شهید رجایی (مراکز دخترانه) و شهید باهنر (مرکز پسرانه) شهر اصفهان در سال تحصیلی 1397-1396 به تعداد 1978 نفر را در بر می گرفت. حجم نمونه برمبنای فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 322 نفر برآورد شد. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسش نامه استاندارد کاریزمای تدریس و پرسش نامه محقق ساخته برنامه درسی تجربه شده استفاده شد. تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل رگرسیون) بااستفاده از نرم افزار Spss انجام شد. نتایج و یافته ها نشان داد که اساتید مورد پژوهش ازنظر کاریزما، از ویژگی های رفتاری و توانمندی های علمی و تخصصی برخوردار بودند، اما روحیه شوخ طبعی و مهارت های تدریس لازم را نداشته و در این خصوص نتوانسته بودند بر روی دانشجویان تأثیر بگذارند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه بیانگر آن بود که کاریزمای اساتید دانشگاه فرهنگیان نقش معناداری در تبیین برنامه درسی تجربه شده توسط دانشجویان در هر سه بعد شناختی، عاطفی و مهارتی دارد. درنهایت نتایج پژوهش نشان داد که اساتید دارای ویژگی های کاریزماتیک می توانند به بهبود برنامه ریزی درسی تجربه شده در تمامی ابعاد و درنتیجه به رشد و توسعه بیشتر دانشجویان کمک کنند.