درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۵۴۱ تا ۱٬۵۶۰ مورد از کل ۹٬۲۹۴ مورد.
۱۵۴۱.

واکاوی مولفه های مسئولیت اجتماعی در کتب درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی مبتنی برآموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 165 - 189

کلیدواژه‌ها: مسئولیت پذیری مسئولیت پذیری اجتماعی تربیت اجتماعی کتاب مطالعات اجتماعی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۷۵
هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه های مسئولیت اجتماعی در نهج البلاغه و انطباق آن با محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی در سال تحصیلی 1399 بود. روش پژوهش، تحلیل محتوای تلفیقی بود. در بخش اول مولفه های مسئولیت پذیری از نهج البلاغه (به روش تحلیل و تفسیر مفهومی) استخراج شد و سپس براساس مولفه های احصاء شده به تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی به شیوه قیاسی پرداخته شد. مولفه های مستخرج از نهج البلاغه (شامل13 مولفه و25 زیرمولفه) عبارتند از: ملاطفت با حیوانات، محافظت از محیط طبیعی و انسانی، مودت و مهربانی با مردم، دگرخواهی، تاب آوری، عدالت ورزی، تکلیف محوری، حمایت گری، موعظه گری، سازگاری اجتماعی، همکاری و تعاون، نظم اجتماعی و مشارکت اجتماعی. در بخش دوم جامعه آماری جهت تحلیل محتوا، کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی (پایه چهارم، پنجم و ششم) بود. مولفه های احصائی از نهج البلاغه به کتاب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی عرضه شد. در نتیجه تحلیل محتوای این کتاب به شیوه کمی، در مجموع 605 مولفه در حوزه مسئولیت اجتماعی یافت شد، که از پراکندگی یکسانی در پایه های مختلف برخوردار نبود. در این بین پایه پنجم تعداد بیشتری از مولفه ها را در خود جای داده است. یافته ها نشان می دهد که هرچند میزان توجه به مولفه های مختلف در کتاب متفاوت است اما تمامی مولفه های مستخرج از نهج البلاغه در کتاب درسی مطالعات اجتماعی انعکاس دارند. براساس نتایج پژوهش توازن محتوی کتب مطالعات اجتماعی براساس مولفه های مسئولیت پذیری از نظرتصاویر، فعالیت ها و متن و همچنین میزان توجه به مهارت ها و محتوی دانشی، نگرشی در طراحی کتب مذکور پیشنهاد می شود.
۱۵۴۲.

جایگاه فروع دین در کتاب های درسی دوره متوسطه اول(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 99-112

کلیدواژه‌ها: فروع دین تربیت دینی کتاب های درسی تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۷ تعداد دانلود : ۲۷۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه فروع دین در کتاب های درسی دوره متوسطه اول انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتاب های درسی دوره متوسطه اول می باشد که با روش نمونه گیری هدفمند چهار عنوان کتاب (پیام های آسمان، مطالعات اجتماعی، فارسی و آمادگی دفاعی) با دوازده جلد در نمونه قرار گرفت. ابزار اندازه گیری چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده که روایی آن مورد تأیید کارشناسان بوده و پایایی آن با روش ویلیام اسکات، 92 درصد محاسبه شده است و شیوه پردازش داده ها بر اساس روش آنتروپی شانون بوده است. مهم ترین یافته های پژوهش بیانگر این است که در کتاب های درسی دوره متوسطه اول به ترتیب به فرایض نماز، تولی، جهاد و تبری با ضریب اهمیت 174/0، 166/0، 149/0، 148/0 بیشترین توجه، و به فرایض نهی از منکر، روزه، امر به معروف، زکات، خمس و حج به ترتیب با ضریب اهمیت 055/0، 074/0، 067/0، 062/0، 035/0، 067/0 توجه بسیار کمی مبذول شده است. در مجموع، یافته های پژوهش بیانگر این است که در کتاب های درسی دوره متوسطه اول به طور متعادل و متوازن به فرایض فروع دین توجه نشده است.
۱۵۴۳.

چالش های اخلاقی اصلاحِ نژاد لیبرال و اصل آزادی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۳ بهار ۱۳۹۹ شماره ۶ 5 - 26

کلیدواژه‌ها: اخلاق اصلاح نژاد اصلاح نژاد لیبرال اصلاح نژاد قدیم آزادی باروری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۱۱۸
اصلاحِ  نژاد و بهبود نسل بشر از موضوعات چالشی در میان فیلسوفان اخلاق است ، موضوعی که ذهن آدمی را به سیاست های غیراخلاقی و نژادپرستانه هیتلر و عقیم سازی های اجباری و روش های قدیمی اصلاحِ  نژاد معطوف می کند. مداخلات ژنتیکی امروزه به سبب پیشرفت های ژنتیکی ، عمدتاً به روش اجباریِ پیشین انجام نمی شوند و والدین در انتخاب نوع و ویژگی های فرزند خودْ آزادیِ عمل بیشتری دارند. برخی با استناد به بسترهای فراهم آمده از فناوری های حوزه ژنتیک و نیز تثبیت ارزش های فردگرایانه در جوامع لیبرال، مدعی اند که بخش عمده ای از مسائل اخلاقی اصلاح نژاد قدیم به  ویژه در حوزه آزادی رفع شده است و اکنون اصلاحِ  نژاد جدیدی با نام «اصلاحِ  نژاد لیبرال» پدیده آمده که مسائل اخلاقی اصلاحِ  نژاد قدیم را ندارد. در مقابل ، برخی با استناد به نمونه هایی مانند تقابل اصل آزادی والدین با هنجارهای غیراخلاقی تثبیت شده در جوامع و نیز تقابل آن با آزادی کودکان، بر این باورند که اصلاحِ  نژاد لیبرال همچنان با چالش های اخلاقی مواجه است و آزادی باروری والدین را همچنان با روش های جدیدی محدود می کند که باید به لحاظ اخلاقی بررسی شود. در مقاله حاضر، سعی می شود تا برخی چالش های انطباق اصل آزادی در اصلاحِ  نژاد لیبرال مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و راه کارهایی در تأمین انطباق این اصل اخلاقی بر موضوع اصلاحِ  نژاد لیبرال ارائه شود.
۱۵۴۴.

بایسته ها و آثار تربیتی اشتغال اطفال از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 49 - 73

کلیدواژه‌ها: آثار تربیتی اشتغال اطفال کودکان تربیت کودک مصلحت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۳۹۱
هدف این تحقیق بررسی موضوع اشتغال اطفال از دیدگاه اسلام است. پرسش اساسی این است که آیا بر اساس دیدگاه اسلامی ، اشتغال اطفال، در سنین پایین و قبل از رشد کامل، می تواند در تربیت ایشان مؤثر باشد و در صورتی که پاسخ مثبت است، بایسته ها و آثار آن کدام است؟ این نوشتار بر مبنای روش تحلیلی توصیفی و به شیوه پردازش و تحلیل داده های کتابخانه ای انجام شده است. این تحقیق نشان داد، از آنجا که ممکن است اشتغال، برای اطفال، مخاطرات جسمی و روحی متعددی را به دنبال داشته باشد باید اصل را بر ممنوعیت یا محدودیت آن دانست؛ اما از سوی دیگر، بخش مهمی از رشد فضایل اخلاقی، مهارت های زندگی و اجتماعی و تا حدود زیادی اکتسابی، محصول تجربه و آموزش است، از این رو، از دیدگاه اسلام اشتغال اطفال به شکل کنترل شده و محدود جایز است و به لحاظ تربیتی هم می تواند مفید واقع شود. اما باید اشتغال محدود اطفال با رعایت وضعیت سنّی، جسمی و روحی−روانی وی صورت گیرد و در این راستا، اصل اعتدال، اصل تسهیل، ضرری نبودن و رعایت مصلحت طفل از جمله شرایط اسلام در کانون تصمیم و اجرای تصمیمِ مربوط به اشتغال اطفال است.
۱۵۴۵.

ماهیت شناسی لذت و جایگاه آن در اخلاق اسلامی از منظر استاد مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 115 - 147

کلیدواژه‌ها: ماهیت لذت لذت گرایی اخلاق اسلامی ارزش اخلاقی استاد مصباح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۹ تعداد دانلود : ۴۹۷
این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و از طریق رجوع به اندیشه های استاد مصباح یزدی به بررسی مسئله لذت پرداخته و در پی پاسخ به این سوال است که لذت چه جایگاهی در اخلاق اسلامی دارد؟ نتایج پژوهش نشان می دهد لذت یک گرایش اصیل فطری و به معنای ادراک هر امری است که با نفس انسان ملائمت داشته باشد. درک لذت مستلزم چهار شرط است: وجود قوه متناسب با لذت؛ ملائمت با طبع؛ وجودِ شرایط فراهم آمدن درک لذت؛ قرارگرفتنِ شیء مورد نظر در شعاع آگاهی و توجه فرد. از یافته های مقاله اینکه نشان داد، لذت محرک اصلی انسان در رفتارهای اختیاری است به طوری که هیچ فاعلی بدون کشش و ملائمت مطابق با طبعش نمیتواند فعل مورد نظر را انجام دهد؛ همچنین لذت براساس نقشی که در کمال نهایی انسان دارد به لذت ممدوح و مذموم تقسیم می شود. استاد مصباح براساس منطق قرآن دو ملاکِ کیفیت و دوام را برای تشخیص لذت اصیل از غیرآن، ارائه نموده و شناخت کمال حقیقی انسان را برای شناخت لذت اصیل ضروری می دانند. در نتیجه همچنان که شناختِ کمال حقیقی، مستلزم شناخت لذیذ اصیل است، شناخت لذیذ اصیل نیز مستلزم شناخت کمال حقیقی است. در نگاه ایشان عواملی که در ترجیح یک لذت یا تشخیص مصادیق آن دخالت دارند همواره اختیاری نبوده و به صورت کلی عبارتند از نیازهای طبیعی، عادت، عقل و وحی.
۱۵۴۶.

لزوم جهانی- بومی سازی و گسست معرفت شناختی (اپیستمیک) از غرب در آموزش زبان های خارجی: راهبردهایی برای تقویت نظام عقیدتی در پساروش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هشتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۹ 121-139

کلیدواژه‌ها: آموزش زبان اپیستم (معرفت/ شناخت) پساروش جهانی بومی سازی نظام عقیدتی هویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۳۵۰
با گذار به پسامدرن، مرزهای مفهومی بسیاری از مبانی عقیدتی و فرهنگی ازبین رفته است و برهمین اساس، مفاهیم بنیادینی همانند هویت و جهان بینی در نظام های عقیدتی و فرهنگ های بومی با چالش جدی مواجه شده است. دراین میان، یکی از جنبه های مهم جهانی سازی و کالایی سازی معرفت شناختی که بر ساخت هویت و جهان بینی و نظام عقیدتی بومی تأثیر می گذارد، آموزش زبان های خارجی است. ازآنجاکه مبانی معرفت شناختی انقلاب اسلامی و اسلام در تضاد با معرفت شناختی کشورهای معیار زبان قرار دارد، این چالش در کشور ما شدیدتر و لزوم گسست شناخت شناسی از مبانی امپریالیستی غربی در آموزش زبان خارجی جدی تر به نظر می رسد. نظربه اینکه درجهت این گسست و بومی سازی این آموزش ها در کشور تقریباً هیچ اقدام واقعی در سطح کلان انجام نگرفته است، مطالعه حاضر تلاشی است تا با روش سندپژوهی و بررسی جریان های نظری جهانی بومی سازی آموزش زبان در دیگر کشورها، یک قالب کار بومی برای بومی سازی جریان تولید دانش، روش تدریس، برنامه ریزی آموزشی و تولید محتوا ارائه نماید. نتایج حاکی از آن است که در ابعاد اصطلاح شناسی های آموزشی، تولید دانش، روش شناسی، فرهنگ پذیری زبانی و طراحی سیلابس، نیازمند تغییرات بنیادین در آموزش زبان های خارجی هستیم. درهمین راستا، با درنظرگرفتن دغدغه های کلان نظام و منویات مقام معظم رهبری، راهبردهایی در این زمینه ارائه شده است. نتایج این تحقیق برای تصمیم سازان آموزشی و فرهنگی، آموزش عالی کشور، آموزش وپروش و محققان در زمینه آموزش زبان و تربیت معلم کاربرد دارد.
۱۵۴۷.

روابط ساختاری هوش اجتماعی و خودمتمایزسازی با واسطه گری دین داری معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) ۱۴۳-۱۶۶

کلیدواژه‌ها: هوش اجتماعی خودمتمایز سازی دین داری معلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۸۸۷
در این پژوهش رابطه ساختاری هوش اجتماعی و خود متمایزسازی با واسطه گری دین داری معلمان در قالب مدلیابی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه معلمان ابتدایی شهرستان بجنورد به تعداد 1341 نفر بودند. مشارکت کنندگان به تعداد 299 نفر(135 مرد و 157 زن) و با استفاده از روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. و به سه پرسش نامه استاندارد هوش اجتماعی ترومسو (2001)، دین داری گلاک و استارک (1965) و خود متمایزسازی اسکورن و لندر (1986) پاسخ دادند. روایی و پایایی هر سه پرسش نامه مورد تأیید قرارگرفت. تجزیه وتحلیل داده ها با روش تحلیل مسیر از نوع مدل یابی معادلات ساختاری توسط نرم افزارهای SPSS22و AMOS16 انجام شد. نتایج نشان داد ضریب مسیر بین متغیر هوش اجتماعی و خودمتمایزسازی در مدل اثر کامل بدون حضور متغیرمیانجی معنی دار است. هم چنین یافته ها اثر مستقیم مؤلفه های هوش اجتماعی بر مؤلفه های خود متمایزسازی را تأیید می کند اما متغیر دین داری این رابطه را واسطه گری نمی کند. بر این اساس می توان هر دو متغیر دین داری و خودمتمایزسازی را پیامد مستقیم هوش اجتماعی در نظر گرفت و پیشنهاد کرد که به منظور افزایش این دو ویژگی تدابیری در جهت ارتقای مولفه های هوش اجتماعی در معلمان اندیشید.
۱۵۴۸.

واکاوی جایگاه تفکر انتقادی در اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران از نظر میزان کاربست مؤلفه های تفکر انتقادی پیتر فسیونه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 23-40

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی اسناد بالادستی آموزش وپرورش ایران فسیونه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۶ تعداد دانلود : ۴۸۱
هدف مقاله، واکاوی جایگاه تفکر انتقادی در اسناد بالادستی آموزش وپرورش ایران از نظر میزان کاربست مؤلفه های تفکر انتقادی فسیونه است. به همین منظور، پژوهشگر برای دستیابی به پاسخ پرسش ها از پارادایم کیفی بهره جسته است. از بین جامعه پژوهش، اسناد برنامه درسی ملی و مبانی نظری تحول بنیادین به روش هدفمند و با در نظر گرفتن قواعد حداکثر تنوع و رسیدن به مرحله اشباع نظری انتخاب شدند. در این پژوهش، روش تحلیل محتوای کیفی نظام مقوله بندی قیاسی به کار رفته و بر دو بعد گرایشی و مهارتی تفکر انتقادی از دیدگاه فسیونه تمرکز شده است. یافته های حاصل از تحلیل محتوای اسناد نشان می دهند که در بعد گرایشی، بیشترین توجه به گرایش اطمینان به تعقل خود و کمترین توجه به گرایش کنجکاوی است. در بعد مهارتی نیز بیشترین توجه به مهارت ارزشیابی و کمترین توجه به مهارت توضیح است. یافته های پژوهش بیانگر تناسب نسبتاً نزدیک بین این دو بعد در این اسناد است. پیشنهاد می شود با استناد به ضرورت اصل ترمیم و بازنگری اسناد تحول بنیادین آموزش وپرورش در بازه های زمانی، سند برنامه درسی ملی در بعد گرایش های تفکر انتقادی، بازنگری و اصلاح شود.
۱۵۴۹.

گذر از «تربیت» به «آموزش»؛ مقایسه آداب تربیت هنرمندان در جوامع سنتی با جوامع امروزی (با تأکید بر آموزش دانشگاهی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 87-102

کلیدواژه‌ها: سنت شیوه های تربیتی هنرهای سنتی جامعه سنتی دانشگاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۴۲۳
در یک جامعه خدامحور، هر فعل انسان بر مبنای آموزه های «سنتِ» الهی و در جهت نیل به حضرت احدیت بوده و پرداختن به کار هنر و انتقال آداب و اصولِ مرتبط به آن نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ اما با تحولات رخ داده در شکل اکثر جوامع در دوران معاصر، که به موجب آن بسیاری از بسترها و زمینه های وجودی یک جامعه سنتی زایل گشته، بسیاری از هنرهای سنتی و آموزه ها و آداب مرتبط با آن نیز به دست فراموشی سپرده شده است. مسئله اصلی در این پژوهش، مقایسه روش ها و آداب تربیتی هنرمندان در جوامع سنتی با جوامع امروزی (با تأکید بر آموزش دانشگاهی) است. نوع پژوهش، توصیفی تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی (مصاحبه) می باشد. نتایج این پژوهش، ضمن تأکید بر جایگاه محوریِ «سنت» در تربیت هنرمندان در یک جامعه سنتی، بر تفاوت های بنیادینِ اهداف، اصول و روش های آموزشی در فرایند آموزش هنرمندان در جوامع سنتی با شیوه های آموزش دانشگاهی امروز صحه می گذارد.
۱۵۵۰.

رابطه نگرش دینی با عملکرد تحصیلی؛ نقش میانجی تنیدگی تحصیلی در دانشجویان دانشگاه گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۷) 89-108

کلیدواژه‌ها: نگرش دینی عملکرد تحصیلی تنیدگی تحصیلی دانشگاه گیلان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۶ تعداد دانلود : ۵۴۰
هدف تحقیق حاضر، بررسی رابطه نگرش دینی با عملکرد تحصیلی با لحاظ نقش میانجی تنیدگی تحصیلی در بین دانشجویان دانشگاه گیلان بود. جامعه مورد پژوهش کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه گیلان بود ( 19953 نفر) که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد نمونه 376 نفر به دست آمد که با روش تصادفی ساده طبقه ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. جهت گردآوری داده ها، از پرسشنامه نگرش دینی خدایاری فرد و رحیمی نژاد (1388)، پرسشنامه عملکرد تحصیلی درتاج (1382) و پرسشنامه تنیدگی تحصیلی (دوران دانشجویی) Gadzella & Baloglu ( 2001 ) استفاده شد. تحلیل داده ها با روش مدل معادلات ساختاری و از طریق نرم افزار Amos صورت گرفت. مدل مفهومی تحقیق به برازش تأییدی قرار گرفت و در ادامه ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل تبیین شدند. یافته های پژوهش نشان داد نگرش دینی دارای اثر مستقیم مثبت 32/0 بر عملکرد تحصیلی و همچنین اثر غیرمستقیم مثبت به میزان 048/0 می باشد. بنابراین نگرش دینی علاوه بر تأثیر مثبتی که بر عملکرد تحصیلی دارد، از طریق کاهش تنیدگی تحصیلی، سبب بهبود این عملکرد در دانشجویان می گردد. بنابراین به مسئولان امر توصیه می شود که با اهتمام هرچه بیشتر به تقویت نگرش دینی دانشجویان، زمینه افزایش عملکرد تحصیلی و کاهش رخداد تنیدگی تحصیلی را فراهم آورد.
۱۵۵۱.

راهکارهای ایجاد استحکام در خانواده از چشم انداز آموزه های اخلاقی- اسلامی و دانش روان شناسی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۰ (پیاپی ۶۲) 43 - 70

کلیدواژه‌ها: صمیمیت همدلی چشم پوشی استحکام تعامل بهنجار اخلاق مداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۴۰۱
استحکام بخشی به خانواده و رفع تعارض های همسران، از موضوعات مهم در عصر حاضر است. با ژرف اندیشی و تتبع در آموزه های اسلامی و اخلاقی و روان شناختی می توان به بعضی از راهکارهای مهم استحکام بخشی به خانواده دست یافت. سؤال اساسی این است که مهم ترین راهکارهای اسلامی و اخلاقی و روان شناختی برای افزایش استحکام خانواده و کاهش تعارض ها چیست؟ این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی است و با روش توصیفی-تحلیلی، ضمن تبیین راهکارهای مستخرج از منابع اسلامی و اخلاقی و روان شناختی، به مهم ترین آن ها اشاره کرده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که التزام زنان به نقش های هم تراز با ظرفیت های آنان، التزام به هنجارهای اجتماعی، رعایت ضوابط تعامل با همسر، هم افزایی در خانواده، کنش وری های صمیمانه و همدلانه دوسویه، قدردانی دوسویه، چشم پوشی از خطای همسر، تأمین نیازهای جنسی و عاطفی همسر، ارتباط حداقلی با بیگانه و تعامل مبتنی بر اخلاق هنجاری با همسر، از مهم ترین راهکارهای استحکام خانواده و کاهش تعارض در روابط همسران هستند.
۱۵۵۲.

بررسی جایگاه حقوق زنان در منشور حقوق شهروندی با تاکید بر اصول اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 87-104

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی منشورحقوق شهروندی حقوق زنان نظام حقوقی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۳ تعداد دانلود : ۵۵۱
منشور حقوق شهروندی نشان دهنده دغدغه دولت درآگاه سازی عمومی درباره حقوق شهروندی ونهادینه کردن احترام به حقوق بشراست .دراین راستا یکی از مهمترین محورهای منشور حقوق شهروندی مساله حقوق زنان است.براین اساس هدف از پژوهش حاضر ،بررسی وتحلیل میزان توجه به حقوق شهروندی زنان درقاموس منشور حقوق شهروندی می باشد.پژوهش فوق نشان دهنده این امر است که حقوق شهروندی زنان در منشور حقوق شهروندی درحد قابل قبولی مورد توجه قرار گرفته ولی با این حال نبود ضمانت اجرای مناسب از یک سو وبرخی چالش های عملی واجرایی از سوی دیگر تحقیق مطلوب وواقعی حقوق زنان رادرایران با موانع جدی مواجه نموده است.
۱۵۵۳.

تأثیر قاعده حسن و قبح عقلی بر آرای اخلاقی خواجه نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۸ ۱۴۳-۱۶۲

کلیدواژه‌ها: اخلاق کلام نصیرالدین طوسی حسن و قبح عقلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹ تعداد دانلود : ۵۱۶
پژوهش حاضر با کاوش در دو کتاب «تجرید الاعتقاد» و «اخلاق ناصری» از تألیفات گرانسنگ دانشمند شهیر خواجه نصیرالدین طوسی، درصدد است تأثیر قاعده کلامی «حسن و قبح عقلی» بر «آرای اخلاقی» را در حوزه اخلاق فلسفی مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش با روش اسنادی تحلیلی صورت پذیرفته و یافته های آن نشان می دهد که از یک سو، قاعده کلامی حسن و قبح عقلی که در «تجرید الاعتقاد» مبرهن شده بخش مهمی از مسائل کلامی مربوط به مبدأ، نبوت و معاد بر آن استوار گردیده است، و از سوی دیگر، بسیاری از آراء اخلاقی طرح شده در «اخلاق ناصری» نیز بر همین قاعده بنیان نهاده شده است. ضرورت تبیین این پژوهش از آن رو است که اثبات حسن و قبح عقلی و این که بسیاری از ارزشهای اصیل اخلاقی در مسائل فردی و اجتماعی ریشه در درک عقل دارد و عقلای عالم آن را می پذیرند، بنیادی اساسی برای فضیلت های اخلاقی ایجاد می کند که حتی منکران شرایع آسمانی را ملزم به رعایت بسیاری از اصول اخلاقی می نماید.
۱۵۵۴.

بررسی تطبیقی مبانی فلسفی تربیت اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی و لویناس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۸ 63 - 86

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی مبانی فلسفی علامه طباطبایی لویناس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۷۲۸
علامه طباطبایی و لویناس درزمره فیلسوفانی هستند که به اخلاق اهمیت وافری داده اند. در این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و نیز تطبیقی سعی شده است با بررسی مبانی فلسفی تربیت اخلاقی این دو فیلسوف، همگرایی و تقابل دیدگاه های آنها استخراج شود. بررسی مبانی هستی شناختی، انسان شناختی و ارزش شناختی تربیت اخلاقی علامه و لویناس نشان می دهد که مفاهیم اساسی در فلسفه لویناس اخلاق معطوف به دیگری، مسئولیت و اراده می باشند، اما در فلسفه علامه طباطبایی دیگری اعتدالی و فطرت از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هر دو به دیگری، مسئولیت، اراده و آزادی تأکید می ورزند. همچنین دیدگاه لویناس و علامه نسبت به خدا باآنکه هر دو خدا را قبول دارند وآن را نامتناهی می دانند، اما خدای لویناس با غیریت و دیگری برابر درنظرگرفته شده است، درحالی که خدای علامه، متعالی و منزه از هرگونه تغییر بوده و فراتر از دیگری است.
۱۵۵۵.

بررسی دیدگاه های رایج متکلمان معتزله و امامیه درباره تعریف حُسن و قبحِ اخلاقی و نقش خواجه نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 83 - 110

کلیدواژه‌ها: حسن و قبح اخلاقی متکلمان امامیه معتزله نصیرالدین طوسی ثواب و عقاب استحقاق تعریف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۵۹۵
بسیاری از متکلمان مسلمان، هنگام بحث از افعال الاهی، به بررسیِ چیستی حُسن و قُبح اخلاقی پرداخته اند. در این میان، عموم متکلمان معتزله و امامیه، تلاش کرده اند حسن و قبح اخلاقی را بر اساس مفاهیمی دیگر که به زعم آنها دست کم پایه ای تر بوده است، تعریف کنند. پرتکرارترین تعاریف حَسن و قبیح در آثار معتزله و امامیه را می توان به سه گروه کلی تقسیم کرد: تعاریف سلبی، تعاریف ایجابی و تعاریفِ مشتمل بر عناصر ثواب یا عقاب الاهی. در «تعاریف سلبی» حَسَن با استفاده از ادات سلب تعریف می شود (ما لایستحق فاعله الذمّ)؛ اما در تعاریف ایجابی چنین نیست. بررسیِ تحولات تاریخیِ تعاریف معتزله و امامیه نشان می دهد که خواجه نصیرالدین طوسی در این زمینه از سه جهت نقطه عطف است. نخست اینکه متکلمان پیش از وی، به جز ابوالصلاح حلبی، حَسن و قبیح را به نحو سلبی تعریف کرده اند، درحالی که بیشتر متکلمان پس از خواجه، از تعاریف سلبی روی گردانده ، برای ارائه تعریف ایجابی یا تعریف مشتمل بر ثواب و عقاب کوشیده اند. دوم اینکه در میان معتزله و امامیه، خواجه نخستین متکلمی است که در یکی از تعاریف خود، از عناصر ثواب یا عقاب الاهی استفاده کرده است؛ و این تعریف زمینه ساز اختلاف نظری جدید میان متکلمان پس از وی شده است. و سوم اینکه پیش از خواجه عموم متکلمان معتزله و امامیه از عنصر «استحقاق» استفاده کرده اند در حالی که خواجه نخستین متکلمی است که در یکی از تعاریف خود عنصر «استحقاق» را حذف و به جای آن از عنصر «ایجاب» استفاده کرده است.
۱۵۵۶.

مواجهه با قدرت سیاسی در اخلاق اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سیزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۷ 7-30

کلیدواژه‌ها: اخلاق اسلامی قدرت سیاسی نقد عدالت تملق گویی اخلاق قدرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۳۸۸
نوشتار پیش رو، نگاهی دارد به مهار قدرت سیاسی از دریچه اخلاق اسلامی که با بررسی برخی متون اخلاقی، دو رویکرد نقد مستقیم و غیرمستقیم را ازهم متمایز می کند. در این متون؛ نقد مستقیم قدرت از یک سو برای اصلاح وضعیت جامعه ضروری دانسته می شود اما از دیگرسو با توجه به خطرات عظیمش، به پرهیز از آن توصیه می گردد. منظور از نقد غیر مستقیم قدرت نیز، مباحثی در علم اخلاق است که در بادی نظر ممکن است ابعاد سیاسی آن آشکار نباشد، اما اندکی توجه، رویکرد انتقادی آن را هویدا می کند. تعریف سیاست و عدالت، تبیین صفات و ویژگی های لازم برای حاکمان و همچنین نقد تملق گویی از جمله این مباحث است. نقد اخلاقی قدرت اگرچه زبان تندی ندارد و به اقتضای فضای علم اخلاق، توأم با بیان نرم و گاه غیرمستقیم است، درعین حال زاویه انتقادی آن با توجه به وضعیت سیاسی جامعه و نوع مباحث طرح شده کاملاً برجسته است.
۱۵۵۷.

مدل روابط ساختاری بین هویت دینی و سرمایه اجتماعی با کیفیت زندگی: با آزمون نقش واسطه ای تمایزیافتگی خود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۶) 61-82

کلیدواژه‌ها: هویت دینی سرمایه اجتماعی کیفیت زندگی تمایزیافتگی خود دانشجویان دانشگاه ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۴۱۳
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین هویت دینی و سرمایه اجتماعی با کیفیت زندگی از طریق تمایزیافتگی خود، بین دانشجویان دانشگاه ارومیه صورت گرفت. روش: روش پژوهش همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جهت اجرای پژوهش، از بین دانشجویان دانشگاه ارومیه (17568 N= )، 350 دانشجو با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و به پرسشنامه های هویت دینی خوشاوی (1390)، سرمایه اجتماعی Grootaert and et al (2003)، کیفیت زندگی ( World Health Organization,1989 ) و تمایزیافتگی خود( Skowron& Friedlander,1998 ) پاسخ دادند . برای تحلیل نتایج، از روش تحلیل مسیر براساس نرم افزار LISREL V. 8.8) و Amos ) استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مدل طراحی شده بر اساس داده های پژوهش، برازش مناسب داشته و مسیرهای مستقیم، سرمایه اجتماعی، هویت دینی، تمایزیافتگی خود با کیفیت زندگی مثبت و معنی دار است. همچنین مسیرهای غیرمستقیم، سرمایه اجتماعی و هویت دینی با کیفیت زندگی از طریق تمایزیافتگی خود، نیز مثبت و معنادار بودند. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که تمایزیافتگی خود، به عنوان یک عامل واسطه ای به خوبی روابط بین سرمایه اجتماعی و هویت دینی با کیفیت زندگی را تنظیم می کند. واژگان کلیدی : کیفیت زندگی، تمایزیافتگی خود، هویت دینی، سرمایه اجتماعی.
۱۵۵۸.

نقش توحیدگرایی در تربیت اخلاقی بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 27 - 52

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت اخلاقی تعالی جویانه توحیدگرایی دیدگاه علامه طباطبائی(ره) تفسیر المیزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴ تعداد دانلود : ۴۰۱
هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش توحیدگرایی در تربیت اخلاقی براساس دیدگاه علامه طباطبایی (ره) بود. روش انجام پژوهش، توصیفی تحلیلی و جامعه آن مجلدات تفسیر المیزان بود که به شیوه تحلیل متن با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند مورد واکاوی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که براساس دیدگاه علامه طباطبایی، ضمانت اخلاق در گرو اعتقاد به توحید است و از طرف دیگر پایبندی به فضایل اخلاقی با وجود اعتقاد به خدای متعال امکان پذیر است. دیگر اینکه در تربیت اخلاقی توحیدگرا، افرادی که به وجود خدایی یکتا و دارای اسماء حسنی، حکیم و مدبر که انسان را برای رساندن به کمال و سعادت آفرید ، معتقد هستند، بینش، گرایش و کُنش اخلاقی خود را با نگاهی استوار به توحید تنظیم می کنند و به رنگ خدایی در می آورند. براساس نتایج این پژوهش «توحید در خالقیت» آثاری مانند پرهیز از احساس حقارت، دوری از تمسخر دیگران و پرهیز از عجب و خودبرتربینی، «توحید در رازقیت» آثاری مانند استغنا از غیر حق تعالی، زایل شدن حسادت، زایل شدن طمع و گشوده شدن باب دعا، «توحید در ربوبیت» آثاری مانند صبر در برابر مصیبت ها، توکل، رسیدن به مقام تسلیم و رسیدن به مقام رضا و خشنودی، «توحید در اطاعت» آثاری مانند اخلاص، زایل شدن ریا و شکر، «توحید در مالکیت» آثاری مانند انفاق، ایثار، زایل شدن کبر و طغیان، ادای امانت و خشوع، «توحید در استعانت» آثاری مانند توسل و توبه و «توحید در محبت» آثاری مانند انس و الفت با بندگان خدا، برخورد سالم با جاهلان و وفاداری را در تربیت اخلاقی به همراه دارد.
۱۵۵۹.

ملاحظات اخلاقی در باب مسئولیت اجتماعی سازمان؛ بازخوانی و نقد دیدگاه میلتون فریدمن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۳ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۸ 5 - 21

کلیدواژه‌ها: مسئولیت اخلاقی سازمان مسئولیت اجتماعی سازمان اخلاق مدیریت اخلاق کسب و کار میلتون فریدمن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۶
در بسیاری از منابع و متون اخلاق مدیریت و سازمان بر مفهوم «مسئولیت اجتماعی سازمان» تکیه و تأکید شده است و از نظر بسیاری ، آموزش و ترویج این مفهوم ، هم می تواند مشکلات رفتاری و ساختاری سازمان را برطرف کند و هم می تواند قدرت پاسخ گویی سازمان را در مقابل شکایات مردم و نظارت های مقامات و سازمان های نظارت کننده افزایش و ارتقاء بخشد. البته ، بر سر کارآمدی و فواید به کارگیری این تعبیر و مفهوم اتفاق نظر وجود ندارد. سرسخت ترین مخالف به کارگیری این مفهوم ، میلتون فریدمن - از تأثیرگذارترین اقتصاددان معاصر - است. این مقاله ، به تبیین و نقد دیدگاه فریدمن درباره «مسئولیت اجتماعی سازمان» اختصاص یافته است. در این راستا و برای فهم دقیق دیدگاه فریدمن ، با استفاده از روش توصیفی و با استناد به مصاحبه مجله نیویورک تایمز با او - به تبیین و تحلیل نقطه نظرات او در این باره پرداخته شده و در ادامه ، و در مقام نقد - با بهره گیری از روش تفسیری۔انتقادی و با رویکردی کارکردگرایانه و نه مبنا گرایانه - این نتیجه حاصل شده است که جدا از نقدهای وارد بر مبانی لیبرالیستی فریدمن و نقدهایی که بر بعضی انگیزه خوانی ها ، خَلط مبحث ها و سوگیری های او می توان وارد کرد ، تأکیدات او بر حذف نظارت های بیرونی و آمرانه ، تا اندازه ای قابل فهم و از نظر اخلاقی قابل تأیید است ، ولی اصرار او بر حذف کلی این نظارت ها ، به توقع خودْ نظارتی یا نظارت درونی سازمان ها بر خود ، غیر واقع بینانه است.
۱۵۶۰.

بررسی الگوی ارتباط والد−فرزند با مهارت های ارتباطی و واسطه گری عزت نفس دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۱ 109 - 125

کلیدواژه‌ها: ارتباط والد - فرزند مهارت های ارتباطی عزت نفس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۴ تعداد دانلود : ۴۸۵
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه میان الگوی ارتباط والد−فرزند با مهارت های ارتباطی و واسطه گری عزت نفس دانشجویان بود. به این منظور نمونه ای متشکل از 400 دانشجوی دانشگاه جهرم به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه الگوهای ارتباط والد−کودک باقری (1392) و آزمون مهارت های ارتباطی (کوئین دام، 2004) و عزت نفس (کوپر اسمیت، 1967) به دست آمد. به منظور بررسی رابطه بین متغیرها، از روش تحلیل رگرسیون چندگانه هم زمان استفاده شد. نتایج نشان داد که خرده مقیاس های انعطاف ناپذیری، تزلزل و رهایی در الگوی ارتباط پدر و خرده مقیاس مقبولیت و درهم تنیدگی در الگوی ارتباط مادر بر مهارت های ارتباطی معنادار است. همچنین نتایج نشان داد که خرده مقیاس مقبولیت در الگوی ارتباط پدر و خرده مقیاس مقبولیت و درهم تنیدگی در الگوی ارتباط مادر بر عزت نفس معنادار است. همچنین خرده مقیاس عزت نفس اجتماعی نیز بر مهارت های ارتباطی دانشجویان تأثیر معنادار داشت. با توجه به نتایج به دست آمده الگوی غالب ارتباطی والدین با فرزندان خود، امنیت مدار و آزادی مدار است که موجب آسیب رسیدن به نظام ارزش ها و باورهای فرزندان شده و همواره آنها را در خطر جذب توسط افراد، گروه ها، فرقه ها، سازمان های جاسوسی و... قرار خواهد داد که برای آنان جهت و تکلیف مشخص می کنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان