جستاری درباره ماهیت محمول گزاره های اخلاقی از منظر عالمان مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
محمول گزاره های اخلاقی به دو دسته ، مفاهیم ارزشی؛ خوب وبد و مفاهیم الزامی ، باید و نباید و وظیفه تقسیم می شوند.. این پژوهش در صدد است با روش تحلیلی و انتقادی در باره ماهیت محمول گزاره های اخلاقی این سوال اساسی را پاسخ دهد که این مفاهیم از منظر عالمان مسلمان دارای چه ماهیتی می باشند ؟ در باره ماهیت مفاهیم ارزشی خوب و بد ، محقق اصفهانی حسن وقبح را از قبیل بنائات عقلا و مشهورات ومحقق خراسانی خوب وبد را به معنای ملایمت و منافرت باقوه عاقله دانسته و علامه طباطبایی از اعتباریات واستاد مصباح یزدی خوب و بد را به معنای ملایمت و منافرت با کمال مطلوب می داند در باره ماهیت مفاهیمی الزامی باید و نباید محقق اصفهانی براین باور است که مفهومی به نام وجوب اخلاقی و باید و نباید عقلی نداریم ، علامه طباطبایی معتقد است که مفهوم بایداز میان قوه فعاله و اثر آن اخذ می گردد و ااستاد مصباح یزدی مفاهیم الزامی باید و نباید دارای دو کاربر اخباری و انشایی است که کاربرد اخباری آن به معنای ضرورت بالقیاس است که بیان گر رابطه ی واقعی افعال اختیاری انسان با هدف مطلوب اخلاق می باشد ولی به نظر می رسدکه نوع رابطه مفاهیم اخلاقی ارزشی حسن و قبح و مفاهیم الزامی باید و نباید به دلیل ارتکازات عرفی ، ناظر به رابطه انسان با فعل خاص اوست، و اگر همراه با اراده باشدنسبت همان ضرورت بالغیر ی است که فعل به لحاظ تعلق اراده فاعل به آن ، واجد می گردد در این صورت ضرورت اخلاقی از نوع ضرورت فلسفی خواهد بود که واقعیات خارجی را توصیف می کند.