درخت حوزه‌های تخصصی

موضوع مقاله تبیین مبانی معرفت شناسی و بر آن اساس، بررسی نظام مند فرآیند فهمیدن و تفسیر متن است. تغییر مبانی معرفت شناسی دانشگاهی در قرن بیستم تحت عنوان چرخش زبان شناختی معرفی شده که به معنای دور شدن از معرفت شناسی سنتی فلسفی و شروع معرفت شناسی زبان شناختی است. در معرفت شناسی زبان شناختی، که با آثاری همچون هستی و زمان مارتین هایدگر و دوره زبان شناسی عمومی فردینان دو سوسور به صورت دانشگاهی شروع می شود، شناخته شدن نقش زبان همواره جنبه محوری داشته است. علاوه بر آن، مفهوم معنا نیز بررسی می شود و مسألة تعلق معنا به نویسنده، متن و یا خواننده مورد بحث قرار می گیرد و معنا منطقاً به زبان نسبت داده می شود. حوزه معنا و تفسیر حوزه ای کاملاً زبان شناختی است که تنها در حیطه شبکه زبان رخ می دهد. زمینه تحقیقاتی علم ارائه شده متد شناسی مطالعات ادبی است که خود تابعی از معرفت شناسی دانشگاهی دانسته میشود. آگاهی از این مباحث به فهم متدهای رایج مطالعات ادبی در چند دهه اخیر کمک می کند.

علم دینی یکی از مهم ترین مسائل و چالشهای روزگار معاصر است که موافقان و مخالفانی را به خود متوجه ساخته است. یکی از مخالفان این نظریه، دکتر سروش است که در چندین نگاشته و سخنرانی بدان پرداخته و داوری کرده است. وی، علوم را در دو مقام ثبوت (اصالت موضوع، اصالت روش و اصالت غایت) و اثبات بررسی کرده و در هر دو مقام به انکار علم دینی رو آورده است. نگارنده، ضمن تبیین نظریه انکار علم دینی، به نقد و آسیب شناسی پرداخته و شش آسیب غفلت تاریخی، آسیب علم شناسانه، خلط میان تمایز علوم با تمایز اصناف علوم، مغالطه انکار علم دینی با نفی یک معنای آن، آسیب بی توجهی به منابع دینی و تهافت انکار علم دینی با چیستی علم را بیان داشته است.

درک بهینه میان رشته ای ها، نخست، نیازمند واکاوی مفهوم مطالعات رشته ای است که بخش نخست این نوشتار را به خود اختصاص داده است. به باور بسیاری از اندیشه پردازان، کاستی ها و نقاط ضعف مطالعات رشته ای، پیچیدگی مسایلی که جامعه بشری با آنها روبرو شده است و تغییرات پارادایمی پدیده آمده در عرصه جامعه بشری، که مسیر را برای گذر از جامعه صنعتی به سوی جامعه دانش هموار می کند، از جمله بایسته های پرداختن به فعالیت های میان رشته ای قلمداد شده است. بخش دوم این نوشتار بیشتر بر مفهوم سازی ها در قلمرو میان رشته ای ها، بر مبنای رویکردهای متفاوت، به نگارش درآمده است که از جمله، در برگیرنده رویکرد دگرگونه ساز، رویکرد هنجاری، و رویکرد شناخت شناسانه است که مفهوم سازی های متفاوتی را درباره میان رشتگی موجب می شود.

روند تحولات صنعتی قرن نوزدهم بعد از انقلاب صنعتی رشد فزاینده ای پیدا کرد و در نتیجه آن، حجم زیادی از آلودگی ها وارد محیط شد و خسارات زیادی به طبیعت وارد آمد. مفهوم سنتی توسعه که حول محور رشد اقتصادی دور می زد تا قبل از دهه 70 میلادی تفکر غالب در جهان را شکل می داد. در نتیجه، اکثر کشورها بی محابا برای رشد اقتصادی بیشتر از طبیعت بهره گرفتند و به تبع آن خسارات جبران ناپذیری به طبیعت وارد گردید. از آن جا که کشور ایران هم از این بحران در امان نبوده، لزوم بازنگری عملکرد اخلاقی در زمینه محیط زیست احساس می شود. هدف از مقاله حاضر بررسی چرایی و چگونگی بروز این بحران و بررسی راه های برون رفت از آن با توجه به دیدگاه های اسلام است.روش کار: از آن جا که آگاهی از دستاوردهای سایر ملل می تواند کمک موثری برای درک بهتر و کامل تر و در نهایت تصمیم گیری بر مبنای دیدگاه های خودی باشد، ابتدا طی یک تحقیق تفسیری تاریخی به بررسی روند شکل گیری مفاهیم زیست محیطی در غرب پرداخته شده و سپس نتایج آنها در آموزه های دینی به طور خاص، اسلام جستجو شده است.نتیجه گیری: نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که آموزه های اسلام دیدگاه های غربی را پوشش می دهد و تعامل با دیدگاه های دینی می تواند به بازکردن افق های جدیدی در جهت تکمیل نظریات اخلاق زیست محیطی و اجرایی شدن آنها کمک کند.

دیدگاه استقلال دو حوزه علم و دین از یکدیگر بر آن است تا از یک سو به تعارض این دو حوزه معرفتی پایان دهد و از دیگر سو، بر نقش علم در اداره عرصه های غیراختصاصی دین تاکید ورزد.استاد جوادی آملی جداانگاری علم و دین را محصول تصوری ناصواب از علم و دین، و تبیین نسبت واقعی علم و دین را در گرو تعیین جایگاه عقل در درون هندسه معرفت دینی می دانند. در این دیدگاه عقل، همگام با قرآن و سنت، تامین کننده معرفت دینی است و از این رو، معرفت عقلانی و دانش علمی از قلمرو معرفت دینی بیرون نبوده و هرگز در مقابل دین قرار نمی گیرد. در این دیدگاه عقل، در برابر نقل، قرار می گیرد، نه در برابر دین. از این رو، از این منظر، علم یکسره دینی شده و چیزی به نام علم غیردینی وجود نخواهد داشت.این مقاله بر آن است تا ضمن بر شمردن ارکان، مبادی و پیش فرض های این نظریه، به کارکرد آن در تصویر علم دینی و اسلامی کردن علوم بپردازد.

هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای ارزیابی عملکرد زنجیره عرضه تحقیقات در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی است. در طراحی این مدل، از الگوی کارت امتیازی متوازن(BSC)، به عنوان یکی از قدرتمندترین سیستم های اندازه گیری و ارزیابی عملکرد استفاده شده است. در این راستا، روش تحقیق، توصیفی پیمایشی و روش جمع آوری داده ها کتابخانه ای میدانی است؛ بدین منظور، بر اساس مبانی نظری تحقیق و مصاحبه های اکتشافی، پرسش نامه ای برای شناسایی شاخص های عملکرد در پنج منظر از سوی کارشناسان و جامعه پژوهشی دانشگاه یزد به کار گرفته شده است. یافته های به دست آمده از این مدل، عملکرد زنجیره عرضه تحقیقات را در پنج منظر مالی، مشتری، فرایندهای داخلی، رشد و یادگیری و روابط مورد ارزیابی قرار می دهد؛ از سوی دیگر، شاخص های پیشنهادی مربوط به منظرهایBSC ، زمینه سنجش کارایی عملکرد زنجیره عرضه تحقیقات را در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی هموار می سازد؛ به طوری که با به کارگیری شاخص های پیشنهادی، می توان از نقاط ضعف و قوت عملکرد این زنجیره پژوهشی آگاه شد و زمینه رفع نقاط ضعف و ارتقای نقاط قوت را فراهم ساخت؛ همچنین، این مدل می تواند به عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد زنجیره عرضه تحقیقات و بهبود مستمر آن مورد استفاده قرار گیرد و مدیران و دست اندرکاران به خصوص مسئولان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی با ملاحظه این نتایج و مدل ارائه شده، می توانند تصمیمات صحیحی برای بهبود سیستم عرضه تحقیقات اتخاذ کنند و با اطمینان بیشتری برای پیشبرد راهبردها و اهداف بلندمدت تلاش کنند.

باب دوم کتابهای جامع الالحان، مقاصد الالحان و نیز فصل دوم کتاب شرح ادوار، که هر سه از تالیفات ارزشمند عبدالقادر مراغی در موسیقی هستند، به تقسیم وتر و دستان بندی ساز اختصاص دارد. مراغی روش های مختلفی را برای تعیین نسبت میان نغمه ها بیان می کند که پایه اصلی آن، نظرات صفی الدین ارموی است و در این میان نکات تازه ای نیز اضافه کرده است. در این مقاله کوشش شده است که با تکیه بر تصحیح جدیدی از کتاب جامع الالحان و مقایسه با دیگر دست نویس های مراغی، این روش ها مطالعه شود.

کرجی در إنباط المیاه الخفیه (استخراج آبهای پنهانی) به معرفی و تشریح ترازهای متداول عصر خود پرداخته است. علاوه بر چهار ترازی که به عنوان ابزارهای موجود بررسی شده اند، کرجی دو تراز دیگر، «تراز شاقولی مدرج» و «تراز دوربینی مدرج» را نیز به عنوان ابداعات خود بر آنها افزوده است. در این مقاله پس از معرفی چهار ابزار نخست، این دو تراز با تکیه بر روش کرجی برای مدرج کردن، با شرح بیشتری بررسی خواهند شد و مثال هایی از کاربرد آنها خواهد آمد.

تحقیق حاضر، به بررسی وضعیت توانمندی شغلی فارغ التحصیلان رشته آموزش بزرگسالان می پردازد، تا از این طریق، میزان توانمندی فارغ التحصیلان در فضای کار، تحت تاثیر تحصیلات آنان درحوزه آموزش عالی مشخص شود؛ برای همین منظور، جامعه آماری این تحقیق، کلیه فارغ التحصیلان رشته آموزش بزرگسالان را طی یک دهه یعنی بین سال های 1383 1373 در برمی گیرد. از تعداد کل فارغ التحصیلان این رشته که 88 نفر بوده اند، بر اساس روش نمونه گیری تصادفی و استفاده از جدول مورگان، 70 نمونه انتخاب شد که از این میان، 10 نفر از فارغ التحصیلان غیر شاغل و 31 نفر شاغل بودند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، دو پرسشنامه برای دوگروه فارغ التحصیلان شاغل و مدیران بلافصل آنان و مصاحبه برای فارغ التحصیلان غیرشاغل بوده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های t استودنت تک نمونه ای و t استودنت برای گروه های مستقل و روش تحلیل رگرسیون چند متغیری استفاده شده است. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان داد که: دو عامل تحصیلات (641/0 =F) و تجربه کاری (349/0 =F)، در توانمندی شغلی فارغ التحصیلان موثرند؛ همچنین وضعیت توانمندی فارغ التحصیلان از دیدگاه مدیران (545/8 =T) و خود آنان (907/7=T) به شکل مطلوب ارزیابی شد؛ افزون بر این، فارغ التحصیلان در مشاغل مرتبط با رشته تحصیلی خود قرار داشتند و در این زمینه، دیدگاه مدیران (481/5 =Tُ) و فارغ التحصیلان (135/4 =T) مشابه بود و این فارغ التحصیلان از آموزش های دانشگاهی خود در محیط کاری شان(608/2 =T) استفاده می کنند؛ همچنین عامل آموزش برمیزان توانمندی افراد تاثیر داشت نه عامل جنسیت؛ این در حالی است که، پس از مصاحبه با فارغ التحصیلان غیرشاغل معلوم شد، دلیل نیافتن شغل آنان، مشکلات اقتصادی جامعه و افزایش تعداد فارغ التحصیلان است و این مشکل ربطی به رشته آموزش بزرگسالان ندارد.

کارکرد دانشگاه به رغم سابقه نسبتاً طولانی در ایران، چندان در عرصه نوآوری و خلاقیت، درخشان نیست. در ارزیابی این ناکارآمدی می توان تا حدی آمیختگی دو رویکرد اندیشه گرا و عمل محور در آموزش عالی را مؤثر دانست که صرف نظر از محتوای علوم، انتظار یکسانی از نوآوری در عرصه دانش را در پی می آورد؛ حال آنکه در صورت اولویت عمل گرایی، توجه خاصی به بالندگی برخی علوم می شود؛ اما با محوریت اندیشه گرایی و اهتمام به تامین زمینه های فرهنگی مساعدکننده زمینه باروری دانش، تحولی تدریجی فضای تولید علم را فرا خواهد گرفت. از این گذشته، عدم تحقق فرآیند تکامل دانشگاه به سبک آنچه در غرب اتفاق افتاد، نقص کارکرد این نهاد را در تربیت عناصری خلاق در پی داشته است.گویا تحصیلکردگان دانشگاهی نسبت به جامعه آن گونه که باید، احساس دِین و مسئولیت نمیکنند و پیش از منفعت ملی و توسعه عمومی، به مصلحت شخصی و پیشرفت فردی خود توجه دارند. در نتیجه، کمتر به اصلاح روشها و شیوه های آموزش معطوف به تامین نیازهای اساسی جامعه عنایت شده و چرخه معیوب فعالیت خودمدارانه دانشگاه، فارغ از دستیابی به هدف بنیادین تربیت عناصری خلاق و توانمند در عرصه نوآوری، در حرکت بوده است. در این نوشتار با مرور رویکردهای عمده در تولید علم و نیز بررسی تطبیقی سازوکارمعطوف به نوآوری نهاددانشگاه در غرب، سعی شده تا با واکاوی عملکرد نهاد آموزش عالی در ایران، نقاط آسیب پذیر آن در این عرصه نه به نیت پذیرش کهتری بلکه با هدف نیل به برتری ازرهگذررفع کژی ها، برجسته شود.

اگر چه بالاترین سطح معرفت از انسان، معرفت فلسفی اوست، ولی انسان به عنوان یک واقعیت اجتماعی زمانی قابل درک تجربی است که معرفت فلسفی بتواند به سطح پارادایمی و پس از آن به سطح معرفت علمی نازل گردد. در این بین پارادایم، مجموعه گفتارهای منطقی است که در ارتباط بین الاذهانی اندیشمندانی مورد پذیرش جامعه علمی قرار می گیرد و به سوالات اساسی درباره پیش فرض های هستی شناختی، معرفت شناختی، روش شناختی، انسان شناختی و ارزش شناختی علم پاسخ می دهد.در این مقاله ضمن معرفی پارادایم های غالب در علوم انسانی (اثبات گرایی، تفسیری و انتقادی)، سعی می شود تا پاسخ این سه پارادایم به سوالات انسان شناسی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. آشنایی با تلقی پارادایم های غالب علوم انسانی درباره ماهیت انسان می تواند زمینه ساز نقد نظریه های لیبرالیستی، انتقادی، امانیستی و ارایه و گسترش درک مشترک از ماهیت انسان در پارادایم الهی باشد. این امر مقدمه ای برای نظریه پردازی در عرصه علوم انسانی و اجتماعی دینی، به منظور توصیف و تبیین بهتر و کارآمدتر رویدادهای انسانی و اجتماعی است.

فرهنگ سازمانی، استنباط مشترکی است که اعضای سازمان نسبت به آن دارند. این احساس مشترک موجب درک عمیق فرهنگی نسبت به مسائل سازمان و حرکت جمعی به سوی اهداف سازمان می شود(رحیم زاده و اعرابی، 1383؛ رابینز، 1990). تحقیق حاضر، با استفاده از روش همبستگی، به بررسی رابطه میان فرهنگ سازمانی و کیفیت ماندگاری نیروی انسانی متخصص در موسسات آموزش عالی دولتی شهر ایلام می پردازد. جامعه آماری این پژوهش، اعضای هیئت علمی دانشگاه های دولتی شهر ایلام است و ابزار اندازه گیری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس لیکرت است. به منظور پاسخگویی به پرسش های پژوهش، از تحلیل رگرسیون استفاده شد و نتایج حاصل از اجرای رگرسیون ساده، حاکی از رابطه مستقیم و خطی بین ویژگی های فردی، ویژگی های مدیریت و ویژگی های سیستم با کیفیت ماندگاری است؛ همچنین پس از برازش یک رگرسیون چندگانه برای سه متغیر مستقل، متغیر ویژگی های مدیریت با بالاترین ضریب، تاُثیرگذارترین عامل بر کیفیت ماندگاری شناخته شد. متغیر ویژگی های سیستم نیز در جایگاه بعدی قرار گرفت و متغیر ویژگی های فردی به دلیل عدم معناداری از مدل حذف شد؛ همچنین به منظور مقایسه دو دانشگاه، برای تک تک متغیرها، آزمون معناداری انجام شد و در نتیجه این مقایسه، محاسبه برتری میانگین دانشگاه ایلام در متغیر فرهنگ سازمان مشاهده شد و بین دانشگاه های مطالعه شده در خصوص متغیر کیفیت ماندگاری تفاوت معناداری مشاهده نشد.

این مقاله شامل ملاحظاتی انتقادی در مورد دیدگاه رایجی است که مدعی است، از طریق در نظر گرفتن شکافی عمیق بین علم سنتی و نوین می تواند تبیینی از توسعه نیافتگی ارایه دهد. این ملاحظات انتقادی شامل روان شناسی گرایی، معضلات تاریخ نگاری، تلقی پوزیتیویستی از علم و التزام آن به نوعی تکنوکراسی است. در این مقاله به بررسی این مساله که چگونه ترکیبی از این معضلات موجب ارایه یک تبیین نامناسب و ناموجه از رابطه علم، سنت و توسعه می شود، پرداخته می شود.

پرداختن به ابعاد اخلاقی انجام پژوهش های تربیتی، در کنار توجه به ملاحظات محتوایی، ساختاری، ماهیتی و روش شناختی آن اهمیت بسیار دارد؛ چنان که بی توجهی به ابعاد و ملاحظات اخلاقی انجام و اجرای یک پژوهش می تواند زیان های بسیاری را برای موضوعات یا آزمودنی های مورد تحقیق به دنبال داشته باشد. این زیان ها می توانند اعم از افشای اسرار آزمودنی ها، دستکاری در داده ها، ارایه تفسیرهای غلط و مغرضانه، سوء استفاده سازمان ها و مراکز مرتبط با تحقیق از داده ها یا تفاسیر و بهره برداری های جانبدارانه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی باشند. پرهیز از زیان های مذکور، از یک سو، مستلزم رعایت الزامات، اصول، قواعد و ملاحظات اخلاقی حاکم بر اجرای یک تحقیق، و از سوی دیگر، برخورداری افراد محقق از مجموعه ای از صفات و فضایل اخلاقی مرتبط با انجام یک پژوهش است. پرداختن به این اصول، قواعد و فضایل از اهداف تدوین مقاله حاضر است.