ردپای سیا در هدایت نقاشی ایران در دهۀ چهل شمسی و مدیریت فرهنگی فرح پهلوی
آرشیو
چکیده
در تمامی اعصار گذشته غرب، هنر به دلیل فاصله ای که با زندگی روزمره مردم داشت برای بقای خود نیاز به حمایت حاکمان و اشراف داشت و طبیعتا جریان هنری با امیال و رویکرد این طبقه حرکت می کرد. در عرصه هنر، خلاقیت آزاد و رها تبدیل به مولفه ای اصلی و غیر قابل جایگزینی گردید. این دیدگاه، هدایت هنر را برای صاحبان قدرت و سرمایه که از اثرگذاری اجتماعی هنر آگاه بودند؛ سخت می کرد. از همین رو در قرن بیستم هدایت هنری از حالت آشکار به حالت مخفی تبدیل شد. پس از جنگ جهانی دوم و تغییر مختصات سیاسی دنیا و روی کار آمدن دو ابرقدرت شوروی و آمریکا، منازعه ای سخت میان آن ها شکل گرفت.سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در همین زمان و برای مقابله با نفوذ کمونیسم تاسیس شد و جهت دهی به فعالیت های هنری را در ادامه مسیر سازمان های پیش از خود، ادامه داد. در عرصه نقاشی با حمایت و برگزاری از نمایشگاه های هنرمندان گروه اکسپرسیونیسم انتزاعی توانست رقیبی جدی در مقابل هنر رئالیستی شوروی ایجاد کند. جنگ سرد فرهنگی نه تنها در داخل مرزهای دو ابرقدرت که در کشورهای اقماری آنان در بلوک غرب و شرق شکل گرفته بود.ایران به دلیل اهمیت زیاد برای هر دو کشور، در معرض انواع تهاجمات فرهنگی قرار گرفته بود و فرح پهلوی ذیل سیاست های کلان دو ابرقدرت، حمایت از جریان هنر مدرن از طریق حمایت از هنرمندان، برگزاری گالری ها و بی ینال ها و دعوت از هنرمندان آمریکایی هنر مدرن، توانست عرصه هنر نقاشی در ایران را به صورت جزئی از جریان آمریکایی هنر مدرن دربیاورد. هر چند به دلیل ریشه نداشتن در فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی خود هیچ گاه نتوانست پایگاه اجتماعی درستی پیدا کند.The CIA's Footprint in Directing Iranian Painting in the 1960s and Farah Pahlavi's Cultural Management
Throughout Western history, art's survival depended on patronage from rulers and aristocrats due to its detachment from everyday life, inevitably aligning artistic trends with elite interests. The modern era's emphasis on unfettered creativity as an absolute value complicated overt artistic direction for power structures aware of art's social influence, prompting a shift to covert cultural steering in the 20th century. The post-WWII geopolitical landscape, marked by Soviet-American rivalry, saw the CIA emerge as an anti-communist instrument that systematically orchestrated artistic activities. Through sponsoring Abstract Expressionist exhibitions, it cultivated a potent counterweight to Soviet socialist realism. This cultural Cold War permeated not only the superpowers' territories but also their satellite states. Iran's strategic importance made it a battleground for cultural infiltration, where Empress Farah Pahlavi's cultural apparatus—operating within broader Cold War frameworks—transformed Iran's painting scene into an appendage of American modernism. Her support for modern artists, establishment of galleries/biennials, and invitations to American artists created institutional conduits for Western influence. However, this imported modernism, lacking roots in Irano-Islamic cultural soil, failed to achieve genuine social resonance despite top-down imposition.
تبلیغات
