سواد اطلاعاتی

هدف: امروزه دانشگاه هایی که درصدد ارتقای سطح آموزشی خود در یک مقیاس جهانی و قابل قبول هستند، در کنار نظام سنتی خود، شرایط ایجاد محیط آموزش مجازی و بهره گیری از روش های آموزشی مختلف را فراهم کرده اند. آموزش مجازی مهم ترین کاربرد فناوری اطلاعات است که در قالب نظام های مختلف مثل یادگیری رایانه محور، یادگیری برخط، یادگیری شبکه محور ارائه می شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر توسعه آموزش مجازی سواد اطلاعاتی از دیدگاه کاربران در وبگاه کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران انجام گرفته است.روش : روش این پژوهش آمیخته (کمی و کیفی) است. در بخش کیفی ازنظر هدف توسعه ای و در بخش کمی کاربردی و ازنظر روش تحلیل داده ها توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی است. در راستای هدف پژوهش، از روش کتابخانه ای و مطالعات پیشین استفاده شده است؛ ابتدا با روش کیفی پژوهش با استفاده از روش فراترکیب شاخص های موردنظر شناسایی و درمجموع 122 کد استخراج شد که در 14 مقوله فرعی و 7 مقوله اصلی دسته بندی و کدگذاری شدند. در مرحله بعد در بخش کمی، با استفاده ازنظر خبرگان، شاخص های نهایی استخراج و پرسشنامه نهایی تنظیم گردید. سپس پرسشنامه تهیه شده بین جامعه آماری توزیع شد. جامعه آماری شامل کلیه کاربران (دانشجویان) آموزش های مجازی سواد اطلاعاتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بود که با روش نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس تعداد 384 پرسشنامه تکمیل و سپس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 25 و اسمارت پی ال اس (SmartPLS 3) تحت تحلیل عاملی اکتشافی قرار گرفتند. روایی صوری پرسش ها را گروهی از متخصصان مرتبط بررسی و تأیید کردند و پایایی پرسشنامه نیز از طریق انجام پیش آزمون و سپس از آلفای کرونباخ، معیار پایائی ترکیبی (CR) و روایی همگرا (AVE) محاسبه شد.یافته ها: نتایج پژوهش در مرحله فراترکیب نشان داد عوامل مؤثر بر توسعه آموزش مجازی سواد اطلاعاتی از دیدگاه کاربران در وبگاه کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران شامل عوامل فنی، عوامل راهبردی، مؤلفه مدرسین، عوامل ساختاری، عوامل آموزشی، عوامل محتوایی، عوامل سنجش و ارزیابی بوده است. نتایج پژوهش در مرحله کمی پژوهش نیز نشان داد که مقوله عوامل ساختاری رتبه اول با میزان 0/842؛ عوامل آموزشی با میزان 0/831، عوامل راهبردی با میزان 0/763، عوامل فنی با میزان 0/726 ، مؤلفه مدرسین با میزان 0/613 و عوامل سنجش و ارزیابی با میزان 0/564 و عوامل محتوایی با میزان 0/518 رتبه های بعدی را به خود اختصاص داده است. نتایج این پژوهش نشان داد که متغیر عوامل ساختاری با آموزش مجازی مهارت های سواد اطلاعاتی بیشترین مقدار ارتباط را دارد. سایر متغیرها همچون عوامل آموزشی با آموزش مجازی مهارت های سواد اطلاعاتی، عوامل راهبردی با آموزش مجازی مهارت های سواد اطلاعاتی در وبگاه کتابخانه های علوم پزشکی ایران از دیدگاه کاربران، عوامل فنی و آموزش مجازی مهارت های سواد اطلاعاتی، مؤلفه مدرسین و آموزش مجازی مهارت های سواد اطلاعاتی، عوامل سنجش و ارزیابی و آموزش مجازی مهارت های سواد اطلاعاتی، متغیر عوامل محتوایی و آموزش مجازی مهارت های سواد اطلاعاتی به ترتیب در رتبه های دوم تا هفتم را به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری: نتایج حاکی از این است که عوامل ساختاری آموزش مجازی مهارت های سواد اطلاعاتی در وبگاه کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران ازجمله طراحی و تدوین، تهیه و تولید، عوامل آموزشی، عوامل مربوط به شیوه آموزش، عوامل مربوط به قالب های مورداستفاده برای آموزش دارای اهمیت و موردتوجه است.

هدف: شایستگی های پژوهشی، یکی از متغیرهای کلیدی و تأثیرگذار در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی است که باید به آن توجه جدی شود. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی انگیزش پژوهشی در رابطه بین سواد اطلاعاتی و شایستگی پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور استان کرمانشاه و کردستان انجام شد.روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی با رویکرد معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های پیام نور استان کرمانشاه و کردستان به تعداد 1200 نفر بود که تعداد 270 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه شایستگی پژوهشی یونسی و دیگران (1399)، پرسشنامه انگیزش پژوهشی صالحی و دیگران (1394) و پرسشنامه سواد اطلاعاتی یزدانی (1391) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 22 و برای بررسی برازش مدل پژوهش از نرم افزار SmartPLS استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که سواد اطلاعاتی بر انگیزش پژوهشی تأثیر مثبت و مستقیم دارد؛ انگیزش پژوهشی بر شایستگی پژوهشی تأثیر مثبت و مستقیم دارد؛ و سواد اطلاعاتی بر شایستگی پژوهشی تأثیر مثبت و مستقیم دارد. همچنین انگیزش پژوهشی در رابطه بین سواد اطلاعاتی و شایستگی پژوهشی نقش میانجی دارد. علاوه براین، نتایج پژوهش نشان داد که مدل مفهومی شایستگی پژوهشی براساس سواد اطلاعاتی با نقش واسطه ای انگیزش پژوهشی با مدل تجربی برازش دارد. نتیجه گیری: امروزه شایستگی های پژوهشی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی ضرورت دارد و با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت که تقویت سواد اطلاعاتی و انگیزش پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی می تواند اثری مثبت بر رشد شایستگی های پژوهشی دانشجویان داشته باشد.

هدف:پژوهش حاضر بر آن است که چارچوب های روش شناختی به کار رفته مقالات حوزه سواد اطلاعاتی را مورد مطالعه قرار دهد و بر اساس همین چارچوب ها، الگوی جدیدی را برای مطالعات سواد اطلاعاتی به منظور توسعه روش شناختی پیشنهاد نماید.روش: در پژوهش حاضر از چارچوب آمیخته برای دستیابی به نتایج استفاده شده است. جامعه پژوهش، همه مقالات فارسی و انگلیسی حوزه سواد اطلاعاتی طی سال های 1992 تا 2023 شامل 682 مقاله بود که با روش نمونه گیری نظری، مقالاتی که دارای اصالت روش شناختی بودند انتخاب و باقی مقالات کنار گذاشته شد و در آخر 193 مقاله به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. ابتدا به روش مقوله بندی، پژوهش های حوزه سواد اطلاعاتی در سه رویکرد کمی، کیفی و آمیخته تقسیم بندی شد. در ادامه به روش تحلیل مضامین، چارجوب روش شناختی مقالات منتخب مشخص گردید و مضامین و ایده های روش شناختی متمایز آن ها استخراج شد و با بهره گیری از اندیشه های روی باسکار و روش طبقه بندی مفاهیم، الگویی برای توسعه روش شناختی مطالعات این حوزه ارائه گردید.یافته ها: چارچوب های روش شناختی در سه دسته شناخت تجربی، شناخت رویه ای و شناخت استفهامی جای گرفتند. شناخت تجربی، سطح ارائه روش شناسی های نازل، و عموماً شامل روش هایی است که با آنها می توان به درکی کلی از مسئله رسید و روش های پیمایشی، تجربی، دلفی و امثال آن در این سطح اند. شناخت رویه ای، سطح میانی پژوهش های سواد اطلاعاتی است و بیشتر به دنبال بررسی رویه هاست. این سطح بالاتر از شناخت تجربی است و درکی از مراحل دستیابی به سواد به دست می دهد. شناخت استفهامی، سطح عالی پژوهش های سواد اطلاعاتی است که در آن تضادها، درگیری ها، زدوخوردها، و دیالکتیک کنشگران برای کسب اطلاعات، و ساختارهای محدودکننده بررسی می شود.نتیجه گیری: پژوهش در حوزه سواد اطلاعاتی، با توجه به روش های به کاررفته تاکنون، و با توجه به الگوی باسکار، بهتر است با مطالعه تجربی آغاز شود، با مطالعات رویه ای دنبال گردد و به مطالعه استفهامی خاتمه یابد. تک بعدی بودن پژوهش های این حوزه و طی نشدن این روال، موجب گسستگی نتایج و غنا نیافتن داده ها در طول فرایند می شود و اثربخشی نتایج را کاهش می دهد. 

هدف تحقیق حاضر مدلسازی ارتباط بین سواد اطلاعاتی با خلاقیت و قابلیت کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی تربیت بدنی دانشگاه های دولتی تهران بود. جامعه آماری تحقیق، کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی تربیت بدنی دانشگاه های دولتی تهران (1000N=) بود که با استناد به جدول کرجسی و مورگان، از بین آنها 270 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و تصادفی انتخاب شد. برای طراحی مدل نیز از مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شد. نتایج نشان داد سواد اطلاعاتی با ضریب مسیر (0/19pc=) بر قابلیت کارآفرینی و با ضریب مسیر (0/44pc=) بر خلاقیت دارای اثر مستقیم است. در اثرگذاری سواد اطلاعاتی بر قابلیت کارآفرینی و خلاقیت، توانایی دسترسی به اطلاعات با بار عاملی 0/81، توانایی کاربرد هدفمند اطلاعات (0/76)، توانایی درک موارد حقوقی و اقتصادی اطلاعات (0/33)، توانایی ارزیابی نقادانه اطلاعات (0/31) و توانایی درک وسعت و ماهیت اطلاعات (0/16) به ترتیب بیشترین نقش را داشتند. همچنین، خلاقیت با ضریب مسیر (0/28pc=) بر قابلیت کارآفرینی اثر مستقیم داشت. با توجه به نتایج به دست آمده لازم است به منظور توسعه قابلیت های کارآفرینی و نیز خلاقیت دانشجویان تربیت بدنی، به تدوین محتوای آموزشی مناسب و نیز آموزش مؤثر و مرتبط با بهبود سواد اطلاعاتی در برنامه درسی دانشجویان تربیت بدنی اقدام شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه قابلیت های پژوهشی و سواد اطلاعاتی با پیش بینی اضطراب پژوهش در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته تربیت بدنی انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته تربیت بدنی دانشگاه محقق اردبیلی (130 نفر) در سال 97-1396 تشکیل می دادند که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 102 دانشجو به عنوان نمونه انتخاب شدند. از پرسشنامه قابلیت های پژوهشی، سواد اطلاعاتی و اضطراب پژوهش برای جمع آوری داده ها استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها به ترتیب برابر 86/0، 78/0 و 82/0 به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین قابلیت های پژوهشی (و مؤلفه های آن) و سواد اطلاعاتی (و مؤلفه های آن) با اضطراب پژوهش دانشجویان رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون آشکار کرد که تقریباً 31 درصد از کل واریانس اضطراب پژوهش براساس قابلیت های پژوهشی و سواد اطلاعاتی دانشجویان قابل پیش بینی است که متغیر قابلیت های پژوهشی سهم بیشتری داشت. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که قابلیت های پژوهشی و سواد اطلاعاتی از متغیرهای مرتبط با اضطراب پژوهش دانشجویان هستند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش سواد اطلاعاتی بر تفکرانتقادی، خودکارآمدی رایانه ای و باورهای انگیزشی دانش آموزان انجام گرفت. رویکرد پژوهش کمی و از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهرستان مهریز بود که با نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، دو گروه 15 نفری به عنوان گروه آزمایش و کنترل انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه مهارت های ﺗﻔکﺮ ﻧﻘﺎدانه کﺎﻟیﻔﺮﻧیﺎ (ﻓﺮم ب)، خودکارآمدی رایانه ای مورفی،کوور و اوون (1989) و باورهای انگیزشی پنتریچ و همکاران (1991) بود. پرسشنامه ها دارای روایی از نوع محتوا بودند و میزان آلفای کرونباخ برای تفکر انتقادی، خودکارآمدی رایانه ای و باورهای انگیزشی به ترتیب «728/0، 816/0 و 894/0» به دست آمد و پایایی تایید شد. داده های حاصل از پرسشنامه با نرم افزار spss مورد پردازش و تحلیل قرار گرفت. تحلیل کواریانس چندمتغیری(مانکوا) نشان داد، 47درصد تفاوت دو گروه در متغیرهای وابسته مربوط به مداخله آزمایشی بود. تحلیل کواریانس تک متغیری نیز نشان داد، «آموزش سواد اطلاعاتی» بر ارتقای تفکر انتقادی (5/24درصد)، خودکارآمدی رایانه ای (8/37درصد) و باورهای انگیزشی (6/32درصد) تاثیر معنی دار داشت (p<0.05). بنابراین با توجه به تاثیر معنی دار آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی، پیشنهاد می شود، در قالب مداخلات آموزشی کوتاه مدت و بلندمدت، مهارت های فوق را به نوجوانان آموزش دهند و آنها را برای زندگی در دنیای اطلاعاتیِ امروز آماده سازند.

هدف از پژوهش حاضر، مطالعه تأثیر فناوریهای آموزشی بر رابطه بین سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و روش پژوهش همبستگی می باشد. جامعه آماری دانش آموزان پسر پایه ششم مدارس شهدای فرهنگی و شهید کماسی بجنورد به تعداد 200 نفر در هر مدرسه می باشد. نمونه شامل 63 نفر در مدرسه شهید کماسی و 64 نفر در مدرسه شهدای فرهنگی می باشد. ابزار پژوهش را پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی مورگان و جینکز (1999) با پایایی 82/0 و پرسشنامه سواد اطلاعاتی دانش آموزان رحمانی و همکاران (1386) با پایایی 85/0 تشکیل داده اند. نتایج تحلیل داده ها با آزمون همبستگی و نرم افزار spss نسخه 20 نشان داد که رابطه معناداری بین سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان مدرسه شهدای فرهنگی که دارای فناوری های اموزشی می باشد، وجود ندارد در حالی که بین سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی تحصیلی در میان دانش آموزان مدرسه شهید کماسی رابطه مثبت معناداری وجود دارد. نتایج پژوهش گویای این مطلب است که وجود یک عامل نظیر فناوری های آموزشی به تنهایی نمی تواند منجر به خودکارآمدی تحصیلی شود.

هدف: پژوهش حاضر با به منظور بررسی سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دختر مقطع کارشناسی ارشدگروه های آموزشی علوم انسانی و علوم پایه دانشگاه قم در محیط دیجیتال انجام شد. روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. یافته ها: نتایج نشان داد مهارت دانشجویان در استفاده از محیط" اینترنت و وب" نسبت به سایر ابزارهای دیجیتال بالاتر بوده و در استفاده از" فرا موتورهای کاوش" پایین ترین سطح مهارت را دارند. میانگین کل توانایی جستجو در محیط های دیجیتال و سطح مهارت دانشجویان در ارزیابی اعتبار اطلاعات در محیط دیجیتال از سطح متوسط بالاتر است. در میان انواع مختلف مهارت های تفکر انتقادی " تشخیص منابع مناسب با یک نیاز اطلاعاتی خاص"، بیش از سایر موارد مورد توجه دانشجویان بوده است. نتیجه گیری: آشنایی دانشجویان با ابزارها و ویژگی های محیط دیجیتال و مهارتهای مورد نیاز جهت جستجو، دسترسی، گزینش و اعتبارسنجی اطلاعات، پایبندی به قوانین حقوقی و اخلاقی اطلاعات و نیز استفاده از اطلاعات برای تولید دانش، بالاتر از سطح متوسط است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان بهره گیری کاربران ایرانی از موتورهای کاوش عمومی و تخصصی ملی و بین المللی است. روش شناسی : روش پژوهش پیمایشی است. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع کاردانی تا دکتری بود و به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. یافته ها : به طور متوسط بیش از 75 درصد از کابران ایرانی هیچ آشنایی نسبت به موتورهای کاوش عمومی ملی نداشتند و بیش از 68 درصد، با هیچ یک از موتورهای کاوش تخصصی ملی آشنا نبودند. بیش از 90 درصد پاسخگویان، با موتور کاوش گوگل در حد "بسیار زیاد" آشنا بودند و 70 درصد نیز آشنایی خود را نسبت به موتور کاوش یاهو در حد "بسیار زیاد" و "زیاد" ابراز داشتند. به طور کلی، استقبال کاربران ایرانی نسبت به استفاده از موتورهای کاوش بین المللی، بسیار بیشتر از موتورهای کاوش ملی است. نتیجه گیری: دست اندرکاران موتورهای کاوش ملی لازم است تمام تلاش خود را جهت جلب توجه کاربران ایرانی به خصوص از بعد زبانی به کار گیرند

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و امنیت روانی دانشجویان کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در فضای مجازی انجام شد. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی است که اطلاعات آن از طریق دو پرسشنامه سواد اطلاعاتی و امنیت روانی جمع آوری گردید. روایی ابزارهای پژوهش با نظر متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و روان شناسی انجام گرفت و برای بررسی پایایی هم از آزمون آلفانی کرونباخ استفاده شد که برای بخش سواد اطلاعاتی 78/0 و برای بخش امنیت روانی 83/0 بدست آمد. جامعه آماری این پژوهش 11245 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد هستند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 371 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند. یافته ها: سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان در حد مناسب نیست، ولی سطح امنیت روانی آنان در حد بالا است. همچنین بین این دو مؤلفه در بین دانشجویان دوره کارشناسی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین سطح سواد اطلاعاتی و امنیت روانی دانشجویان از نظر جنسیت و حوزه های مختلف تحصیلی تفاوت وجود دارد. نتیجه گیری: با افزایش سطح سواد دانشجویان می توان بسیاری از چالش های پیش روی آنان در فضای مجازی را کاهش داد.

هدف:پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی و رضایت آنان از خدمات این کتابخانه بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش پژوهش، پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان (در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری) و اعضای هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی شامل 11647 نفر بود. حجم نمونه 253 نفر است، که در آن از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. ابزار اندازه گیری در این پژوهش، پرسشنامه رضایت کاربران، شامل لیب کوال برای رضایت از خدمات محلی کتابخانه، وب کوال4 برای رضایت از وبگاه کتابخانه و پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی مبتنی بر استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی، تدوین ای.سی.آر.ال. (2000) است. داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون من ویتنی، آزمون کروسکال والیس، و ضریب همبستگی اسپیرمن) در نرم افزار اس.پی.اس.اس. نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین استاندارد اول از سواد اطلاعاتی و بُعد دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی تعیین وسعت ماهیت اطلاعات و تأثیر خدمات»، استاندارد دوم از سواد اطلاعاتی و بُعد دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و تأثیر خدمات» و استاندارد چهارم از سواد اطلاعاتی و بعد اول و دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی کاربرد هدف مند اطلاعات و کنترل اطلاعات» و «توانایی کاربرد هدف مند اطلاعات و تأثیر خدمات»، رابطه مثبت و معنادری وجود دارد. در بخش وبگاه نیز بین استاندارد دوم از سواد اطلاعاتی و بعد اول و دوم رضایت از خدمات وبگاه، یعنی بین «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه» و «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و کیفیت اطلاعات وبگاه»، استاندارد سوم از سواد اطلاعاتی و بعد اول رضایت از خدمات وبگاه یعنی «توانایی ارزیابی نقادانه اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه»، و استاندارد چهارم از سواد اطلاعاتی و بعد اول، دوم و سوم رضایت از خدمات وبگاه یعنی «توانایی کاربرد هدف مند اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه»، «توانایی کاربرد هدف مند اطلاعات و کیفیت اطلاعات وبگاه» و در نهایت، بین «توانایی کاربرد هدف مند اطلاعات و کیفیت تعامل خدمات وبگاه» رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین رضایت کاربران از خدمات (هم خدمات محلی و هم وبگاه) کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی در سطح نسبتاً مطلوب است، ولی سواد اطلاعاتی آنان در سطح نامطلوب قرار دارد. بین رضایت کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی براساس سن و جنسیت، و بین سواد اطلاعاتی کاربران این کتابخانه براساس سن، مقطع تحصیلی و سمت تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت که در این پژوهش بین سواد اطلاعاتی کاربران و رضایت آنان از خدمات کتابخانه رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد و این رابطه در بخش خدمات وبگاه کتابخانه ملموس تر بود.  

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه چندگانه بین سواد اطلاعاتی، تسهیم دانش و قابلیت های کارآفرینیدانشجویان دانشگاه قم است. روش شناسی:روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی چندمتغیری است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری (3476 نفر) دانشگاه قم در سال تحصیلی 98-97 و روش نمونه گیری طبقه ای- تصادفی می باشد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران تعداد 346 نفر تعیین شد. داده ها از طریق پرسشنامه های سواد اطلاعاتی سولمون، ویلیامسون و تایلر (2007)، تسهیم دانش واندن هوف و دی ریدر (2004) و قابلیت های کارآفرینی میرزاصفی، رجایی پور و جمشیدیان (1390) گردآوری گردید. روایی این پرسشنامه ها با استفاده از روایی محتوایی و پایایی آنها با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. یافته ها: بین سواد اطلاعاتی(تعریف نیاز اطلاعاتی، مکان یابی اطلاعات، ارزشیابی اطلاعات، سازمان دهی اطلاعات، تبادل اطلاعات) و تسهیم دانش (اهدای دانش و گردآوری دانش) با قابلیت های کارآفرینیدانشجویان رابطه چندگانه و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: دانشجویان برخوردار از سواد اطلاعاتی دارای قوه درک و قابلیت پرورش ایده های جدید بوده و نقش موثری در تولید دانش، انتقال و بهره برداری از آن را داشته و نقش موثری در توسعه قابلیت ها و فعالیت های کارآفرینی جهت اهداف توسعه جامعه و کشور خواهند داشت.    

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی علی مؤلفه های سواد اطلاعاتی و یادگیری سازمانی با میانجی گری مدیریت دانش در میان کارکنان زن و مرد پالایشگاه گاز بیدبلند شهرستان بهبهان انجام شد. روش شناسی: این پژوهش، همبستگی از نوع تحلیل مسیر با مدل معادلات ساختاری (SEM) است. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان پالایشگاه گاز بیدبلند بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی تعداد 188 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها، مقیاس سواد اطلاعاتی بیگدلی (1396)، پرسشنامه های مدیریت دانش لاوسون (2003) و یادگیری سازمانی نیفه (2001) بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار AMOS و SPSS نسخه 23 استفاده شد. یافته ها:مقادیر شاخص های برازندگی مربوط به الگوی پیشنهادی پژوهش نشان داد که اکثر شاخص های برازندگی در حد مطلوب و تا حدودی زیادی قابل قبول است. در رابطه با فرضیه های مربوط به اثر مستقیم، یافته ها نشان داد که سواد اطلاعاتی اثر مستقیم و مثبت بر مدیریت دانش و یادگیری سازمانی دارد. همچنین مدیریت دانش نیز رابطه مستقیم و مثبت بر یادگیری سازمانی دارد. نتایج آزمون بوت استراپ در خصوص فرضیه ی غیر مستقیم نشان داد که سواد طلاعاتی از طریق مدیریت دانش اثر غیر مستقیم و مثبت بر یادگیری سازمانی کارکنان پالایشگاه گاز بیدبلند شهرستان بهبهان دارد. نتیجه گیری: یادگیری سازمانی یکی از ویژگی های مهم هر سازمان دانش- محور است که در رسیدن سازمان ها به اهداف شان نقشی کلیدی ایفا می کند. بنابراین مدیران پالایشگاه بیدبلند بهبهان جهت تقویت و استفاده بهینه از دارایی های نامشهود خود و کسب مزیت رقابتی توسط این دارایی ها، ضرورت دارد کارکنان را به مهارت های سواد اطلاعاتی توانمند سازند.  

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سواد اطلاعاتی و کاربرد فناوری اطلاعات با عملکرد مربیان ورزشی استان قم (قهرمانی، همگانی) انجام شد. روش : روش پژوهش، توصیفی- همبستگی بوده و جامعه آماری آن کلیه مربیان ورزشی هیأت های فعال استان قم هستند. حجم نمونه براساس جدول مورگان، 215 نفر تعیین گردید که به شیوه تصادفی انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، مقیاس استاندارد نقش فناوری اطلاعات در ورزش لایبرمان (2005) و دو پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش میزان کاربرد فناوری اطلاعات و عملکرد بود که روایی و پایایی آنها تأیید شد. داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (تی مستقل و تک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون) در نرم افزار SPSS-22 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین سواد اطلاعاتی و کاربرد فناوری اطلاعات با عملکرد مربیان ورزشی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین نظر مربیان در دو بُعد قهرمانی و همگانی در متغیر سواد اطلاعاتی، تفاوت معناداری وجود دارد، اما در میزان کاربرد فناوری اطلاعات، تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0< P). نتیجه گیری: سواد اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در افزایش عملکرد مربیان موثر است.  

هدف: آموزش، به لحاظ ماهیت، محتوا و فرایند، امری تعامل محور است؛ با تغییر در اشکال و کیفیت ارتباطات، عاملان درگیر در این امر نیازمند استفاده بهینه از فناوری های اطلاعاتی در جهت برقراری تعاملات کارآمد آموزشی هستند که اولاً وابسته به توسعه صلاحیت های لازم برای کاربرد فناوری های اطلاعاتی در عاملان آموزشی و ثانیاً باور پیدا کردن آنها به صلاحیت های خود شان است؛ هر دو مقوله توسعه صلاحیت و شکل گیری باور به آن، متأثر از عوامل گوناگونی است. تحقیق حاضر با تمرکز بر شناسایی ساختار عواملی انحام شده است که شکل گیری باور به توانمندی های اطلاعاتی و مشخصاً خودکارآمدی اطلاعاتی عاملان آموزشی را تحت تاثیر قرار می دهد. روش: روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از نوع همبستگی و مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری تحقیق مشتمل بر عاملان آموزشی شهرستان اردبیل بوده که با استفاده از فرمول کوکران 317 نفر از آنان که در مدارس ابتدائی مشغول فعالیت بودند، به روش اتفاقی به عنوان نمونه انتخاب گردیدند و در تحقیق مشارکت داده شدند. برای سنجش عوامل توانمندساز خودکارآمدی از مقیاس دنهو و برای سنجش خودکارآمدی اطلاعاتی از پرسشنامه مورفی، کوور و اوون استفاده شد. داده ها با استفاده از روش های توصیفی و آزمون همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری و از طریق نرم افزارهای SPSS و LISREL تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: مدل عوامل توانمندساز خودکارآمدی اطلاعاتی از طریق داده های واقعی برازش می شود و عوامل «اثرگذاری بالا»، «اجماع در هدف»، «آگاهی از یکدیگر»، «انسجام کارکنان»، «مسئولیت پذیری رهبری» و «نظام کارآمد مداخله» تأثیر مثبت و معناداری بر خودکارآمدی اطلاعاتی دارند. طبق این نتایج مسئولیت پذیری رهبری با ضریب 68/0 بیشترین تأثیر را بر خودکارآمدی اطلاعاتی دارا بوده است و اثرگذاری بالا، انسجام، آگاهی از یکدیگر، نظام کارآمد مداخله و اجماع در هدف با ضرایب تاثیر 63/0، 47/0، 42/0، 39/0 و 29/0 در رتبه های بعدی قرار گرفتند. نتیجه گیری: با توجه به تأیید نقش عوامل توانمندساز بر خودکارآمدی اطلاعاتی و برازش مدل با داده ها، مداخله در جهت ارتقای باور عاملان آموزشی به توانمندی های اطلاعاتی شان می تواند متمرکز بر طرح ها و دستورالعمل هایی باشد که با توجه به عوامل فوق الذکر توسعه داده شده اند. مشارکت و اثرگذاری در تعیین اهداف و فرصت ایفای نقش، این شانس را به عاملان آموزشی می دهد که تجارب موفقیت آمیزی کسب کنند. اجماع بر اهداف گروه آموزشگران را به سمت انسجام، یکپارچگی و هماهنگی هرچه بیشتر سوق می دهد. آگاهی از تجارب یکدیگر فرصت الگوبرداری، مشاهده و یادگیری فراهم می کند. همچنین رهبر آموزشی با مسئولیت پذیری می تواند شرایط، انگیزه و تمرکز لازم برای تمرین، تسلّط، یادگیری از دیگران و کسب تجربه در زمینه فناوری های اطلاعاتی را برای عاملان آموزشی فراهم آورد. نهایتاً عملی سازی مداخلات این باور را در آموزشگران تقویت می کند که آن ها می توانند با تلاش های خود، تغییراتی را در جهت بهبود آموزش ایجاد نمایند.

هدف: شناسایی، دسترسی و ارزیابی محتوای درسی، همراه با مهارت استخراج، استدلال و استنتاج، منجربه سازماندهی و نحوه صحیح ارائه مطالب در تدریس می شود. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، گسترش محتوای آموزشی برنامه درسی برونر با استفاده از مهارت های سواد اطلاعاتی و تفکر انتقادی است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، بنیادی بوده و با روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی، با رویکرد جهت دار انجام شده است. داده های پژوهش طی شش مرحله از طریق مطالعه اسناد کتابخانه ای گردآوری شده است. روایی پژوهش حاضر صوری محتوایی بوده و پایایی بر مبنای قابلیت اعتبار، با استفاده از متون و اسناد کتابخانه ای؛ و قابلیت اعتماد، با شرح مبسوط مراحل و تحلیل اطلاعات؛ و همچنین اصل تاییدپذیری با حفظ مستندات مربوط به مراحل مختلف پژوهش؛ و در نهایت با اصل قابلیت، درصدد انتقال نتایج پژوهش به طور دقیق و جز به جز آمده است. یافته ها: مهارت تشخیص نیازهای اطلاعاتی و مهارت توانایی تحلیل، فراگیران را در پاسخ به سوال و سوال های غیرمعمول در محتوا، توانمند می سازد. مهارت دستیابی به اطلاعات مورد نیاز و مهارت توانایی استنباط، باعث تشویق فراگیران به مسئله سازی می شود، و با توجه به مفاهیم قبلی، درس را شروع می کنند. مهارت معیارهای نقد و ارزیابی منابع اطلاعاتی، و مهارت استدلال استنتاجی برای ارائه مفهوم جدید، به گونه ای برجسته و مشخص، محتوا را از ساده به پیچیده تبدیل می کند. مهارت استفاده بهینه از منابع اطلاعاتی و مهارت استدلال استقرایی موجب درک مفهوم فراگیران شده و با استفاده از اصل کشف تشابه و تضاد، به حدس زدن عملی تشویق می کند. مهارت رعایت مبانی قانونی و اخلاقی استفاده از اطلاعات، و مهارت ارزشیابی، موجب تهییج آگاهی در فراگیران شده و زمینه را برای فعال بودن، مشارکت و کارِ گروهی، خودراهبری و استقلال فراهم می سازد. نتیجه گیری: فراگیران در فرآیند یادگیری براساس موارد چهارده گانه تدوین محتوای آموزشی برنامه درسی برونر با مهارت های سواد اطلاعاتی و تفکر انتقادی، رابطه بیشتری بین اجزاء اطلاعاتی که در ذهن دارند، برقرار می کنند. این امر موجب درک بیشتر، یادگیری عمیق تر و دستیابی به مطالب و مفاهیم جدید می شود. پیشنهاد می گردد، تدوین محتوای آموزشی برنامه درسی برونر، با استفاده از مهارت های تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی، بسط و گسترش معنایی پیدا کند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی با پذیرش یادگیری الکترونیکی دانشجویان براساس مدل یابی معادلات ساختاری انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی-پیمایشی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه هنر اسلامی تبریز (2743) در سال 1399 بود که 371 نفر از آن ها به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه های سواد رسانه ای، سواد اطلاعاتی، و پذیرش یادگیری الکترونیکی از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده و مقادیر آنها به ترتیب 83/0، 93/0، 95/0 به دست آمد. داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد وضعیت پذیرش یادگیری الکترونیکی دانشجویان دارای میانگین 13/3 و اندکی بالاتر از متوسط است. میانگین سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی دانشجویان هنر اسلامی تبریز نیز به ترتیب 37/3 و 23/3 بدست آمد. بین سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی با پذیرش یادگیری الکترونیکی دانشجویان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. یافته ها نشان داد مدل مفهومی ارائه شده در خصوص رابطه بین سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی با پذیرش یادگیری الکترونیکی دانشجویان از برازش خوبی برخوردار است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد سواد اطلاعاتی و سواد رسانه ای دارای نقش پیش بین در ارتباط با پذیرش یادگیری الکترونیکی دانشجویان هستند. بنابراین، با تقویت مهارت های سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی دانشجویان می توان انتظار داشت وضعیت پذیرش یادگیری الکترونیکی آنان نیز بهبود یابد.