مطالب مرتبط با کلیدواژه

جنسیت


۸۲۱.

کلیشه سازی جنسیتی و بازنمایی زنان در سینمای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره ۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 19 - 35

کلیدواژه‌ها: بازنمایی برساخت کلیشه سازی جنسیت زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۰۸
کلیشه سازی جنسیتی تمهیدی است که در واقع نمایی و برساخت پدیده های پیرامون نقش داشته و در جهت دهی افکار عمومی اثر گذار است. رسانه ها این تمهید را دستمایه قرار داده و در ترویج، شکل دهی و تهییج مخاطبانشان از آن استفاده می کنند. سینما از مهمترین ژانرهایی است که به مدد کلیشه سازی جنسیتی سعی در بازنمایی تصاویر خاصی از جهان زنانه و ارتباط آن با جامعه مردسالار دارد. سینما به دلیل ویژگی های بارز خود یعنی واقع نمایی، همدلی، همذات پنداری و گریزخواهی، به عنوان رسانه ای دیداری و کاربردی در فرآیند ارتباطات تلقی می شود و مخاطبان زیادی دارد. به همین دلیل است که مدیران و کارشناسان این صنعت باید دانش و آگاهی کامل داشته باشند تا بتوانند ارتباطات مناسبی را با مخاطب برقرار کنند. تاریخ سینمای ایران گویای آن است که هیچگاه از پرداختن به کلیشه های جنسیتی مبرا نبوده است. پژوهش حاضر با هدفی کاربردی کلیشه سازی جنسیتی را در سینمای ایران مورد مداقه قرار داده و مسئله ی اصلی آن واکاوی نمایش زنان در سینمای پس از انقلاب می باشد. روش تحقیق کیفی با رویکردی توصیفی تحلیلی است و به شیوه جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و آرشیوهای صوتی و تصویری انجام شده است. از این روی برای آشکارسازی مسئله پژوهش فیلم های ریحانه، عینک دودی، گیس بریده، رسوایی که پس از انقلاب تولید و پخش شده است بر مبنای گزینش هدفمند از موارد مطلوب انتخاب و بر اساس مبانی نظری پژوهش تحلیل کرده است.
۸۲۲.

واکاوی تجربه زیسته مرضیه حدیدچی دباغ و نقش عاملیت فردی او در کنشگری سیاسی- نظامی

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۰ 7 - 32

کلیدواژه‌ها: تجربه زیسته آگاهی جنسیتی مشارکت سیاسی زنان جنسیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۲۹۳
مرضیه حدیدچی دباغ از تأثیرگذار ترین زنان ایران معاصر است که از حیات سیاسی خاصی برخوردار بود. فرماندهی سپاه، نمایندگی مجلس، فرماندهی بسیج و غیره ازجمله سمت های اجرایی اوست. این مقاله به بررسی عاملیت فردی ایشان و اثر ساختارهای جنسیتی و سیاسی در حیات سیاسی نظامی وی می پردازد. تاکنون نقش و تأثیرگذاری زنان در حوزه قدرت سیاسی بررسی شده است؛ اما کمتر به رابطه میان عاملیت و فضای زیسته و تأثیر متقابل این دو بر حیات سیاسی زنان پرداخته شده است. اهمیت این موضوع با توجه به سیطره بر کلیشه هایی که در مورد زن مسلمان وجود دارد (به طورعمده با نقش محدودکننده ساختارها پررنگ شده) بیشتر است. تصور بر آن است که ساختار و فضای غالب می تواند به کنشگری زن مسلمان شکل دهد؛ اما تجربه زیسته مرضیه حدیدچی دباغ این تصور را زیر سؤال برد و نشان داد درک او از هویت و نقش خود، چندان مقید به تعاریف متداول نیست. این مقاله درصدد است نقش عاملیت فردی را در برابر شرایط زیسته خاص سیاسی اجتماعی (انقلاب ایران) برجسته کند. پرسش اصلی این مقاله این است: عاملیت فردی و شرایط زیسته در حیات سیاسی مرضیه حدیدچی دباغ چه تأثیری داشت؟ چگونه عاملیت فردی باعث تخطی او از دوگانگی مفروض خصوصی/عمومی شد و آن را به چالش کشید؟ نقش ساختارهای جنسیتی در تجربه زیسته او چه بود و چگونه با این عامل بر ذهنیت او تأثیر داشت و به کنش ها و باورهای متناقض در او منجر شد؟در نهایت، موضوع این پژوهش بررسی نقش و نفوذ عاملیت فردی در به چالش کشیدن شرایط زیسته و ذهنیت متأثر از آن است و بر مطالعه موردی بر زندگی و مناسبات پیچیده مرضیه حدیدچی تمرکز دارد. همسر، مادر و زنی که در کشاکش عاملیت فردی و تجربه زیسته زنانه در بافتی پدرسالار به کنش سیاسی روی می آورد.
۸۲۳.

تفاوت تأثیر تبلیغات توسط زنان و مردان ورزشکاردر اشتیاق به خرید کالای ورزشی: نتایج یک آزمایش تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت ورزشی سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۰) 125 - 111

کلیدواژه‌ها: تبلیغات تمایل به خرید جنسیت کالای ورزشی ورزش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۳۰۷
مقدمه: شناسایی تفاوت تأثیر شیوه های تبلیغاتی، در ادراک و واکنش های رفتاری خرید زنان و مردان، به موضوع مهمی در علم بازاریابی و صنعت تبلیغات تبدیل شده است. به این منظور هدف از این تحقیق، بررسی تفاوت تأثیر تبلیغات توسط زنان و مردان ورزشکار در میزان اشتیاق به خرید کالاهای ورزشی است. روش پژوهش: این تحقیق نیمه تجربی بوده و برای انجام آن از پرسشنامه استاندارد تجربه، اعتماد و جذابیت اشخاص نامدار اوهانیان (1990) و پرسشنامه  اشتیاق به برند و محصول، زیچکوسکی (1985) استفاده شد. روایی پرسشنامه ها توسط متخصصان و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ ( 90/0=α ) و ( 93/0=α ) تأیید شد. نمونه آماری 60 نفر از دانشجویان رشته تربیت بدنی دانشگاه آزاد کرمانشاه بودند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی جمع آوری و با استفاده از نرم افزار  spss23و روش های آماری تی نمونه وابسته و آزمون d کوهن تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: استفاده از ورزشکاران مرد در تبلیغات ورزشی تأثیر مثبت بیشتری بر تمایل افراد به خرید دارد. همچنین زنان تحت تأثیر تبلیغات، نگرش ها و تمایلات بیشتر تمایل به خرید کالاهای ورزشی قرار دارند. نتیجه گیری: تأثیر تبلیغات بر زنان و مردان متفاوت است، اما این تأثیر در گروه زنان بیشتر است، زیرا زنان شنونده بهتری هستند و بیشتر در معرض تغییر دیدگاه ناشی از تأثیر تبلیغات قرار می گیرند.
۸۲۴.

بررسی کیفی ویژگی های دوره تحولی ظهور بزرگسالی در دانشجویان ایرانی: فرهنگ و جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی سال ۲۵ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 3 - 31

کلیدواژه‌ها: ظهور بزرگسالی جنسیت دوره تحوّلی پدیدارشناسی بافت فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۳۴۷
هدف پژوهش حاضر شناسایی ویژگی های دوره تحوّلی ظهور بزرگسالی (18 تا 29 سال) در دانشجویان ایرانی با توجه به عامل جنسیت است. بر این اساس، با استفاده از نمونه گیری ملاکی، 15 نفر (8 پسر و 7 دختر با میانگین سنی 23/26) از دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه ساکن شهر تهران که در سال تحصیلی 1395-96 در بازه سنی 18 تا 29 سالگی قرار داشتند انتخاب شده و به صورت انفرادی و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته، مورد مصاحبه قرار گرفتند. تحلیل کیفی داده ها با استفاده از روش پدیدارشناسی و راهبرد هفت مرحله ای کُلایزی، به شناسایی هفت ویژگی شامل شکل گیری عاملیت، هویت یابی، احساس سردرگمی، خوش بینی نسبت به آینده، ادراک وضعیت بینابینی، بی ثباتی و احساس نیاز به صمیمیت انجامید. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که در برخی زیر مقوله های مرتبط با شکل گیری عاملیت، احساس سردرگمی، بی ثباتی و احساس نیاز به صمیمیت تفاوتهایی میان دو جنس قابل مشاهده است. نتایج این پژوهش بر لزوم بازنگری در شناخت از دوره سنی جوانی در فرهنگ ایرانی تأکید می کند و رهیافت هایی را در این باره ارائه می دهد.
۸۲۵.

پنج عامل بزرگ شخصیت در پریشانی روان شناختی جمعیت بهبودیافته ازکرونا: نقش تعدیل کننده جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی سال ۲۶ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 366 - 375

کلیدواژه‌ها: شخصیت پریشانی روان شناختی کرونا جنسیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۱۹۷
شیوع جهانی و بی سابقه ی بیماری COVID-19 همراه با افزایش پریشانی روان شناختی در افراد، تهدیدی جدی بر سلامت عمومی محسوب می شود. بررسی مدل ساختاری عوامل روان شناختی مرتبط با COVID-19، همچنین نپرداختن پژوهش های پیشین به این موضوع به شیوه حاضر در این مطالعه اهمیت بسزایی دارد. پژوهش حاضر باهدف بررسی مدل یابی معادلات ساختاری و نقش تعدیل کنندگی جنسیت در رابطه ی پنج عامل بزرگ شخصیت و پریشانی روان شناختی در بهبودیافتگان بستری بیماری COVID-19 (تعداد=705 نفر؛ دامنه سنی 25-80سال، زنان=20%/63 ، میانگین سنی=32/41، انحراف استاندارد=05/11) به شیوه نمونه گیری داوطلبانی و اینترنتی صورت گرفت. ابزارهای مورداستفاده، پرسشنامه پنج عامل شخصیت_فرم کوتاه (BFI-S) و مقیاس پریشانی روان شناختی (K10) بود. از نرم افزار R به منظور تحلیل داده ها استفاده شد. گشودگی در زنان باعث بالا رفتن پریشانی ولی در مردان باعث کاهش پریشانی شده است و اثر گشودگی روی پریشانی در دو گروه مردان و زنان ازنظر آماری اختلاف معنی داری داشته (002/0=P)، همچنین برونگرایی در مردان با کاهش پریشانی همراه بوده است (000/0= P)، بنابراین، جنسیت تعدیل گر این روابط می باشد. این نتایج با تبیین فرایند ابتلا به پریشانی روان شناختی با درنظرگرفتن عوامل شخصیتی و نقش کلیدی جنسیت به عنوان تعدیل گر و لزوم توجه به رویکردهای مداخله ای باهدف کاهش اثرات پریشانی روان شناختی به ادبیات پژوهشی می افزاید.
۸۲۶.

بازتاب جنسیت مردان در دیوان شاعران زن، بر اساس دیوان پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۳) 61-92

کلیدواژه‌ها: پروین اعتصامی تصویر مرد جنسیت سیمین بهبهانی فروغ فرخ زاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۲۹۱
محمدرضا پاشایی* زینب عرب نژاد ** حسین آریان*** چکیده اگرچه در تاریخ ایران تعداد زنان شاعر دربرابر مردان بسیار کمتر است؛ اما نمایندگان بسیار مهم و قابل توجهی از زنان فرهنگ سازی از مهستی گنجه ای تا شاعران معاصر هستند که هریک توانسته اند اشعاری درخور بسرایند. ازآنجاکه عموم شاعران ما مرد بوده اند و حضور زن در ادبیات کلاسیک کم رنگ است، بررسی حضور مفهومی و محتوایی «مرد» در اشعار زنان می تواند نگاه دقیق تری برای تحلیل اشعار آنان به ما بدهد. هدف این پژوهش، تبیین و تحلیل تصویرگری شاعران زن درباره ی مردان است. مرد در اشعار این شاعران گاه در نقش معشوق و گاه به عنوان جنسیتی در برابر دوگانه (زن- مرد) و گاه حتی به پیروی از ادبیات کلاسیک در معنای عام انسان توصیف شده است. با توجه به این اهداف، پژوهش پیش رو به دنبال پاسخ دادن به این سؤال هاست: زنان شاعر از چه تصویری برای توصیف مرد و نقش مرد استفاده می کنند؟ این تصاویر چگونه به بازنمایی افکار زنان درباره ی جنسیت می پردازد؟ در این پژوهش با روش تحلیل محتوا، تمامی اشعار سه شاعر زن به صورت تحلیلی – توصیفی در زمینه ی تصاویر زبانی و مجازی دررابطه با مرد موردمطالعه و مقایسه قرار گرفته که نمونه هایی از آن ها همراه با تحلیل ارائه خواهد شد. یافته ها نشان می دهد که نگاه به جنسیت، میان سه شاعر تفاوت چشمگیری دارد؛ سلطه ی نگاه مردسالارانه در اشعار پروین که تحت سیطره ی ادبیات کلاسیک فارسی است، بیش از سایرین بود، درعین حال نگاه فردگرایانه همراه با استقلال و مساوات طلبی در اشعار سیمین بیش از فروغ فرخ زاد بود. * دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران pashaei.reza@yahoo.com (نویسنده ی مسئول) ** دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان arabnejadz@yahoo.com *** استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران arian.amir@iauz.ac.ir تاریخ دریافت مقاله: 28/9/1400 تاریخ پذیرش مقاله: 11/12/1400
۸۲۷.

سیمای زن در رمان پس از انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 205-233

کلیدواژه‌ها: هویت جنسیت زنان رمان پس از انقلاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۲۲۵
هویت، مفهومی جامعه شناختی و پرسش محوری انسان مدرن درباره خود و دیگران است و هویت جنسیتی به طور خاص حاصل بازاندیشی زنان برای گذار از برداشت های محدودیت ساز سنتی و کوششی برای ورود به عرصه های عمومی است. کوشندگان حقوق زنان در اشکال گوناگونی با هدف اثبات تفاوت، ایجاد برابری و کسب برتری با این مسئله مواجه شده اند. این روند در ایران فراز و فرودهایی داشته و یکی از زمینه ها ی تبلور آن رمان است که از طریق تتبع در نقش شخصیت های داستانی قابل ارزیابی است. هدف این پژوهش که با روش کیفی مبتنی بر توصیف و تحلیل به انجام رسیده، تحلیل محتوای رمان های پرفروش بعد از انقلاب در چارچوب برداشت های سنتی و مدرن و مفاهیم مرتبط است. یافته ها نشان می دهد که تفاوت معنا داری بین جنسیت نویسندگان و شخصیت های داستانی در طرح مسائل زنان وجود ندارد اما اتخاذ موضعی جدید در آثار زنان نمود بیشتری دارد. تفاوت آنجاست که نویسندگان مرد در چارچوب رویکردهای مدرن حقوق زنان می-اندیشند ولی زنان کوشیده اند خوانشی بومی از حقوق خود متناسب با بستر تاریخی طرح کنند اما این شیوه تفسیر از سنت، به تولید محتوای مدرنی منجر نشده است.
۸۲۸.

تحلیل حقوقی و جرم شناختی نقش زنان در گروهک های تروریستی

نویسنده:
منبع: تمدن حقوقی سال ششم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 153 - 166

کلیدواژه‌ها: مشارکت زنان جنسیت تروریسم گروهک های تروریستی نقش فعال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۱۱
 یکی از مؤلفه های برجسته و مهم در برخورد با مسئله تروریسم بررسی جنسیت است تا بر اساس آن تجربیات و اهداف زنان در پیوستن به این گروه ها برجسته تر شود. افزایش حضور و فعالیت زنان در اقدامات تروریستی به ویژه با تشکیل دولت اسلامی داعش باعث شد توجه به مسئله جنسیت در تحقیق و پژوهش های مربوط به تروریسم پررنگ تر شود.رسالت و هدف گروهک های تروریستی در جذب زنان نشان از این است که این گروه به هر یک از زنانی که خواهان پیوستن به آن هستند دقیقاً آرمان و هدفی را وعده می دهند که در مورد آن کمبود و محدودیتی در زندگی عادی افراد احساس می شود؛ به بیان دیگر زنان از نظر داعش دیگر عضو قابل ترحم و قربانی جامعه نیستند بلکه به عنوان عضوی مهم و دارای اهمیت استراتژیک می باشند که می توانند نقش های مهم و اصلی رهبری و فرماندهی سازمان را نیز برعهده گرفته داشته باشند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مشارکت زنان در گروهک های تروریستی از منظر اقسام نقش آفرینی و علل آن خواهد پرداخت.
۸۲۹.

معنای سیاسی ستیز جنسی در جوامع غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۲۳ زمستان ۱۳۸۸ شماره ۴ (پیاپی ۹۲) 1089 - 1114

کلیدواژه‌ها: جنسیت جنسیت جسمانی جنسیت غیرجسمانی طبقه کارکرد پنهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۷
مطالعات در مورد فرهنگ های مختلف نشان می دهد که هویت فردی براساس مفاهیم دوگانه جنسی زن و مرد که در جوامع غربی جنسیت نامیده می شود، چندان پدیده جهان شمولی نمی باشد؛ زیرا این قبیل گفتمان نه در جوامع شرقی معمول است و نه این که در بین خرده فرهنگ های کشورهای غربی مرسوم می باشد. بنابراین مرکز اصلی تفکیک جنسی عمدتاً کشورهای پیشرفته کاپیتالیستی است. لذا در این مقاله استدلال می شود که ستیز جنسی سیاست قدرت های حاکم بر جوامع یاد شده در جهت جایگزینی ستیز طبقاتی می باشد.
۸۳۰.

بررسی تأثیر «جنسیت» و «سن» بر کاربرد «تردیدنماها» در گفتار فارسی زبانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 25 - 46

کلیدواژه‌ها: تردیدنما جنسیت سن الگوی هایلند (1996) زبان فارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۲۱۱
هدف از پژوهش حاضر تحلیل و طبقه بندی «تردیدنماها» و بررسی تأثیر دو عامل «جنسیت» و «سن» بر کاربرد این مقوله زبانی در گفتار روزمره زنان و مردان فارسی زبان است. به منظور نیل به هدف مذکور، یک پرسشنامه محقق-ساخته طراحی و به صورت تصادفی بین 523 زن و مرد فارسی زبان در 4 گروه سنی مختلف (15-25 سال، 26-35 سال، 36-45 سال و بالای 45 سال) توزیع شد. به لحاظ روش شناسی، پژوهش حاضر میدانی و از نوع پیمایشی است و از مؤلفه های کیفی و رویکرد کمّی بهره می گیرد. پس از استخراج انواع تردیدنماها از گفتار گویشوران مذکور از طریق پرسشنامه، به دسته بندی و توصیف آن ها پرداخته شد و در ادامه، بر مبنای آرای هایلند (1996) و وارتالا (2001) و با بهره گیری از آزمون های آماری تی، توکی و آنووا به تحلیل تردیدنماها پرداختیم. یافته ها و نتایج تحلیل های آماری حاکی از آن است که زنان بیشتر از مردان از «افعال گواه نما» برای نشان دادن تردید استفاده می کنند و میزان کاربرد «افعال قضاوتی» در مردان بیشتر از زنان است. همچنین، نتایج نشان داد که به لحاظ آماری میان استفاده از انواع تردیدنماها، شامل «افعال قضاوتی»، «افعال وجهی» و «گواه نماها» در گروه های سنی مختلف تفاوت معناداری وجود دارد و گویشوران زبان فارسی فقط پنج دسته از انواع تردیدنماهای مورد نظر هایلند و وارتالا را در گفتار روزمره  خود به کار می گیرند.
۸۳۱.

تفسیری بر ظرف پیکره های انسانی شمال و شمال شرق فلات ایران در عصر مفرغ متاخر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پیام باستان شناس سال ۹ بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۷ 75 - 86

کلیدواژه‌ها: ظرف پیکره شمال و شمال شرق مفرغ متاخر باستان شناسی تفسیری جنسیت نماد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۲۰۴
مواد فرهنگی بصورت معنا دار تولید می شوند و معنای آن در طول زمان می تواند تغییر کند و یا به فراموشی سپرده شود. یکی از رهیافت های باستان شناسی فرامدرن دریافت معنا و فهم یک شی است. در این زمینه "تفسیر" به عنوان رویکردی برای دریافت مفاهیم از چیزها پیشنهاد شده است. تفسیر صورتی خاص از تبیین بشمار می آید که عموما بدلیل قرارگیری در چارچوب هرمنوتیک، نگاهی ورای توضیح به یک ماده فرهنگی دارد. برای پی بردن به مفهوم مواد فرهنگی باید شرایط اجتماعی را در بافتار زمانی آن درک کنیم. چشم انداز حوزه شمال و شمال شرق فلات ایران در بستر باستان شناختی مفرغ متاخر از فرهنگی مشابه و تقریبا یک دست برخوردار بوده است. ظرف پیکره هانی انسانی، به عنوان یکی از مواد فرهنگی بشمار می آید که عموما در بسترهای تدفینی این دوره، از کاوشهای باستان شناختی بدست آمده است. در واقع این چشم انداز فرهنگی را می توان به عنوان متنی در نظر گرفت و ظرف پیکره های موجود را به عنوان یکی از ظریف ترین نشانه های این متن تفسیر نمود و با بررسی بستر اجتماعی آن، به نشانه های جنسیتی و هویتی این شیء پی برد.
۸۳۲.

رویکرد آیت الله مصباح یزدی در رابطه با جنسیت زن و خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۲ مرداد ۱۴۰۲ شماره ۳۰۸ 9-17

کلیدواژه‌ها: جنسیت زن خانواده حقوق تکالیف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۳۰۲
یکی از مسائلی که امروزه در مورد آن اختلاف نظر فراوانی وجود دارد بحث از حقوق و تکالیف زن و مرد است. مدعیان این باور، زنانگی و مردانگی را نقش های اعتباری می دانند که جامعه به افراد بخشیده است. این مقاله به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی تحلیلی صورت گرفته است. براساس رویکرد آیت الله مصباح یزدی به مسئله جنسیت زن و خانواده که رویکردی کلامی و اجتهادی است، به اثبات حقیقت جنس مذکر و مؤنث براساس تفاوت های روحی و جسمی که در هریک از این دو دسته وجود دارد، پرداخته و سپس آثار ناشی از این تفاوت ها را که منجر به تعیین حقوق و تکالیفی برای هریک از دو جنس می شود ذکر می کنیم. یافته های پژوهش حاکی از این است که این تفاوت ها هرگز به معنای ظلم در حق زن و برتر بودن مرد نیست؛ بلکه هر دوی آنها در حقیقت و روح انسانی واحدند و تنها تفاوتشان در جهات جسمی و روانی است که خداوند متناسب با این تفاوت ها برای تکامل آنها حقوق و وظایف متقابلی را مشخص کرده و مسیر تکامل و سعادت را برای همه انسان ها مهیا کرده است.
۸۳۳.

امکان سنجی تجدیدنظر در نابرابری جنسیتی شرایط و کیفیت اجرای حد زنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال ۱۷ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 81 - 112

کلیدواژه‌ها: حد زنا جنسیت نابرابری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۲۴۱
اصل برابری و تساوی افراد در برابر قانون به موجب بند 14 اصل سوم قانون اساسی، پذیرفته شده است، اما قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 به تبعیت از فقه امامیه، جنسیت را در اجرای برخی از مجازات ها از جمله حدود دخیل دانسته است. در مجازات حد زنا که در این مقال مورد مداقه قرار می گیرد، تفاوت های زیادی در شرایط و نیز کیفیت اجرای حد زنا ملاحظه می گردد. با توجه به اینکه تاثیر جنسیت در مجازات افراد، خلاف اصل برابری و مساوات در برابر قانون است، لذا، ثبوت آن نیازمند توجیهات مستحکمی می باشد؛ عمده دلیل ارائه شده برای این نابرابری ها فارغ از اخباری که در برخی از مصادیق وارد شده است، رعایت مصالح طرفین می باشد. ازاین رو در تحقیق حاضر سعی شده است تا با روش توصیفی، تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای با بررسی مفهوم «برابری و مساوات» در اسلام و نیز مداقه در آیات قرآن و بررسی جایگاه برابری جنسیتی در آیات مربوطه و همچنین احصاء مصادیق نابرابری در شرایط و کیفیت اجرای حد زنا در قانون، دیدگاه فقیهان امامیه و ادله مطرح شده از سوی هر یک مورد دقت و بررسی قرار گیرد تا میزان عنایت قانونگذار به مصالح طرفین تعیین گردد. با ملاحظه این دیدگاه ها روشن می گردد که نابرابری جنسیتی، تنها در برخی از مصادیق، مثبت و منطبق با مصالح طرفین بوده است و در سایر موارد که عبارت اند از محتمل الوقوع بودن اکراه بر زنا نسبت به مرد، ثبوت حکم اعدام برای زنا با همسر مادر و نابرابری در تعریف ارائه شده در احصان، در راستای مصالح ایشان نمی باشد.
۸۳۴.

ارتباط استحکام روانی با دقت تصمیم گیری: نقش واسطه ای جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت سال دهم ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۴۸) ۵۳-۴۳

کلیدواژه‌ها: جنسیت کنترل هیجانی تعهد استحکام روانی دقت تصمیم گیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۵۰
مقدمه: تصمیم گیری یکی از عوامل کلیدی است که با عوامل روانشناختی ارتباط بالایی دارد. با این وجود در مورد بررسی ارتباط بین این متغیر و استحکام روانی مطالعات اندکی صورت گرفته است. هدف: هدف از این تحقیق بررسی ارتباط استحکام روانی با دقت تصمیم گیری با توجه به نقش واسطه ای جنسیت بود. روش: تحقیق حاضر از نوع مطالعات توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه داوران فوتسال لیگ برتر کشور در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بود، که تعداد ۱۲۳ نفر به صورت داوطلبانه به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از آزمون دقت تصمیم گیری اسپیتز و همکاران (۲۰۱۸) و پرسشنامه استحکام روانی کلاف و همکاران (۲۰۰۲) استفاده شد. بررسی رابطه بین متغیرها با استفاده از آزمون های آماری همبستگی پیرسون، رگرسیون، آزمون تی مستقل و نرم افزار SPSS نسخه ۲۱ انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین استحکام روانی با دقت تصمیم گیری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (r=۰/۳۲ ،P=۰/۰۰۱). همچنین نتایج مؤلفه های استحکام روانی نشان داد که بین مؤلفه های چالش، تعهد، کنترل هیجانی و کنترل زندگی با دقت تصمیم گیری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (۰/۰۵>P). آزمون رگرسیون چندگانه نیز نشان داد دقت تصمیم گیری توسط استحکام روانی (۰/۰۳۰=B) قابل پیش بینی است و بین زنان و مردان در استحکام روانی تفاوت معناداری وجود دارد (t=۳/۸۱ و P<۰/۰۰۱)؛ اما این تفاوت در دقت تصمیم گیری معنادار نبود (۰/۰۵<P). نتیجه گیری: وجود ارتباط معنادار بین استحکام روانی و دقت تصمیم گیری، نشان می دهد با افزایش استحکام روانی، دقت تصمیم گیری بهبود می یابد؛ لذا پیشنهاد می شود از متغیر استحکام روانی به عنوان یک روش روانشناختی مؤثر در بهبود عملکرد شناختی استفاده شود.
۸۳۵.

رویکرد اسلامی به تناسب جنسیتی در مشاغل(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 87 - 121

کلیدواژه‌ها: جنسیت جنس شغل مشاغل جنسیتی رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۲۰۰
مشاغلی که در آنها جنسیت، در کنار دیگر شرایط، به عنوان ش رط اح راز ش غل به شمار می رود، مشاغل جنسیتی نام دارد. نگرش فمینیستی حاکم بر دنیای امروز با شعار تساوی زن و مرد تلاش کرده و می کند تا تمامی مشاغل را غیر جنسیتی معرفی کند. دس تاورد این دیدگاه، ازهم پاشیدگی کانون خانواده، تحقیر شخصیت زن، مزاحمت های جنسی و بی توجهی ب ه نق ش اقتص ادی و مدیریتی مرد بوده است. از سوی دیگر، یک نگرش تفریط ی، نق ش جنس یت در مح یط را جانش ین نق ش جنسیت در شغل کرده، تمام مشاغل را در اسلام جنسیتی جلوه داده است. نتیجه این دیدگاه نیز محرومیت زنان از دستیابی به بس یاری از منابع و امکانات جامعه است. این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از قواعد مرسوم در روش اجتهادی، بر مبنای تحلیل آیات و روایات اسلامی، ضمن جداسازی نقش جنسیت در محیط از نقش جنسیت در شغل، مشاغل مش ترک و جنس یتی را از هم تفکیک کرده، ده اص ل جنس یتی را ب ه ضمیمه اصل اولی در مشاغل، به عنوان خط مشی اسلام در اشتغال زن و مرد معرفی کرده است.
۸۳۶.

جایگاه زنان در آپوکریفای اعمال رسولان از چشم انداز زنانه نگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 178 - 196

کلیدواژه‌ها: الهیات فمینیستی مسیحیت جنسیت آپوکریفای اعمال رسولان کتاب مقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۵۹
اخیرا در مطالعات فمینیستی، بابی جدید برای بازنگری متون دینی و الهیات در چشم اندازی زنانه نگر گشوده شده است. الهیدانان فمینیست، در عین توجه به متون رسمی ادیان، به بحث درباره ی متونی می پردازند که از سوی جامعه ی دین دار، معتبر دانسته نمی شود. بدین سان در سنت مسیحی، مجموعه ای پنجگانه موسوم به آپوکریفای اعمال رسولان توجه الهیدانان فمینیست را به خود معطوف کرد. نگارش این متون را در سه سده نخست مسیحیت می دانند و در بیان دغدغه ی نخبگانی در خصوص نحوه ی حضور زنان در جامعه ی دینی،  نکاتی منحصر به فرد و کاملا متفاوت با سایر متون مشابه را دربردارد. هدف از این پژوهش آن است که بتوان به تصویری روشن از گفتمان نادیده گرفته شده در سال های آغازین و شکل گیری مسیحیت رسمی رسید و بدین ترتیب به این پرسش پاسخ داد که آیا بر اساس متون دیگر، زنان در سده های نخستین مسیحیت پیوسته تحت انقیاد ساختار مردسالانه بوده اند یا خیر. از این رو، در پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی شخصیت زنان مطرح شده در این متون از منظر فمینیستی پرداخته شده است و به این نتیجه دست می یابد که این متون زنان را در دو وجه قربانی قهرمان به تصویر کشیده اند.
۸۳۸.

عوامل مرتبط با سلامت اجتماعی معلمان شهر مراغه(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۱۲ زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴۷ ۲۴۳-۲۲۵

کلیدواژه‌ها: جنسیت رضایت از شغل سلامت اجتماعی و طبقه اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۴۸
مقدمه: در این پژوهش مهم ترین عوامل مرتبط با سلامت اجتماعی معلمان شهر مراغه، شناسایی و تجزیه و تحلیل شده است. سپس بر آن مبنا، راهکارها و پیشنهادهای کاربردی، برای برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های کلان، به منظور ارتقاء سلامت اجتماعی آنان ارائه شده است. روش: روش پژوهش حاضر، پیمایش و جامعه آماری آن، تمام معلمان مقاطع مختلف تحصیلی شهر مراغه است. روش نمونه گیری از نوع تصادفی طبقه ای است. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استاندارد اندازه گیری سلامت اجتماعی کیز و خودساخته استفاده شده است. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون های تحلیل پراکنش یک طرفه ( ANOVA ) و T و ضریب هم بستگی پیرسن تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: ارتباط متغیرهای مستقل جنسیت، سن، طبقه اجتماعی و رضایت از شغل با متغیر وابسته سلامت اجتماعی در میان معلمان شهر مراغه بررسی شد. براساس یافته ها، بین متغیرهای رضایت از شغل و سن و طبقه اجتماعی با سلامت اجتماعی افراد مطالعه شده رابطه معناداری با ضریب اطمینان ۹۹ درصد اطمینان به دست آمد، درحالی که بین دو جنس زن و مرد از نظر سطح سلامت اجتماعی تفاوت معناداری مشاهده نشد. بحث : این بررسی نشان می دهد بین سلامت اجتماعی معلمان و میزان رضایت از شغل و نوع طبقه اجتماعی و سن رابطه وجود دارد. افرادی که از شغل خود راضی بودند، وضع سلامت اجتماعی آن ها در حد بالایی بود. همچنین بین میزان سلامت اجتماعی و طبقه اجتماعی معلمان رابطه مستقیم وجود داشت. جنسیت افراد در میزان سلامت اجتماعی آن ها تأثیر گذار نبود. با توجه به نمرات کسب شده، بیش از ۸۵ درصد از معلمان شهر مراغه از سلامت اجتماعی در حد متوسط و بالایی برخوردار بودند
۸۳۹.

مسئله شناسی زنان بنا بر روایت زنان (مطالعه کیفی)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۱۳ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۴۹ ۳۴۶-۳۰۹

کلیدواژه‌ها: بخش عمومی و خصوصی جنسیت خود نامرئی راهکارهای مبتکرانه و واکنشی روش کیفی مسئله شناسی مسئله اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۸۴
مقدمه: مطالعه مسائل اجتماعی، همواره جزو بخش های پیچیده جامعه شناسی بوده است؛ زیرا آنچه امروز از دید عده ای چالش اجتماعی تلقی می شود، ممکن است فردا و از دید عده ای دیگر این گونه تلقی نشود. جامعه شناسی اگرچه در شناسایی و تبیین مسائل اجتماعی دیدگاه های نظری متنوعی را بسط داده؛ از شناسایی و تحلیل و تبیین مسائل زنان همواره غفلت ورزیده و آن را موضوعی حاشیه ای دانسته است. شاید بهترین راه برای جبران غفلت جامعه شناسی، در نظر گرفتن تجربیات روزانه زنان و شناسایی مشکلات آنان بنا بر روایت خودشان باشد. روش: تحقیق حاضر که از نوع کیفی و اکتشافی است، از طریق ۵۴ مصاحبه عمیق با زنان شهر تهران در گستره سنی ۱۹ تا ۵۹ سال، به دنبال شناسایی و دسته بندی مسائل زنان از دید خودشان است. یافته ها: یافته های تحقیق حاکی از آن است که تنوع و گستره مسائل زنان با توجه به متغیرهایی همچون سن، شغل، تحصیلات، طبقه و وضعیت تأهل متفاوت است و تصور زنان از مسائل اجتماعی شان، با تجربیات واقعی آن ها در زندگی روزمره شکل می گیرد. بحث: مصاحبه های عمیق در این تحقیق آشکار کرد که مسائل زنان به دو بخش خصوصی و عمومی تقسیم می شود و زنان با توجه به عوامل مختلفی همچون عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و فردی، مسائل خود را تبیین کرده و برای مرتفع ساختن آن از دو راهکار مبتکرانه و واکنشی بهره می برند.
۸۴۰.

تفاوت های جنسیتی در سلامت اجتماعی: نقش فردگرایی-جمع گرایی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۱۴ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۵۳ ۱۲۹-۱۱۱

کلیدواژه‌ها: سلامت اجتماعی فردگرایی-جمع گرایی افقی و عمودی جنسیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۴۱
طرح مسئله: سلامت اجتماعی یکی از جدی ترین محورهای پژوهشی دو دهه ی اخیر است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی سلامت اجتماعی در دو جنس زن و مرد و نقش فردگرایی-جمع گرایی در آن انجام شده است. روش: در چارچوب یک مطالعه ی توصیفی-مقطعی 300 دانشجو (159 دختر و 141 پسر) به پرسش نامه ی سلامت اجتماعی و مقیاس فردگرایی-جمع گرایی پاسخ دادند. برای بررسی تفاوت های جنسیتی در سلامت اجتماعی و فردگرایی-جمع گرایی افقی و عمودی از آزمون t گروه های مستقل استفاده شد. تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نیز برای ارزیابی رابطه بین جنسیت و سلامت اجتماعی (زیرمقیاس انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی، شکوفایی اجتماعی و انطباق اجتماعی) و بررسی نقش تعدیل گری فردگرایی-جمع گرایی اجرا شد. یافته ها: پسران در مقایسه با دختران در متغیر فرد-گرایی افقی و جمع گرایی افقی و زیر-مقیاس های پذیرش اجتماعی، انطباق اجتماعی و شاخص کل سلامت اجتماعی به طور معناداری نمره های بالاتری گزارش کردند. همچنین، پس از کنترل عامل فردگرایی-جمع گرایی، بین متغیر جنسیت با هیچ یک از ابعاد پنج گانه ی سلامت اجتماعی رابطه ی معناداری وجود ندارد. به عبارت دیگر، تفاوت در دو عامل فردگرایی افقی و جمع گرایی عمودی در دو جنس در پیش بینی سلامت اجتماعی نقشی کلیدی دارد. نتایج: فردگرایی-جمع گرایی در رابطه ی بین جنسیت و سلامت اجتماعی دانشجویان نقش واسطه ای دارد. به این منظور لازم است در بررسی سلامت اجتماعی بر حسب تفاوت های جنسیتی، نقش الگوهای فرهنگی فردگرایی-جمع گرایی مورد ملاحظه قرار گیرد.