درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نشریه علوم و فنون مدیریت اطلاعات دانشگاه قم با رویکرد علم سنجی بود. روش شناسی: این پژوهش پیمایشی بوده و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. تمامی مقالات نشریه علوم و فنون مدیریت اطلاعات (128 مقاله)، جامعه پژوهش حاضر را تشکیل می دهد. داده ها از پایگاه ISC استخراج شده و با فنون هم رخداد واژگان و شبکه هم نویسندگی تحلیل شده است. نتایج: شبکه هم رخداد واژگان از یک شبکه موضوعی بزرگ و چهار شبکه فرعی و شبکه هم نویسندگی از دو خوشه اصلی و چندین خوشه فرعی تشکیل شده است. پرتولیدترین و مؤثرترین نویسنده در نقشه هم نویسندگی حیدری بوده، دانشگاه قم پرتولیدترین می باشد، اما نقش دانشگاه شهید چمران اهواز و شهید بهشتی نیز قابل توجه است. بیشتر مقالات به شکل چندنویسندگی بودند. نتایج، روند رو به رشدی را در شاخص های استنادی پایگاه ISC برای نشریه نشان می دهد و از حوزه های مختلفی به مقالات این نشریه استناد شده است. نتیجه گیری: موضوعات منتشر شده توسط این نشریه بیشتر زیرمجموعه علم اطلاعات و دانش شناسی را پوشش می دهد و هم نویسندگی نیز در وضعیت مطلوبی است. دانشگاه شهید چمران اهواز نقش پررنگی در هم نویسندگی، نویسندگان پرتولید و پر استناد در مقالات منتشر شده نشریه دارد. این نشریه بر حوزه های موضوعی مختلفی تأثیرگذار بوده است.    

هدف: پژوهش حاضر بررسی سطح بلوغ کتابخانه های دانشگاهی استان مازندران به منظور ارتقاء سطوح بلوغ و بهبود وضعیت می باشد. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی می باشد. جامعه آماری در بخش کیفی 10 نفر از خبرگان و در بخش کمّی 210 نفر از کارشناسان و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی بودند. داده ها از طریق پرسش نامه محقق ساخته با 105 سوال استخراج گردید و با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس.[1] و تحلیل عاملی تأییدی، تحلیل شده و برای رسیدن به مدل معادلات ساختاری، از نرم افزار Smart PLS استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کندال، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: براساس یافته های پژوهش و بررسی کدها و رتبه بندی شاخص های پژوهش، کد سیستم های سخت افزاری و نرم افزاری در رتبه اول قرار دارد که بیانگر اهمیت سیستم های سخت افزاری و نرم افزاری بوده و از شرایط لازم در بلوغ کتابخانه های دانشگاهی می باشد. نظام های اطلاعاتی، کاربران و کیفیت داده، مجموعه سازی و سازماندهی، مدیریت، اینترنت و شبکه، سازمان و کارکنان به ترتیب در اولویت های بعدی اهمیت قرار دارند. نتیجه گیری: براساس یافته ها سطح بلوغ کتابخانه های دانشگاهی استان مازندران در سطح 2 قرار داشته و تا رسیدن به سطح ایده آل (سطح 5) فاصله نسبتاً زیادی دارند.    

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر ابعاد خودآگاهی در موقعیت مدیریتی، عمومی، خصوصی و ناآگاهی از خود بر عملکرد زمینه ای و وظیفه ای شغلی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی است. روش: این پژوهش از نظرِ هدف کاربردی و به لحاظ نوع و نحوه گردآوری داده های تحقیق از نوع کمّی-توصیفی و هم بستگی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی تشکیل می دهند. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه خودآگاهی در موقعیت شغلی صالح بلوردی (1388) و برای عملکرد شغلی از دو پرسش نامه عملکرد شغلی وظیفه ای بیرنه و همکاران (2005) و عملکرد شغلی زمینه ای کونری (1999) استفاده شده است. روایی محتوایی ابزار پژوهش با نظر کارشناسان و متخصصان تأیید و پایایی ابزار پژوهش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. برای پیش بینی اثر متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته، از آزمون رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون رگرسیون خطی چندگانه، ابعاد خودآگاهی در موقعیت عمومی (171/0)، خودآگاهی در موقعیت خصوصی (180/0) و خودآگاهی در موقعیت مدیریتی (445/0) از تغییرات عملکرد شغلی وظیفه ای، و همچنین ابعاد خودآگاهی در موقعیت عمومی (188/0)، خودآگاهی در موقعیت خصوصی (253/0) و خودآگاهی در موقعیت مدیریتی (460/0) از تغییرات عملکرد شغلی زمینه ای را تبیین می کند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر از این نظر که نقش خودآگاهی و ابعاد آن را با عملکرد شغلی در میان کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی به صورت مستقل بررسی کرده است دارای نوآوری است. بر اساس یافته های پژوهش، خودآگاهی می تواند به عنوان عاملی برای افزایش عملکرد شغلی وظیفه ای و زمینه ای کتابداران مطرح شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین وضعیت توصیف نسخ خطی در پایگاه نسخ خطی آستان قدس رضوی و استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) است. روش/ رویکرد پژوهشی: این پژوهش با روش سندی-کتابخانه ای با رویکرد تطبیقی انجام شده است. به این صورت که از روش سندی-کتابخانه ای برای استخراج عناصر فهرست نویسی نسخ خطی آستان قدس رضوی و استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.)؛ و روش پیمایشی- توصیفی با رویکرد تطبیقی جهت بررسی میزان انطباق عناصر پیشینه های کتاب شناختی پایگاه نسخ خطی آستان قدس رضوی با عناصر نسخ خطی استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.)، استفاده شده است. بدین منظور پیشینه های کتاب شناختی نسخ خطی کتابخانه آستان قدس رضوی به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و به طریق سیاهه وارسی با قواعد آر.دی.ای. مطابقت داده شد. این پژوهش ضمن تطبیق فوق، وضعیت توصیف نسخ خطی در پایگاه نسخ خطی آستان قدس و استاندارد آر.دی.ای. را نشان می دهد. جامعه مورد بررسی، عناصر موجود در فصل (1-7) استاندارد توصیف و دسترسی به منبع آر.دی.ای. (2014) و عناصر به کاربرده شده در فهرست نویسی نسخ خطی کتابخانه آستان قدس (عناصر کتاب شناسی و نسخه شناسی پایگاه نسخ خطی آستان قدس (روزآمدشده در سال 1393) ) و همچنین کتاب قواعد فهرست نویسی نسخ خطی از محمد وفادار مرادی است. یافته ها: با بررسی روشمند مشخص شد از مجموع عناصر شناسایی شده در آر.دی.ای. (فصل 1 تا 7)، 33 عنصر مناسب جهت توصیف نسخ خطی است. از این کل، تعداد 29 عنصر، به عبارتی 77.88 درصد عناصر موجود در آر.دی.ای. با عناصر به کار رفته در فهرست نویسی آستان قدس رضوی مطابقت دارد و تنها 12.12درصد عدم تطابق مشاهده شد. همچنین از سوی دیگر، 46 عنصر در فهرست نویسی نسخ خطی آستان قدس رضوی به کار رفته که از این تعداد، 63 درصد با عناصر استخراج شده از استاندارد RDA دارای تطابق است؛ از آنجا که فهرست نویسی خطی آستان قدس به دو بخش کتاب شناسی و نسخه شناسی تقسیم می گردد، از 34 درصدی که شامل عدم تطابق است، 97.30 درصد مربوط به بخش نسخه شناسی (توسط سیاهه ای از عناصر استخراجی از دو مجموعه ذکر شده) است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان دهنده نزدیکی مجموعه عناصر و قواعد مرتبط در فهرست نویسی نسخ خطی آستان قدس به آر.دی.ای. است. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد آر.دی.ای. در تبیین ویژگی های خاص نسخ خطی و جزئیات، ضعیف تر از قواعد آستان قدس رضوی عمل کرده است. با توجه به این که ویژگی هایی از نسخ خطی در فهرست نویسی آستان قدس مدنظر قرار می گیرد که تحت عنصر مشخصی نیست؛ بدین جهت نمی توان در فراوانی و آمار موجود در تحقیق محاسبه گردد و در صورت رفع این ایراد، ضعف ذکر شده در آر. دی. ای. بیشتر نمایان می گردد.  

هدف: رایانش ابری یکی از اشکال نوین ارائه خدمات اطلاعاتی است که طی سال های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. به منظور بهره برداری از زیرساخت ها و خدمات رایانش ابری در مراکز آرشیوی، نیاز است تا با ارائه مدل هایی، خدمات و برنامه های کاربردی این مراکز، در فضای ابری مستقر شوند؛ بنابراین هدف از انجام پژوهش حاضر ارائه مدلی مفهومی جهت طراحی و پشتیبانی از پیاده سازی رایانش ابری در مرکز آرشیو ملی ایران است. روش شناسی: رویکرد پژوهش حاضر ترکیبی است و در آن از روش های کتابخانه ای، فراترکیب و پیمایشی استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات در روش کتابخانه ای و فراترکیب فیش برداری؛ و در روش پیمایش پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری شامل خبرگان موضوعی که دارای تجربه یا تخصص در زمینه موضوعات آرشیوی و رایانش ابری یا هر دو حوزه هستند می باشد که با روش نمونه گیری گلوله برفی انجام شده است. یافته ها: یافته ها حاکی از شناسایی 59 مؤلفه در 11 بعد کلی است که پس از تأیید توسط خبرگان موضوعی به ارائه مدل پیشنهادی منتج شد. نتایج: نتیجه پژوهش ارائه مدلی در دو بخش کلی، واسط کاربری مبتنی بر وب و ابر خصوصی است که ابر خصوصی دارای معماری 5 لایه که شامل لایه های تعامل، مدیریت، امنیت، فراداده و زیرساخت است.

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی محیط رابط کاربری نرم افزار اسکای روم و یافتن نقاط قوت و ضعف محیط رابط کاربری این نرم افزار انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی بود. برای ارزیابی از روش ارزیابی مکاشفه استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها شامل یک سیاهه وارسی و یک پرسشنامه محقق ساخته براساس معیارهای دهگانه نیلسن بود. روایی سیاهه وارسی و پرسشنامه به روش اعتبار محتوا توسط چند تن از اعضای هیئت علمی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و مهندسی نرم افزار تأیید شد و پایایی برای سیاهه وارسی 0.86 و برای پرسشنامه 0.90 بود. در این پژوهش 10 ارزیاب متخصص نرم افزار اسکای روم را بررسی کردند. پس از تکمیل سیاهه وارسی و پرسشنامه توسط ارزیابان، با آنها مصاحبه ای از طریق نرم افزار اسکای روم برگزار گردید. در این مصاحبه نقاط قوت و ضعف محیط رابط اسکای روم پرسیده شد. یافته ها: در این پژوهش 12 نقطه قوت و 17 نقطه ضعف عمده و اساسی در محیط رابط کاربری نرم افزار اسکای روم یافت شد. همچنین یافته ها نشان داد که 66% معیارها رعایت شده است؛ اما درجه شدت رعایت معیارها 2.61 بود که با اطمینان 95 درصد در سطح متوسط ارزیابی شد. همچنین محیط رابط کاربر این نرم افزار در معیارهای «پیشگیری از خطا»، «انعطاف پذیری و کارایی استفاده» و «راهنما و مستندات» دچار مشکل اساسی بود و نیاز به توجه بیشتری داشت. ارزش/اصالت اثر: از نظر متخصصان مشکلات یافت شده می تواند برای نرم افزار مشکل ساز باشد همچنین ممکن است باعث دلزدگی، گیج شدن و در نهایت، عدم استفاده کاربر شود. بنابراین، توصیه می شود طراحان نرم افزار اسکای روم مشکلات یافت شده را حل نمایند.

هدف: هدف این پژوهش مقایسه دیدگاه کتابداران کتابخانه های دانشگاهی و عمومی شهر تهران در مورد خدمات اشاعه اطلاعات و اخبار معتبر در دوران همه گیری از نظر خدمات و ابزارهای مورد استفاده و عوامل و متغیرهای تأثیرگذار است. روش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی با رویکرد توصیفی-تحلیلی با استفاده از روش های اسنادی و پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی و عمومی شهر تهران است. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی تحلیل شد. یافته ها: میانگین خدمات اطلاعاتی ارائه شده در کتابخانه های دانشگاهی و عمومی، بین 3 تا 4 و تنها میانگین ارائه خدمات مجازی در بستر شبکه های اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی بالاتر از ۴ است. از نظر ابزارهای مورد استفاده، در کتابخانه های عمومی ابزار شبکه های اجتماعی و در کتابخانه های دانشگاهی ابزارهای پایگاه های اطلاعاتی، شبکه های اجتماعی و رسانه ها دارای میانگین بالاتر از ۴ هستند. متغیرهای تأثیرگذار در سه بخش سازمان و زیرساخت، سرمایه انسانی و کاربری فعال قابل رهگیری است. از دیدگاه کتابداران، میانگین متغیرهای تأثیرگذار در بخش های سازمان و زیرساخت، سرمایه انسانی و کاربری فعال بسیار زیاد و بالاتر از 4 است. در بخش عوامل سازمان و زیرساخت، از نظر کتابداران کتابخانه های عمومی متغیر «ساعت کار و تعداد نیروی انسانی در کتابخانه» عامل مؤثرتری بر ارائه این خدمات است. در بخش کاربری فعال، متغیرهای سطح سواد و گروه سنی کاربران در کتابخانه های دانشگاهی و عمومی اهمیت کمتری داشته اند. نتیجه گیری: میان نگرش کتابداران کتابخانه های دانشگاهی و عمومی شهر تهران تفاوت معناداری نسبت به شاخص های مربوط به متغیر سرمایه انسانی از میان متغیرهای تأثیرگذار بر خدمات اشاعه اطلاعات معتبر وجود دارد.

مقدمه: رایانش ابری یک فناوری جدید است که می تواند به کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی کمک کند تا نیازهای اطلاعاتی کاربران را با هزینه کمتر و سرعت بیشتر اینترنت فراهم نماید. از این رو، بررسی امکان سنجی پیاده سازی رایانش ابری در کتابخانه های دانشگاه های شهر مشهد هدف پژوهش حاضر بود. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پیمایشی بود. جامعه پژوهش شامل مدیران و مسئولان فناوری کتابخانه های دانشگاه های شهر مشهد است که تعداد آنها برابر با 23 نفر بود که سرشماری شدند. داده های مورد نیاز پژوهش به وسیله دو پرسشنامه محقق ساخته گردآوری گردید که روایی آنها با نظر متخصصان و پایایی نیز با ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که امکان پیاده سازی رایانش ابری در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های شهر مشهد از نظر بودجه و نیروی انسانی کمتر از سطح متوسط (3) بود ولی در ابعاد امکانات سخت افزاری و نرم افزاری و مدیریتی بالاتر از سطح متوسط بود. نتیجه : رایانش ابری موضوع جدیدی است که در کتابخانه های ایران کمتر مورد توجه پژوهشگران و کتابخانه ها قرار گرفته است. کتابخانه ها باید با فراهم آوردن زیرساخت های مناسب از مزایای این فناوری استفاده نمایند.

هدف: شناخت توانایی سنجه های استنادمحور (هم استنادی، زوج کتاب شناختی، امسلر، پیج رنک و هیتس(اعتبار و کانون)) برای تعیین میزان ربط مقاله ها با یکدیگر. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها، پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری، مجموعه مقالات موجود در زیرمجموعه دسترسی آزاد پاب مد سنترال مجموعه آزمون سایترک بود  که بر اساس سه سنجه هم استنادی، زوج کتاب شناختی و امسلر با سایر مقالات رابطه استنادی داشتند. از میان 26262  مقاله، 30 مقاله به عنوان مقالات پایه انتخاب شد و مقالات مرتبط با هر یک از آن ها بر اساس سنجه ربط مش بازیابی گردید؛ هر یک از سنجه های استنادمحور متغیر مستقل و سنجه ربط مش متغیر وابسته بود. با استفاده از نرم افزار شبیه ساز ومپ سرور و پی.اچ.پی.مای ادمین یک پایگاه مای. اس. کیو.ال ایجاد شد؛ سپس، با مطالعه کلیه کدهای مورد نیاز از بسته کد منبع سایترک، کدهای لازم با اعمال تغییرات ضروری، اجرا و نتایج حاصل در پایگاه مای. اس. کیو.ال وارد شد. با نوشتن پرس وجو به زبان اس. کیو.ال، شبکه استنادی مجموعه به صورت کامل استخراج شد سپس با کدنویسی به زبان پایتون اعداد مربوط به پیج رنک و هیتس (اعتبار و کانون) به صورت جداگانه محاسبه گردید. یافته ها: نتایج نشان داد تمامی شش سنجه در سطح یک صدم همبستگی معنادار و مثبت با میزان ربط مقاله ها داشت؛ به عبارت دیگر، با افزایش مقادیر هریک از سنجه ها، درجه ربط مقاله ها نیز افزایش یافت. بیشترین میزان همبستگی مربوط به سنجه امسلر و پس از آن، زوج کتاب شناختی بود. پس از سنجه ها ی امسلر و زوج کتاب شناختی، بیشترین همبستگی میان متغیر هیتس(اعتبار) با ربط مقاله ها بود. متغیر پیج رنک در مرتبه چهارم قرار داشت؛ در نهایت، کم ترین میزان همبستگی با ربط مقاله ها، مربوط به سنجه های هم استنادی و هیتس( کانون) بود؛ بنابراین، از میان سنجه های استنادی  بررسی شده در این پژوهش، سنجه های امسلر، زوج کتاب شناختی، هیتس(اعتبار) و پیج رنک بیش از سایر سنجه ها از پتانسیل لازم برای تعیین میزان ربط مقاله ها برخوردار بودند.   نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت سنجه های استنادمحور مطالعه شده قادرند درجه ربط مقاله ها را برآورد کنند و در بافتارهای مختلف بازیابی اطلاعات شامل موتورهای جست وجو، پایگاه های اطلاعاتی و استنادی، سامانه های پیشنهاددهنده و حتی کتابخانه های دیجیتالی برای دسترسی به مقالات مرتبط، پیشنهاد مقالات مشابه و رتبه بندی نتایج بازیابی کاربرد داشته باشند؛ همچنین، لازم است به سنجه امسلر که نسبت به دو سنجه سنتی هم استنادی و زوج کتاب شناختی، در سامانه های اطلاعاتی کمتر استفاده شده است، بیش از پیش  توجه شود؛ از طرفی، علیرغم اینکه سنجه هم استنادی در برخی از پایگاه ها و سامانه های بازیابی اطلاعات بین المللی( مانند ساینس دایرکت و سایت سیر) برای بازیابی مدارک مرتبط و پیشنهاد مدارک مشابه استفاده می شود در مقایسه با سایر سنجه ها از کارایی کمتری برخودار است.

هدف:هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های مدیریت دانش شخصی و بررسی وضعیت مهارت های مدیریت دانش شخصی کارکنان و کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. روش شناسی: این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی بوده و برحسب روش و چگونگی به دست آوردن داده های مورد نیاز، از نوع پژوهش آمیخته (کیفی- کمّی) است. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی افرادی هستند که در زمینه مدیریت دانش شخصی سابقه مطالعه و پژوهش داشته اند و در بخش کمّی کارکنان و کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران هستند. برای مطالعه جامعه پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته مدیریت دانش شخصی استفاده شد. پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ مقدار 8/0 به دست آمد. یافته ها: از میان مؤلفه های مدیریت دانش شخصی کارکنان و کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران، مؤلفه تجزیه و تحلیل اطلاعات در سطح نسبتاً مطلوب، و سایر مولفه های مورد بررسی در سطح مطلوب قرار دارند. بین مهارت های مدیریت دانش شخصی با مقطع تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد؛ اما بین جنسیت، سن و سابقه با مهارت های مدیریت دانش شخصی، تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری:مدیریت دانش شخصی به عنوان ابزاری با دوام در اختیار کتابخانه های دانشگاهی است، که از طریق آن می توانند خدمات خود را بهبود بخشیده و توان رقابتی شان را حفظ کنند. به نظر می رسد که مهارت های مدیریت دانش شخصی نیاز به آموزش دارند. از آنجا که کتابداران نیز مانند سایر افراد بدون مهارت های مدیریت دانش شخصی نمی توانند جایگاه خود را در کتابخانه ارتقاء دهند، نیازمند یادگیری اصول مدیریت دانش شخصی هستند. یادگیری و شناسایی مهارت های مدیریت دانش شخصی کتابداران به آن ها کمک خواهد کرد با آگاهی بیشتری نسبت به بهبود این مهارت ها بپردازند و مسئولان کتابخانه و نیز جامعه دانشگاهی متقاعد خواهند شد تا توجه بیشتری به ابزارها و فنون مدیریت دانش شخصی کتابداران داشته باشند. بنابراین، مدیران کتابخانه ها و دانشگاه ها باید برای آموزش این مهارت ها برنامه ریزی کنند.    

هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی عوامل کلیدی موفقیت سیستم مدیریت استراتژیک دانش در بانک سپه منطقه همدان با رویکرد تحلیل مسیر و تکنیک نوین سوارا است. بدین منظور در این پژوهش، ابتدا با مرور ادبیات و مصاحبه با خبرگان، متخصصان و مدیران بانک، 9 عامل کلیدی و بحرانی در موفقیت سیستم شناسایی و 9 فرضیه مرتبط پیشنهاد شد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. برای تحلیل داده های پژوهش از رویکرد تحلیل مسیر و تکنیک تصمیم گیری نوین سوارا با نرم افزارهایSPLS  وExcel   بهره گرفته شد. جامعه آماری این پژوهش در دو بخش درنظر گرفته می شود؛ در خصوص بررسی عوامل نهایی تأثیرگذار بر اجرای سیستم مدیریت استراتژیک دانش در بانک سپه با رویکرد تحلیل مسیر، نظرات کلیه کارکنان به تعداد 330 نفر درنظرگرفته شد. روش نمونه گیری این پژوهش، روش تصادفی ساده است و مطابق جدول مورگان و فرمول ذکر شده، اندازه نمونه آماری برابر با 180 نفر است که در این پژوهش، پرسشنامه طراحی شده در اختیار 200 نفر از مدیران، خبرگان و کارشناسان سازمان مذکور قرار گرفت تا دیدگاه ها و نظرات خود را در خصوص اهمیت و تأثیرگذاری این عوامل اعلام نمایند. همچنین در رابطه با ارزیابی، تعیین وزن، اهمیت عوامل و نهایتاً رتبه بندی آن ها از تکنیک سوارا و بکارگیری عقاید مدیران و متخصصان با حداقل مدرک کارشناسی و ۵ سال سابقه کار در بانک سپه منطقه همدان استفاده شد که تعداد کل آن ها، 93 نفر است؛ به طوری که نهایتاً با استفاده از نمونه ای 61 نفری از این جامعه نسبت به ارزیابی عوامل اقدام شد. خروجی تحلیل مسیر نشان داد که تمامی 9 عامل در پیاده سازی سیستم مذکور مؤثر هستند. بر مبنای خروجی نهایی تکنیک سوارا نیز، عامل «استراتژی منابع انسانی» در بالاترین اولویت و «فرآیندهای مارپیچ دانش سازمان» در پایین ترین اولویت از نظر اهمیت در پیاده سازی سیستم مدیریت استراتژیک دانش شناسایی شد.

هدف از پژوهش حاضر تحلیل الگوهای هم نویسندگی روندهای پژوهش و ترسیم نقشه دانش آثار جهان و ایران در حوزه سازمان دهی اطلاعات و دانش در وبگاه علم بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش شناسی توصیفی با رویکرد علم سنجی بود که در آن از فنون تحلیل هم واژگانی و تحلیل شبکه اجتماعی نویسندگان استفاده شده است. جامعه پژوهش تولیدات علمی حوزه سازمان دهی اطلاعات و دانش در وبگاه علم بود. نرم افزارهای هیست سایت، یوسینت و بیب اکسل و جهت تحلیل داده ها و ووس ویور جهت ترسیم نقشه ها استفاده شده است. در دو دهه اخیر 8688 اثر توسط 15139 نویسنده از 110 کشور جهان در وبگاه علم نمایه شده اند. ایران با 79 اثر دارای رتبه 24 بود. آمریکا بیشترین تولیدات را داشت. بیشترین تولیدات جهان و ایران در سال های 2017 و 2018 بود. در جهان یورلند و لیدزدروف و در ایران علیپورحافظی و کوشا به ترتیب بیشترین تولیدات و استنادات را به خود اختصاص دادند. حوزه علم رایانه بیشترین سهم را در تولید آثار داشت. دانشگاه های ایلینویز و آزاد اسلامی بیشترین مشارکت را داشتند. واژگان بازیابی اطلاعات، رده بندی، فراداده و کتابخانه های دیجیتال بیشترین فراوانی را داشتند. نتایج پژوهش نشان داد مهم ترین زمینه های موضوعی این حوزه علمی در جهان شامل استخراج اطلاعات از شبکه های اجتماعی و کلان داده ها، برچسب گذاری کاربران، آر. دی. ای.، آر. دی. اف.، اف. آر. بی. آر.، کتابخانه های دیجیتال و آرایه شناسی و زمینه های موضوعی این حوزه علمی در ایران شامل اف. آر. بی. آر.، کتابخانه های دیجیتال، بازیابی اطلاعات فازی، هستی شناسی و فضای ابری است. توجه بیشتر به آثار علمی غنی جهانی در ابعاد علمی و فنی در عرصه سیاست گذاری علمی کشور عامل شناسایی روندهای جدید پژوهشی این حوزه در کشور را فراهم می کند.

هدف : هدف از این پژوهش تعیین مقوله ها و موضوعاتی است که در حوزه کتابخانه های عمومی جمهوری اسلامی ایران، موردتوجه سیاست گذاران ملی بود. این پژوهش در نظر دارد با تحلیل محتوای اسناد خط مشی گذاری، مسائلی را شناسایی کند که سیاست گذاران درصدد یافتن راه حل برای آن ها بوده اند. روش : این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. جامعه و نمونه پژوهش شامل متن سیاست ها ، قوانین و مقرراتی است که در حوزه کتابخانه های عمومی به تصویب نهادهای سیاست گذار در جمهوری اسلامی ایران رسیده اند. در این خصوص، نُه مصوبه مهم که به طور خاص کتابخانه های عمومی را مدنظر قرار داده اند، مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. برای کدگذاری نیز از نرم افزار تحلیل داده های کیفی MAXQDA استفاده شده است. به منظور تضمین صحت و قابلیت اعتماد این پژوهش از ملاک های اعتبار پذیری، قابلیت اطمینان، قابلیت انتقال و تأیید پذیری استفاده شد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد که در اسناد مصوب برای پنج مسئله «سیاست های ترویج خواندن»، «مدیریت امور اداری و مالی کتابخانه های عمومی کشور»، «ساخت و توسعه کتابخانه های عمومی کشور»، «مدیریت ارائه خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های عمومی کشور» و «تعیین بازیگران اداره کتابخانه های عمومی در کشور» مورد توجه قرار گرفته است. بررسی اسناد نشان داد که موضوع سیاست های ترویج خواندن در سند نهضت مطالعه مفید و مصوبه شورای فرهنگ عمومی درباره ترویج فرهنگ کتاب و کتاب خوانی مورد توجه بوده و بازیگران و ذی نفعان متعددی در این دو سند مورد توجه سیاست گذاران بوده است. سایر مصوبات، سه موضوع دیگر را تحت پوشش قرار داده اند. همچنین، نقش بازیگران و ذی نفعان مختلف در ارتباط با کتابخانه های عمومی، طبق مفاد مصوبات، بررسی و طبقه بندی شد.

هدف: پژوهش حاضر به شناسایی ابعاد و عوامل مؤثر بر الگوی" کشف استعداد کتابداران کتابخانه های دانشگاهی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می پردازد. روش شناسی: پژوهش، به صورت آمیخته و با تلفیق دو روش کیفی ( داده بنیاد) و کمّی (توصیفی- پیمایشی) انجام شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل 15 نفرخبره و در بخش کمّی شامل390 نفر از کتابداران بود که به روش نمونه گیری نظری و خوشه ای انتخاب شدند. در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختمند و در بخش کمّی پرسشنامه استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها در مرحله کیفی با روش کدگذاری داده ها با نرم افزار MAXQDA، و در مرحله کمّی بر مبنای روش تحلیل مولفه های اصلی و همچنین مدل یابی معادلات ساختاری(SEM) انجام شد. یافته ها: ابعاد مؤثر بر استعدادیابی کتابداران در 6 بعد شامل پدیده مرکزی(شناسایی و انتخاب استعداد ، بکارگیری و جذب استعداد ، ارزیابی و توسعه)؛ شرایط علّی ( استعداد محوری در دانشگاه ، ارزش و جایگاه حرفه کتابداری در دانشگاه)؛ راهبردها (تجزیه وتحلیل جامع شغل کتابداری ، رویکرد مناسب دانشگاه به کتابداران مستعد ، توسعه فرایند آموزش کتابداران دانشگاه)؛ شرایط زمینه ای(بسترهای قانونی ، اهداف و چشم انداز دانشگاه ، مسائل اقتصادی و اجتماعی)؛ عوامل مداخله گر(شرایط محیطی)؛ و پیامدها(شکوفایی فردی استعدادهای کتابداری ، ارتقا کتابخانه و موفقیت دانشگاه ، رشد و توسعه کشور) شناسایی گردید. ارزش : لزوم توجه به استعداد یابی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی سبب توسعه اثربخش کتابخانه های دانشگاهی می شود. با استفاده از الگوی ارائه شده در پژوهش و فراهم آوردن شرایط مناسب توسط سیاست گذاران نظام آموزشی و دانشگاههای دولتی وضعیت کتابخانه ها بهبودمی یابد.

مقدمه : هیجان ها همان طور که هر فعالیت و رفتار انسانی در زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار می دهند، در فرایند بازیابی اطلاعات نیز تأثیر و اهمیت ویژه ای دارند؛ مسئله ای که در حوزه بازیابی اطلاعات توجه اندکی به آن صورت گرفته است. از این رو، نوشتار حاضر درصدد است تا نقش و کاربرد هیجان و نظریه های هیجان را در بازیابی اطلاعات تشریح نماید. روش شناسی: مطالعه حاضر با رویکرد کتابخانه ه ای نوشته شده است. اطلاعات لازم با استفاده از بررسی و مطالعه منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی موجود در کتابخانه ها، اینترنت و پایگاه های اطلاعاتی فارسی و انگلیسی گردآوری شد. یافته ها: هیجان ها جزء جدایی ناپذیر تمام فعالیت های انسانی از جمله فعالیت های بازیابی اطلاعات شامل رفتار های اطلاعاتی، جستجوی اطلاعات و نظایر آن و تعامل انسان با رایانه هستند. هیجان ها در بازیابی انواع منابع متنی، صوتی و تصویری نقش ویژه ای دارند. هیجان های مثبت، رفتار موفقیت آمیز را تسهیل کرده و هیجان های منفی، مانع عملکرد مناسب فرد می شوند. نتیجه : شناخت هیجان ها در مراحل مختلف بازیابی اطلاعات و بهره گیری از نظریه های هیجان به منظور شناخت علل ایجاد هیجان ها، عوامل اثرگذار بر آن ها و نظایر آن، گامی مهم در کنترل هیجان ها و افزایش ایجاد هیجان های مثبت در فرایند بازیابی اطلاعات موفقیت آمیز خواهد بود. همچنین طراحان نظام های اطلاعاتی و کتابداران را در ارائه خدمات مطلوب تر و کارپسندتر به کاربران یاری خواهد کرد.

مقدمه: ارائه تصویری کلان از وضعیت پژوهش های صورت گرفته و چگونگی ارتباط حوزه های مختلف و آگاهی از چگونگی رشد و توسعه این حوزه ها در طی زمان از اهمیت ویژه ای در مطالعات و ترسیم نقشه های علمی داشته است. هدف از انجام این پژوهش نیز بررسی تغییر رویکرد مطالعات بازیابی اطلاعات تعاملی از دهه 1990 تا 2020 و ارائه تصویری جامع از تولیدات علمی و ترسیم نقشه هم رخدادی واژگان این حوزه بر اساس مقالات نمایه شده در پایگاه وب علوم است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی علم سنجی است که با استفاده از شاخص های علم سنجی و تحلیل شبکه انجام شده است. با مراجعه به پایگاه اطلاعاتی وب علوم و جستجوی حوزه بازیابی اطلاعات تعاملی تعداد 10.294 منبع شناسایی شد و در نهایت تعداد 154 مقاله که در دسته علم اطلاعات و کتابخانه بودند پایه تحلیل قرار گرفتند. بازه زمانی خاصی برای جستجو در نظر گرفته نشد و داده ها از تاریخ 1990 تا 2020 برگرفته شده اند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و نرم افزار تحلیل شبکه VOSviewer استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد از سال 2001 به بعد تولیدات علمی این حوزه دوران رشد خود را آغاز کرده و در سال 2016 به حداکثر تعداد مقالات رسیده در واقع این روند رشد در سال های 2015، 2016، 2017 و 2018 به حداکثر رسیده است. همچنین پیا بورلاند، آیریس زای و آماندا اسپینک از نویسنده های پراستناد در حوزه بازیابی اطلاعات تعاملی هستند. بیشترین تمرکز متون مورد مطالعه بر روی موضوعات رفتار اطلاعاتی، توجه به تفاوت های فردی کاربران، فرایند جستجو، استراتژی های جستجو، عملکرد جستجو و طراحی سیستم های اطلاعاتی، گسترش پرس و جو و ربط است. تغییر پارادایم مطالعات از توجه به کاربر، بازخورد ربط و نتیجه گرایی به سمت توجه به فرایند جستجو و مباحث مرتبط با آن مانند توجه به تفاوت های فردی کاربران، استراتژی های جستجو، عملکرد جستجو، فرایند جستجو و فرمول بندی مجدد پرس وجو سوق پیدا کرده است. به عبارتی رویکرد مطالعات بازیابی اطلاعات تعاملی از توجه به نتیجه و خروجی جستجو به فرایند جستجو و آنچه در جلسه جستجو اتفاق می افتد، متمرکز شده است. یافته های مربوط به خوشه بندی سلسله مراتبی به روش وارد نیز منجر به شکل گیری سه خوشه شد که شامل «جستجوی وبی»، «رفتار اطلاع یابی»، «تعامل انسان و ماشین» است. نتیجه : نتایج این پژوهش نشان داد که تحلیل هم رخدادی واژگانی به خوبی می تواند ساختار علمی یک حوزه را نمایش دهد. بررسی محتوای منابع اطلاعاتی تولید شده در حوزه بازیابی اطلاعات تعاملی می تواند به شناسایی روند تولیدات علمی و تغییر پارادایم مطالعات در این حوزه کمک کند و نقشه راهی برای تولیدات بعدی در این حوزه باشد.

ﻫﺪف: هدف این پژوهش تعیین رابطه مدیریت دانش با نوآوری خدمات در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه اسلام، آگروال و اکیدا استفاده، و پس از هنجاریابی در میان نمونه پژوهشی توزیع گردید. جامعه آماری پژوهش، شامل 55 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاهی بودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس انجام گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که بیشترین میانگین مربوط به متغیر نوآوری در خدمات کتابخانه (39/3) و کمترین میانگین مربوط به اشاعه و انتقال دانش (05/3) بود. همچنین بین کسب و خلق دانش، اشاعه و انتقال دانش، و کاربرد و استفاده از دانش با نوآوری در خدمات کتابخانه های دانشگاهی رابطه مثبت معناداری وجود دارد و همچنین بین مدیریت دانش و نوآوری در خدمات کتابخانه های دانشگاهی رابطه مثبت معناداری دیده شد. بین نوآوری در خدمات و ابعاد مدیریت دانش کتابداران مورد مطالعه بر حسب محل خدمت کتابداران تفاوت معنی داری وجود ندارد. اصالت اثر: باتوجه به، مطلوب بودن وضعیت مدیریت دانش و نوآوری در خدمات کتابخانه های دانشگاهی (به جز مؤلفه ی اشاعه و انتقال دانش) ضروری است تا مدیران و مسئولان کتابخانه های دانشگاهی در مؤلفه ی تسهیم دانش، زمینه ی حضور کتابداران را در فعالیت های اجتماعی و جلسات بحث و گفتگو فراهم ساخته و با برنامه ریزی مناسب با ایجاد انگیزه لازم، فرهنگ تسهیم و اشتراک دانش را در بین کتابداران افزایش دهد. مدیران می توانند از طریق برگزاری جلسات طوفان فکری یا جلسات بازنگری پس از اقدام، فضایی آزاد برای ابراز ایده ها و نظرات کتابداران فراهم کنند.

هدف مقاله حاضر بررسی قابلیت ها و مزایای را یا نش ابر ی در توسعه خدمات ارتباطات الکترونیک در صنایع فولاد استان یزد با بهره برداری از روش ترکیبی تصمیم گیری چندمعیاره، محاسبات منطق فازی و روش مدل سازی PLS بود. روش پژوهش حاضر تلفیقی (کیفی و کمی) بود و با ابزار مصاحبه و پرسشنامه صورت گرفت. جامعه آماری شامل اساتید دانشگاهی صاحب نظر در حوزه موردبررسی و متخصصان فناوری اطلاعات و ارتباطات شاغل در صنایع فولاد استان یزد بودند که از بین آن ها 320 نفر در سال 1398 با ترکیبی از دو روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند و تصادفی انتخاب شدند. یافته ها با توجه به محاسبات فازی نشان داد مهم ترین معیار در خوشه مزیت رایانش ابری، «کاهش هزینه ها» با 191/0، «خدمت سریع تر به مشتریان» با وزن فازی 120/0 و «برقراری ارتباط با مشتریان» با وزن شبکه ای فازی 096/0 به ترتیب بودند. مهم ترین معیار در خوشه قابلیت های رایانش ابری در توسعه خدمات ارتباطات الکترونیک نیز، «ذخیره سازی اطلاعات در خدمات ارتباطات الکترونیک» برابر با 123/0 بودند. درنهایت، تحلیل مسیر بین «توسعه خدمات ارتباطات الکترونیک» و «قابلیت های را یا نش ابر ی» با توجه به بارهای تحلیل عاملی تأییدی برابر با 566/0 و بین توسعه خدمات ارتباطات الکترونیک و مزیت رایانش ابری برابر با 521/0 حاصل شد. نتایج نشان داد فناوری رایانش ابری با توسعه خدمات ارتباطات الکترونیک صنایع فولاد یزد دارای رابطه و تأثیرگذاری مثبت است.