مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره 13 زمستان 1403 شماره 4 (پیاپی 41) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نقش میانجی باورهای معرفت شناختی در ارتباط بین ارزش های فرهنگی و راهبردهای فراشناختی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ باورهای معرفت شناختی راهبردهای فراشناختی دانشجو معلم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ابعاد فرهنگی هافستد، باورهای معرفت شناختی و راهبردهای فراشناختی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان با روش مدل معادلات ساختاری انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجو معلمان کارشناسی دانشگاه فرهنگیان تهران (پردیس شهید مفتح شهر ری و مرکز آموزش عالی عترت واوان اسلامشهر) بوده که حدوداً 1040 نفر بودند و 361 نفر از آنان در پژوهش شرکت کردند. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که مردانگی/زنانگی، جمع گرایی/فردگرایی، فاصله قدرت و جهت گیری بلندمدت تأثیر مستقیم معنی داری بر ساختار دانش دارند، جمع گرایی/فردگرایی، فاصله قدرت، ابهام گریزی و جهت گیری بلندمدت تأثیر مستقیم معنی داری بر سرعت اکتساب دانش دارند. فاصله قدرت تأثیر مستقیم معنی داری بر ثبات دانش و منبع دانش دارد. همچنین جمع گرایی/فردگرایی، فاصله قدرت و جهت گیری بلندمدت تأثیر مستقیم معنی داری بر کنترل اکتساب دانش دارند. تأثیر مستقیم ساختار دانش و منبع دانش بر راهبردهای فراشناختی مثبت و معنی دار است اما تأثیر مستقیم سرعت اکتساب دانش و کنترل اکتساب دانش بر راهبردهای فراشناختی منفی و معنی دار است. در مجموع می توان نتیجه گرفت که یافته ها اهمیت ارزش های فرهنگی در باورهای معرفت شناختی و در نتیجه راهبردهای فراشناختی دانشجویان را مورد تأیید قرار می دهد.
۲.

واکاوی انطباق برنامه درسی جدید دوره کارشناسی رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان با ماموریت متناظر در سند تحول بنیادین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش ریاضی برنامه درسی حیات طیبه فرهنگیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۶
شینه و اهداف: از جمله موضوعات مورد علاقه پژوهشگران در جهان، بررسی انطباق برنامه درسی با ماموریت های متناظر در اسناد بالادستی کشورها است. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان انطباق برنامه درسی جدید دوره کارشناسی رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان با نقشه مفهومی حیات طیّبه است. روش ها : این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با روش تحلیل محتوای کمّی و کیفی است. جامعه آماری، سرفصل جدید دوره کارشناسی رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان به تفکیک بخش های چهارگانه آن؛ مقدمه، عمومی، تربیتی و تخصصی است. تحلیل محتوا بر پایه نقشه مفهومی حیات طیّبه بر اساس مبانی سند تحول بنیادین به تفکیک ساحت های شش گانه تدوین شده است. روایی نقشه مفهومی، صوری و پایایی آن منطبق بودن آن با مبانی سند تحول بنیادین است. یافته ها: بر اساس تحلیل محتوای کمّی، در مجموع تعداد 2601 کد شناسایی شد که ساحت زیبایی شناختی و هنری، در بخش مقدمه، با فراوانی 3 و ساحت اعتقادی، اخلاقی و عبادی، در بخش تربیتی، با فراوانی 429 به ترتیب کمترین و بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. روش آنتروپی شانون نشان داد که میزان وزن دهی به حیات طیّبه در بخش های چهارگانه به تفکیک ساحت های شش گانه، از توزیع نرمال برخوردار نیست. بطوریکه ساحت زیبایی شناختی و هنری با وزن نرمال شده 2309/0 دارای بیشترین ضریب و ساحت اجتماعی و سیاسی با وزن نرمال شده 0/11960 دارای کمترین ضریب است. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش، اصلاح و بازنگری برنامه درسی دوره کارشناسی رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان به منظور متوازن سازی محتوای سرفصل با ماموریت های متناظر در اسناد بالا دستی کشور لازم است.
۳.

مطالعه پدیدارشناختی موانع و مشکلات تدریس و یادگیری فارسی پایه اول دبستان و ارائه راهکار (مورد آموزش و پرورش استان خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فارسی ابتدایی پدیدارشناسی صدا نشانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۶
پیشینه و اهداف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه پدیدار شناختی موانع و مشکلات تدریس و یادگیری فارسی پایه اول دبستان و ارائه راهکار آغاز شد. روش: روش این مطالعه کیفی پدیدارشناسی بود. میدان این پژوهش کلیه معلمان پایه اول دبستان استان خراسان رضوی بود. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه های نیمه ساختاریافته و روش تجزیه و تحلیل داده ها، تحلیل مضمون بود. یافته ها: مفاهیم در حوزه موانع و مشکلات تدریس و یادگیری نشانه ها شامل: عدم تناسب و تعادل بین رشد شناختی دانش آموزان و حجم کتاب، ناموزنی بافت کلاس به لحاظ سرعت یادگیری، ورود نادرست مربیان پیش دبستان به مبحث تدریس نشانه ها، کمبود وسایل کمک آموزشی، وجود اختلال یادگیری در برخی دانش آموزان، ایجاد تداخل یادگیری بین نشانه های دارای صدای مشابه؛ و در حوزه موانع و مشکلات تدریس و یادگیری صدا ها شامل: مشکلات شنیداری برخی دانش آموزان، مشکلات گفتاری و کلامی برخی دانش آموزان، ورود مربیان کم مهارت پیش دبستان ها به تدریس صداها، استفاده از آموزگاران کم تجربه یا دارای مهارت پایین در تدریس صداها، عدم یا کم بودن تمرین و تکرار صداها و تداخل تدریس آموزگار با آموزش های اشتباه والدین بود. در حیطه مضامین، موانع و مشکلات تدریس و یادگیری نشانه ها و صداها به ترتیب شامل 3 و 4 مورد همپوشان شد. در ادامه راهکارهای عملیاتی نیز به تفکیک ارائه گردید. نتیجه گیری: نتایج بیانگر رابطه تنگاتنگ و درهم تنیده فرآیند های آموزش و یادگیری صداها و نشانه ها است.
۴.

تعامل پویا بین تفکر تأملی ، ذهن آگاهی و نگرش مثبت در فراگیران زبان انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فراگیران زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی ذهن اگاهی نگرش مثبت تفکر تاملی مدل سازی معادلات ساختاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۳
به تازگی مفهوم جدیدی به نام ذهن آگاهی در مطالعات آموزشی راه یافته است. این مفهوم به عنوان آگاهی خود-رهبرانه و بدون قضاوت فرد از تجربیات حسی و شناختی فعلی خود توصیف می شود. مطالعه حاضر به بررسی رابطه بین نگرش مثبت، ذهن آگاهی و تفکر تاملی در میان زبان آموزان ایرانی میپردازد. نمونه مورد مطالعه شامل ۲۵۴ زبان اموز زبان انگلیسی بودند و به عنوان ابزار پژوهشی، از سه پرسش نامه استفاده شد: 1) مقیاس ذهن آگاهی لنگر 2) پرسش نامه تفکرتاملی 3) مقیاس نگرش مثبت . چهارده گویه مربوط به مقیاس ذهن آگاهی سه عامل شامل تلاش برای کشف جدید ، تولید نوآوری و مشارکت را ارزیابی می کند. ، پرسش نامه تفکر تاملی مشتمل بر شانزده گویه است که چهار نوع مختلف از تفکر تاملی - فعالیت معمول ، فهم ، تامل و تفکر انتقادی - را ارزیابی می کنند. مقیاس هشت موردی از مثبت نگری برای اندازه گیری نگرش مثبت استفاده شد . برای بررسی رابطه ذهن اگاهی، نگرش مثبت و تفکر تاملی زبان اموزان ، از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان دادند که نگرش مثبت به طور قابل توجه و مثبتی، ذهن آگاهی را افزایش می دهد و با یکی از سه زیرشاخه های ذهن آگاهی، یعنی خلق نوآوری، بالاترین همبستگی را نشان داد. فهم، تأمل و تأمل انتقادی از میان چهار ویژگی تفکر تاملی ، همگی به طور معناداری با بالاترین تأثیر بر تأمل توسط ذهن اگاهی پیش بینی شدند. علاوه بر این، سازه دوم ذهن اگاهی، جستجوی نوآوری، با درون نگری مرتبط شناخته شد.
۵.

شایستگی دیجیتال معلمان در فرآیند یاددهی- یادگیری مدارس آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معلم شایستگی دیجیتال مدارس آینده دلفی فازی یادگیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۶
تلفیق فناوری های دیجیتال در فرآیند یاددهی و یادگیری یک پدیده جهانی است که عمدتاً در مراکز آموزشی با هدف بهبود سیستم آموزشی توصیه می شوند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین شایستگی دیجیتال معلمان در فرآیند یاددهی- یادگیری مدارس آینده با استفاده از رویکرد دلفی فازی بین خبرگان انجام گرفت. این پژوهش با رویکرد کمی و کیفی در دسته پژوهش های آمیخته است که از حیث ماهیت و روش توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. در بخش کیفی پژوهش برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد و مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار اتلس تی تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان دهنده این است که به ترتیب شاخص های سواد دیجیتال، ارتباطات و تولید محتوا، مسئولیت و حل مسئله، حرفه تدریس و راهنمایی، یادگیری همیارانه و خود هدایت گری، انتخاب منابع و محتوا، مدیریت، حفاظت و اشتراک منابع، ارتباطات سازمانی و همکاری حرفه ای، تأمل در عملکرد، رشد حرفه ای و حمایت عاطفی، شخصی سازی یادگیری، دسترس پذیری و یادگیری فعال، راهبردهای ارزیابی، تحلیل و برنامه ریزی از مهم ترین ویژگی های شایستگی دیجیتال معلمان در مدارس آینده می باشد.
۶.

بررسی عوامل مؤثر بر جایابی فراگیران در کلاس های درس از دیدگاه دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مکان نشستن انتخاب صندلی جایابی دانش آموزان دختر دوره متوسطه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۵
هدف از این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر انتخاب مکان نشستن دانش آموزان در کلاس درس است. در این پژوهش از رویکرد کیفی و از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. این پژوهش از جهت هدف ازپژوهش های کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه استان های فارس، کهکیلویه و بویراحمد و خوزستان است. نمونه آماری این پژوهش، تعداد 35 دانش آموز دختر دوره متوسطه (رشته های علوم انسانی، علوم تجربی و ریاضی) از هر استان (10 نفر از استان کهگیلویه و بویر احمد، 13 نفر از استان فارس و 12 نفر از استان خوزستان). نمونه گیری تا زمان اشباع داده ها صورت گرفت. ابزار جمع آوری داده ها در این پژوهش، مصاحبه نیمه ساختار عمیق است. روایی این ابزار با استفاده از روایی تفسیری مورد تأیید قرار گرفت، جهت محاسبه پایایی از توافق کدگذاران استفاده شد و پایایی آن 89/0 محاسبه گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. پس از انجام مصاحبه ها، کدگذاری و تحلیل داده ها یافته ها در 6 مضمون اصلی و 31 مضمون فرعی تقسیم بندی شدند. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها به طور کلی نشان داد که عوامل جسمانی، ویژگی های شخصیتی و سبک یادگیری دانش آموزان بر انتخاب محل نشستن آنها در کلاس درس تأثیر دارد. این سه عامل، مربوط به خود دانش آموز است. عوامل محیطی، ویژگی های رفتاری و شیوه تدریس معلمان نیز بر انتخاب محل نشستن دانش آموزان در کلاس درس مؤثر است.
۷.

الگوی پارادایمی نقش معلمان در احیای تفکر دینی و ترویج معارف نماز در بین آینده سازان انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معارف نماز معلم آینده سازان انقلاب تفکر دینی الگوی پارادایمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۵
دانش آموزان ایران به عنوان آینده سازان جامعه، حافظان انقلاب اسلامی خواهند بود و لازم است تا تفکرات دینی، انقلابی و معارف نماز در میان آنان ترویج گردد. معلمان به عنوان متولیان اصلی تعلیم و تربیت کشور نقش مهمی در زمینه ترویج این معارف دارند. بنابر آگاهی از شرایط، علل و عوامل اثرگذار توسط آنان بر تحقق هدف مذکور می تواند زمینه ساز و یاریگر رسیدن به جامعه مطلوب و تربیت صحیح باشد. هدف پژوهش حاضر واکاوی و ارائه الگوی پارادایمی نقش معلمان در احیای تفکر دینی و ترویج معارف اسلامی در بین آینده سازان انقلاب از دیدگاه معلمان براساس رویکرد کیفی و نظریه داده بنیاد است. داده-های مورد نیاز از طریق نمونه گیری نظری و هدفمند با روش مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با معلمان و متخصصان عرصه تعلیم و تربیت در شهر نجف آباد، گردآوری و طی سه فرآیند؛ کدگذاری باز، محوری و گزینشی، مفهوم پردازی و تجزیه و تحلیل شده است. یافته های پژوهش شامل 120 مفهوم اولیه، 55 مضمون فرعی و 18 مضمون اصلی است که مقوله هسته، « معلمان و احیای تفکر دینی و ترویج معارف نماز در بین آینده سازان انقلاب» برساخت گردید و الگوی پارادایمی بدست آمده، شرایط و علل، عوامل و ضرورت های لازم را بازنمایی کرده و برای رسیدن به نتایج مطلوب لازم است تا تمام مؤلفه های اثرگذار با اتخاذ تدابیر و استراتژی های لازم، پیامدهای این امر را فراهم سازند.
۸.

عوامل مؤثر بر کارآفرینی آموزشی در نظام دانشگاهی (مورد مطالعه: دانشگاه فرهنگیان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عوامل مؤثر کارآفرینی آموزش کارآفرینی نظام آموزشی دانشگاه فرهنگیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۴
پژوهش حاضر، باهدف شناسایی عوامل مؤثر بر آموزش کارآفرینی در نظام دانشگاهی انجام شد. این پژوهش بر مبنای هدف، در ذیل پژوهش های کاربردی است که به روش کیفی انجام شده است. مشارکت کنندگان پژوهش، شامل کلیه خبرگان و فعالان بخش کارآفرینی دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 1399-1400 بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 19 نفر به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. اعتبار ابزار اندازه گیری داده ها با استفاده از روش توافق کدگذاران مورد تأیید واقع شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار MAXQDA12 استفاده شد. نتایج پژوهش، بیانگر این بود که عوامل مؤثر بر آموزش کارآفرینی در نظام دانشگاهی در دانشگاه فرهنگیان را می توان در قالب 4 عامل (زمینه ای، عوامل علّی، استراتژی ها و عوامل مداخله گر) و 11 مؤلفه (عوامل اجتماعی- فرهنگی، عوامل اقتصادی، عوامل نهادی، راهبردی، مدیریتی، حمایت و پشتیبانی، جذب و بکارگماری، توانمندسازی، انگیزشی، تقویت اکوسیستم کارآفرینی و دانشگاهی) و 223 شاخص طبقه بندی کرد.
۹.

الگوی هم آفرینی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان: به سوی توسعه ظرفیت رهبری آموزشی جامعه محور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هم آفرینی ظرفیت رهبری آموزشی جامعه محور دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۵
این پژوهش با هدف شناسایی عوامل شکل دهنده هم آفرینی و ارائه الگوی هم آفرینی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. برای گردآوری، تحلیل و تبیین داده ها از دسته پژوهش های کیفی، روش نظریه داده بنیاد و رویکرد نظام مند (سیستماتیک)، استفاده شده است. مشارکت کنندگان در این پژوهش از بین دانشجومعلمان و استادان دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 1402-1401 و به روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. داده های موردنیاز از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند جمع آوری شده و اشباع نظری پس از مصاحبه عمیق با 16 نفر از مشارکت کنندگان، حاصل شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که پیشران کلیدی هم آفرینی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان، تعامل هوشمندانه، همه جانبه و جامعه محور است که به بهبود فرایند یاددهی-یادگیری مداوم، خوش بینی علمی، حمایت اجتماعی و ارتقاء جایگاه دانشگاه فرهنگیان، نوآوری و خلق ایده و توسعه ظرفیت رهبری آموزشی در نظام های آموزشی منجر می شود. همچنین بر پایه یافته های این پژوهش می توان گفت مزیت های نسبی فوق از طریق راهبردهای بسیار مهمی مانند شفافیت و پاسخگویی جمعی، رهیاری و مربی گری، برندسازی، چابکسازی و تفکر ارتباطی قابل دسترسی بوده و تحت تأثیر عوامل زمینه ای، علّی و مداخله گری مانند جامعه شبکه ای، توان و مهارت فردی دانشجومعلمان و شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه است.
۱۰.

شناسایی دستاوردها، فرصت ها، چالش ها و عومل موثر بر اجرای طرح عید و داستان و هنر در روایت های آموزگاران دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روایت پژوهی معلمان ابتدایی ظرح عید داستان هنر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۴
پژوهش حاضر با هدف شناسایی دستاوردها، فرصت ها و چالش های اجرای طرح عید و داستان و هنر در روایت های آموزگاران دوره ابتدایی انجام شد؛ رویکرد پژوهش کیفی و روش انجام آن روایت پژوهی بود. مشارکت کنندگان به شیوه هدفمند از نوع ملاکی از میان معلمان مدارس ابتدایی با 5 سال سابقه تدریس، دارای تجربه اجرای طرح عید و داستان و هنر و علاقه مند به شرکت در پژوهش انتخاب شدند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته به منظور گردآوری داده ها استفاده شد که در مصاحبه هشتم اشباع نظری حاصل گردید. سپس روایت ها روی کاغذ پیاده شد و با روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت. اعتباریابی داده ها با استفاده از روش بازبینی مشارکت کنندگان و همکاران پژوهشگر و دقت علمی و اطمینان یابی نیز از طریق هدایت دقیق جریان مصاحبه و خود بازبینی پژوهشگر صورت گرفت. تحلیل روایت ها منجر به شناسایی64 مضمون پایه و 15مضمون سازمان دهنده از جمله فرصت ها و آثار اجتماعی، فرصت ها و آثار فرهنگی، فرصت های برگزاری نمایشگاه، عوامل موثر در اجرا، چالش های آموزشی، چالش های فرهنگی، پیشنهادهای اجرایی، ساختاری و ... شد. با توجه به یافته های این مطالعه پیشنهاد می-شود، مسئولان ذی ربط به اهمیت مضامین استخراج شده و تاثیر آنها در اجرای موثر طرح توجه لازم داشته باشند.
۱۱.

میزان دستیابی به مهارت های نرم از طریق برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان؛ مطالعه موردی: دانشگاه فرهنگیان -پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی آموزش ابتدائی دانشگاه فرهنگیان دانشجومعلمان مهارت های نرم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۵
هدف مقاله حاضر، بررسی میزان دستیابی دانشجو معلمان به مهارت های نرم از طریق برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان و همچنین بررسی میزان اهمیت و ترتیب اولویت این مهارت ها از نظر آنان بود که با استفاده از روش پژوهش پیمایشی انجام شد. بدین منظور، جامعه آماری که شامل کلیه دانشجومعلمان رشته آموزش ابتدائی ورودی سال های 1400-1398 دانشگاه فرهنگیان مشهد به تعداد 237 نفر بودند، درنظر گرفته شد و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 173 نفر به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه استاندارد سنجش مهارت های نرم دانشجومعلمان (الحولی و الخیاط، 2020) به عنوان ابزار پژوهش مورد استفاده قرار گرفت و سپس یافته های حاصل از تحلیل داده ها که با استفاده از آزمون t تک نمونه ای تحلیل شد. نتایج نشان داد که از منظر دانشجومعلمان میزان مهارت های نرم کسب شده آنان از طریق برنامه درسی دانشگاه در هر 5 مهارت نرم کم بوده است. با این وجود، از نظر آنان از میان این پنج کلان مهارت نرم به ترتیب از بیشترین به کمترین، مهارت حل مسئله (96/1)، مهارت شغلی (94/1)، مهارت اجتماعی (92/1)، مهارت تحصیلی (90/1) و مهارت خود مدیریتی (69/1) را از طریق برنامه درسی دانشگاه کسب کرده اند. بخش دیگری از نتایج پیرامون اهمیت و الویت مهارت های نرم نیز نشان داد که از منظر دانشجومعلمان، هر پنچ مهارت نرم کلان از جمله مهارت های نرم مهم و مورد نیاز در حرفه معلمی به حساب می آیند. در مجموع، میزان دستیابی محدود دانشجومعلمان به مهارت های نرم از طریق برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان نیاز به اقدام هدفمندتر پیرامون پرورش مهارت های نرم را برجسته می سازد.
۱۲.

شناسایی شایستگی های عاطفی مدیران مدارس (یک مطالعه فراترکیب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شایستگی عاطفی شایسته محوری مدیریت مدرسه فراترکیب توانایی عاطفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۵
پیشینه و اهداف: شایستگی عاطفی الگوی خاصی از ویژگی، مهارت و توانایی های آموخته شده و اکتسابی برای دریافت و تفسیر محرک های عاطفی است که منجر به عملکرد اثربخش مدیران مدارس می شود. هدف پژوهش شناسایی مولفه های شایستگی های عاطفی مدیران مدارس بود. روش ها : پژوهش با رویکرد کیفی و به روش فراترکیب انجام شد. با استفاده از روش هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو، مقالات معتبر داخلی و خارجی چاپ شده در 9 سال گذشته، استخراج شد و پس از بررسی های اولیه، 23 مقاله برای بررسی های دقیق تر انتخاب شده و نسبت به استخراج مولفه های مرتبط با شایستگی های عاطفی مدیران، به شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی اقدام شد. تامین اعتبار یافته ها نیز، از طریق روایی توصیفی و تفسیری تایید شد. در همین راستا واکاوی و تحلیل اسناد با دقت بالا انجام شد و همچنین از نظرات دوخبره در گام های پژوهش استفاده شد. یافته ها: شایستگی های عاطفی در 3 حیطه توانایی (شامل مولفه های خودمدیریتی، ارتباطات بین فردی موثر و تعامل سازنده و مشارکتی)، ویژگی (مشتمل بر مولفه های خودانگیزشی، آمادگی انطباقی عاطفی، سرمایه اجتماعی و ویژگی های شخصی)، و مهارت (شامل خودآگاهی، مدیریت تعارض و مربی گری و مرشدگری)، که در مجموع 110مؤلفه فرعی را در بر می گرفت، شناسایی و ارائه شد. نتیجه گیری: مدیران دارای شایستگی عاطفی با سازمان هم ذات پنداری می کنند، به آن متعهدتر هستند و از طریق کنترل بر احساسات خود و مدیریت احساسات دیگران، تصمیم کاری مطلوب می گیرند.
۱۳.

بررسی مسائل و چالش های اجرای برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی در مدارس روستایی استان هرمزگان و ارایه راهکارهایی برای بهبود کیفیت فرایند آموزش: رویکرد پدیدارشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری آموزش زبان خارجی برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی مدارس روستایی چالش ها و راهکارهای آموزش زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۲
هدف مطالعه حاضر بررسی مسائل و چالش های اجرای برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی در مدارس روستایی استان هرمزگان و ارائه راهکارهایی برای بهبود کیفیت این فرایند می باشد. بدین منظور، از از چارچوب سیاست گذاری برنامه آموزش زبان خارجی کاپلان و بالداف (1997، 2003) استفاده شدکه شامل هفت سیاست دسترسی، نیروی انسانی، برنامه درسی، منابع و مواد آموزشی، روش های تدریس، جامعه، بودجه و ارزشیابی است. برای انجام مطالعه از رویکرد پدیدارشناختی، که به بررسی تجربه زیسته شرکت کنندگان برای تعیین و تبیین مضامین می پردازد، استفاده شد. شرکت کنندگان تحقیق 8 معلم زبان با سابقه تدریس در مناطق روستایی و دو متخصص آموزش زبان انگلیسی دانشگاهی بودند که به روش هدفمند انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه پاسخ باز و مصاحبه نیمه-ساختاریافته بدست آمد و با استفاده از مراحل چرخه پدیدارشناسی هرمنیوتیک و روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که اجرای برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی در مدارس دولتی به طورکلی و مدارس روستایی به طورخاص با چالش های اساسی ای همچون ماهیت بالادستی برنامه درسی آموزش زبان در کشور و درنتیجه شکاف بین سیاست گذاران و ذینفعان آموزش زبان، عدم توجه به نظرات و بازخوردهای معلمان درباب برنامه درسی، عدم اختصاص امکانات و زمان کافی برای اجرای برنامه درسی آموزش زبان، عدم توجه به آموزش مستمر معلمان، استفاده از روش ها و الگوهای تدریس نامناسب، یکنواختی و معلم-محور بودن کلاس های درس، نارضایتی جامعه بخاطر ناکارآمدی آموزش زبان در مدارس دولتی و فقدان ارزیابی نظام مند و مستمر از برنامه درسی اجرا شده برای اطمینان از کیفیت فرایند و خروجی آموزش زبان در کشور روبروست.
۱۴.

راهبردهای معلمان ریاضی برای تبدیل مسائل کلامی استاندارد به مسائل کلامی تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی ریاضی مدرسه ای مدلسازی ریاضی مسائل کلامی تفسیری بازنویسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۳
حل مسائل کاربردی ریاضی از جمله اهداف آموزشی بسیاری از کشورهاست. در سند برنامه درسی ملی ایران نیز در بخش مربوط به ریاضی، «توانایی حل مسائل روزمره و انتزاعی» و «مدلسازی ریاضی» از جمله اهداف اساسی برنامه آموزش ریاضی بیان شده است و در این راستا مسائل کلامی تفسیری به عنوان نوعی تمرین برای مدلسازی و آمادگی برای حل مسائل در دنیای واقعی شناخته شده اند. در مطالعه حاضر پس از مروری بر ادبیات پژوهشی مدلسازی و مسائل کلامی تفسیری، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فعالیت های گروهی 75 نفر از معلمان ریاضی شرکت کننده در دو وبینار که پیرامون این موضوع برگزار گردیده است، ارائه می شود. این وبینارها به صورت کارگاهی برنامه ریزی شده بودند و حاضران در جلسات به صورت گروهی در مورد ایده هایشان برای طرح مسائل کلامی تفسیری همکاری داشتند. نتایج مطالعه روی مسائل بازنویسی شده توسط شرکت کنندگان نشان داد؛ حدود نیمی از گروه ها، با دادن اطلاعاتی غیرمرتبط با خواسته مسئله، مسائلی بدون پاسخ طرح کردند و 26.6% از مسائل به گونه ای طرح شده بودند که پاسخ ریاضی، با توجه به ملاحظات واقع گرایانه تفاوت داشت و 26.6 % از مسائل، مسائلی قابل حل و دارای پاسخ عددی بودند که اطلاعاتی اضافی به متن مسئله وارد شده بود. این تجزیه و تحلیل نشان داد؛ بیشترین عناصر افزوده شده (55.3%)، به اطلاعات توصیفی موقعیت مسئله مربوط می-شود. بر اساس دانش منسجم برآمده از پژوهش، هرچه اطلاعات پس زمینه ای بیشتری برای یک مسئله فراهم شود، عملکرد بهتری را از سوی دانش آموزان، در حل مسئله شاهد خواهیم بود.
۱۵.

ارائه الگویی برای توسعه جو رشددهنده در کلاس تربیت بدنی بر اساس تئوری مولتی-گرندد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی تربیت بدنی جو تربیتی جو محیطی کیفیت آموزشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۳
پیشینه و اهداف: یکی از مقوله های مهم در بهبود کیفیت آموزشی جو کلاس است. هدف از پژوهش حاضر طراحی الگویی برای توسعه جو رشددهنده کلاس تربیت بدنی مبتنی بر نظریه مولتی گرندد است. روش ها : پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر داده ها به روش کیفی و با رویکرد مولتی گرندد انجام شده است. شرکت کنندگان 24 نفر از معلمین تربیت بدنی، سرگروه های آموزشی و کارشناسان و متخصصین برنامه درسی تربیت بدنی بودند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. این پژوهش در سه مرحله انجام شد: ۱- کدگذاری مصاحبه های عمیق 2- تولید نظریه اولیه بر اساس کدگذاری استقرایی، پالایش مفهومی، کدگذاری الگویی و تلخیص نظری 3- زمینه مندی آشکار از طریق انطباق نظری با مدل ها ، تئوری ها و پژوهش های قبلی. برای اعتباربخشی به پژوهش از روش همسوسازی استفاده شد. یافته ها: مدل نهایی پژوهش شامل شرایط کنشی درونی (۵ مقوله فرعی) و بیرونی(۳ مقوله فرعی)، پدیده اصلی(۴ مقوله فرعی)، کنش ها (۷ مقوله فرعی)، و نتایج و پیامدهای کنش(۳ مقوله فرعی) بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان بیان کرد که با بسترسازی از طریق شرایط کنشی درونی (مانند بازمهندسی برنامه درسی، توسعه فضا و تجهیزات، ارتقای برنامه های حرفه ای معلمان، و حمایت مدیران مدارس) و در نظر گرفتن برخی از شرایط کنشی بیرونی ( شرایط محیطی، خانواده و قوانین)، می توان انتظار داشت جو کلاس تربیت بدنی در ابعاد سازمانی، محیطی، روانی و تربیتی بهبود یابد.
۱۶.

پیشایندها و پیامدهای معلم رهبری در نظام آموزش و پرورش؛ یک مطالعه فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیشایندها پیامدها آموزش و پرورش فراترکیب معلم رهبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۹
پیشینه و اهداف: معلم رهبری، جدیدترین مدل رهبری حاکم بر مدارس امروزی در دنیاست. هدف پژوهش حاضر شناسایی پیشایندها و پیامدهای معلم رهبری در نظام آموزش وپرورش است. روش ها : این پژوهش به روش کیفی از نوع فراترکیب انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه تحقیقات فارسی و انگلیسی چاپ شده در حوزه معلم رهبری طی سال های 2014 تا 2023 است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 40 مقاله به عنوان نمونه انتخاب شدند. مقالات منتخب با استفاده از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه وتحلیل شدند. پایایی کدگذاری ها با استفاده از ضریب توافق کاپا به مقدار 813/0 تائید شد. روایی پژوهش نیز به تائید پنج نفر از متخصصین تحقیق کیفی رسید. یافته ها: پیشایندهای معلم رهبری دارای هفت مؤلفه محوری و سه مولفه اصلی می باشد که عبارتند از: پیشایندهای سطح معلم (ویژگی های شخصی، شایستگی های حرفه ای)، پیشایندهای سطح مدرسه (رهبری مدیر، همکاری جمعی، فرهنگ و ساختار مدرسه) و پیشایندهای فراتر از سطح مدرسه (سیاست نظام آموزشی، شبکه های فرامدرسه ای). همچنین معلم رهبری دارای نٌه پیامد محوری و سه پیامد اصلی می باشد: پیامدهای سطح معلم (رشد شایستگی های فردی، توسعه حرفه ای، رضایت شغلی)، پیامدهای سطح مدرسه (ترویج فرهنگ همکاری، بهبود آموزش، بهبود یادگیری دانش آموزان، تسهیل تغییرات) و پیامدهای فراتر از سطح مدرسه (ارتباط فرامدرسه ای، تأثیرات فرامدرسه ای). نتیجه گیری: دست اندرکاران تعلیم و تربیت می توانند از یافته های این پژوهش، جهت کاربست معلم رهبری در مدارس استفاده نمایند.
۱۷.

کج فهمی های دانش آموزان پایه دهم درباره مفاهیم استوکیومتری و موازنه معادله های شیمیایی با روش ارزیابی مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی مفهومی استوکیومتری دانش آموزان پایه دهم کج فهمی موازنه معادله های شیمیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۳
هدف از پژوهش حاضر بررسی کج فهمی های دانش آموزان پایه دهم درباره مفاهیم استوکیومتری و موازنه واکنش های شیمیایی است. 376 نفر (212 دختر و 164 پسر) از دانش آموزان پایه دهم مدارس استان مرکزی به روش نمونه گیری تصادفی از مدارس مختلف این استان انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از آزمون تشخیصی حاوی 8 سؤال چهار گزینه ای استفاده شده است. روایی آزمون توسط 9 نفر از اساتید و دبیران تأیید و با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به مقدار 0/805، پایایی سؤالات آزمون اثبات شد. روش ارزیابی مفهومی برای سنجش میزان درک دانش آموزان به کار رفته است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارIBM SPSS Statistics 26 انجام شد. نتایج نشان داد که 28/7 % و 25.8% دانش آموزان پایه دهم به ترتیب در مفاهیم استوکیومتری و موازنه دچار کج فهمی هستند. در مفهوم استوکیومتری بیشترین تصور غلط در زمینه استفاده از روابط استوکیومتری به صورت متوالی و در مفهوم موازنه بیشترین باور اشتباه در زمینه انتخاب عنصر شروع کننده برای موازنه معادله واکنش شناسایی شد. بررسی تأثیر جنسیت بر میزان کج فهمی دانش آموزان درباره مفاهیم استوکیومتری و موازنه نشان داد تفاوت معناداری بین میانگین کج فهمی دانش آموزان دختر و پسر وجود ندارد. بر پایه یافته ها، بازبینی محتوای بخش استوکیومتری و موازنه کتاب درسی شیمی دهم و همچنین شیوه تدریس معلمان با دقت کافی و توجه ویژه پیشنهاد می شود.
۱۸.

بازنمایی تجربۀ زیستۀۀ معلمان از کار راهۀ شغلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازنمایی تجربه زیسته معلمان کارراهه شغلی پدیدارشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۵
توسعه کارراهه شغلی وسیله ای است که از طریق آن یک سازمان می تواند بهره وری فعلی کارکنان خود را تداوم بخشیده یا افزایش دهد و در تمام این مدت آنان را برای دنیای در حال تغییر آماده سازد. در این پژوهش تلاش شده تا ادراک معلمان نسبت به کارراهه شغلی در حرفه معلمی مورد کنکاش قرار گیرد و به سؤالات پژوهش پاسخ داده شوند. این مقاله با روش پژوهش کیفی و رویکرد پدیدارشناسی انجام گرفته است. در پژوهش حاضر اطلاعات از 18 نفر که اکثر آن ها در حرفه معلمی مشغول به کار بودند، به دست آمد که با مصاحبه با این افراد با رسیدن به اشباع نظری نتایج به دست آمد. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه است و از تحلیل مضمون برای تحلیل یافته ها استفاده گردید. نتایج نشان داد که معلمان کارراهه شغلی را به عنوان راهی برای غنی سازی شغلی و مدیریت مسیر شغلی درک کردند. پیچیدگی مدیریت کارراهه شغلی و کمبود توجه به شغل معلمی ازجمله مسائل مهم در مسیر کارراهه شغلی معلمان بود. همچنین پویایی جامعه فرهنگیان، غنی سازی شغلی و اثربخشی سازمانی از تأثیرات توجه به کارراهه شغلی معلمان در آموزش وپرورش است. در مجموع نشان داده شد که کارراهه شغلی امری مهم و نیازمند توجه بیشتر است.
۱۹.

باورهای معلمان درباره مسؤولیت آنان در قبال انگیزش تحصیلی دانش آموزان (یک مطالعه پدیدارشناسانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: واکاوی باورها مسئولیت مقطع ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۲
پژوهش حاضر با هدف باورهای معلمان درباره مسؤولیت آنان در قبال انگیزش تحصیلی دانش آموزان انجام شد. با توجه به لزوم شناخت عمیق باورها و مسؤولیت معلمان، از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی بهره گرفته شد. قلمرو پژوهش شامل معلمان مقطع ابتدایی مشهد مقدس بوده که از این میان تعداد پانزده نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند. مصاحبه ها تا اشباع نظری ادامه یافت و به طور کلی پنج مضمون و پانزده مؤلفه شناسایی شدند. در پاسخدهی به سؤال نخست، سه بعد مسؤولیت وظیفه گرا، حمایت گرا و اقتضائی و در رابطه با سؤال دوم، مواجهه فعالانه مبنی بر تسهیل گری فرایند یاددهی یادگیری و پیوند خانواده و مدرسه و مواجهه منفعلانه مبنی بر پیچیده بودن فرایند یاددهی یادگیری و محدودیت های فرایند یاددهی یادگیری شناسایی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که دامنه باور های معلمان در ارتباط با مسؤولیت آنان گسترده بوده و نیازمند تأمل و بازنگری است. بنابراین در خصوص سازوکار شایستگی معلمان، مؤلفه باور های آنان بایستی مورد توجه قرار گیرد که این امر استلزام تربیت همه جانبه را تضمین خواهد نمود.
۲۰.

تعویق در رضامندی دانشجویان دارای رفتارهای خودشکن: شواهدی از مقایسۀ اثربخشی آموزش مهارت های خودتعیین گری و آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش خودتعیین گری آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد تعویق در رضامندی رفتارهای خودشکن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۳
تعویق در رضامندی دانشجویان دارای رفتارهای خودشکن: شواهدی از مقایسه اثربخشی آموزش مهارت های خودتعیین گری و آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد چکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی شواهدی از مقایسه اثربخشی آموزش مهارت های خودتعیین گری و آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تعویق در رضامندی دانشجویان دارای رفتارهای خودشکن انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه گیلان به روش نمونه گیری خوشه ای سه مرحله ای از میان دانشکده ها، رشته ها، کلاس های دایر در هریک از دانشکده های دانشگاه گیلان بود که تعداد 15 نفر در هر سه گروه (آزمایش، کنترل و گواه) گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس تعویق در رضامندی تحصیلی بیمبنتی وهمکاران (1998) و مقیاس شناخت رفتار خودشکن کانینگهام (2007) بود. برنامه مداخلاتی این مطالعه، آموزش خودتعیین گری و آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بود. تحلیل داده ها با روش تحلیل واریانس نمرات افتراقی و پیگیری سه ماهه نشان داد که هر دو برنامه مداخلاتی، تأثیر مثبت و معناداری بر تعویق در رضامندی دانشجویان دارد. البته برنامه مداخله ای خودتعیین گری تأثیر بیشتری بر رضامندی دانشجویان دارای رفتارهای خودشکن داشت. براین اساس، هر دو برنامه مداخلاتی به عنوان برنامه هدف در کلینیک ها و دانشگاه ها پیشنهاد می شود. کلیدواژه ها: آموزش خودتعیین گری، آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد، تعویق در رضامندی، رفتارهای خودشکن دانشجویان

آرشیو

آرشیو شماره‌ها:
۳۷