علوم و فنون مدیریت اطلاعات

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سواد دیجیتالی و شایستگی های کانونی معلمان بر عملکرد شغلی آنان بود. روش شناسی: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان (530 نفر) دوره دوم متوسطه ناحیه یک، دو و سه شهر تبریز در سال تحصیلی 96-95 می باشد. حجم نمونه با توجه به جامعه آماری و براساس جدول تعیین حجم نمونه مورگان 257 نفر تعیین شد. داده ها از طریق پرسشنامه های سواد دیجیتالی توحیدی اصل (1391)، شایستگی های کانونی حیدری، فرج پهلو، عصاره و گرایی (1392) و عملکرد شغلی پاترسون (2000) گردآوری گردید. روایی سازه این پرسشنامه ها با استفاده از تحلیل عاملی تایید و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. یافته ها: سواد دیجیتالی اثر مستقیم، مثبت و معنی داری بر عملکرد شغلی (0.51b=) و شایستگی کانونی (0.15b=) دارد. همچنین اثر علّی شایستگی کانونی بر عملکرد شغلی با )0.25b=) تائید شد. نتیجه گیری: هرگونه افزایش سواد دیجیتالی منجر به افزایش شایستگی های کانونی معلمان و به دنبال آن افزایش شایستگی های کانونی معلمان، عملکرد شغلی و سواد دیجیتالی آنها را بهبود می بخشد.  

هدف: پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل موثر بر اطلاع آفرینی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی انجام شده است. روش : این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر رویکرد، پژوهشی آمیخته است. نمونه گیری بخش کیفی به صورت غیر احتمالاتی و هدفمند انجام پذیرفت و عوامل موثر بر اطلاع آفرینی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته شناسایی شد. در بخش کمّی، نظرات 30 نفر از اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری پیرامون اهمیت هر یک از مولفه های شناسایی شده، بررسی شد. نتایج: براساس مطالعه متون، مصاحبه اکتشافی و پالایش تیم پژوهش، عوامل موثر بر اطلاع آفرینی شامل 6 مقوله و 172 مولفه به دست آمد. برای قضاوت در مورد میزان اهمیت هر یک از مولفه ها، میانگین امتیاز اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری گزارش شد. در میان مولفه های به دست آمده، مولفه انگیزه و پشتکار در مقوله ویژگی های اطلاع آفرینان دارای بیشترین اهمیت (33/4) و مولفه های ایجاد صفحه های زرد الکترونیکی و تبلیغات دسته بندی شده و تبلیغات سیاسی برخط (سیاست مجازی) در مقوله پیشه های اطلاع آفرینی (شغل های اطلاعاتی)،دارای کمترین اهمیت (میانگین 10/3) بودند. نتیجه گیری: در این حوزه پژوهش های اندکی صورت گرفته است. شناسایی عوامل موثر بر اطلاع آفرینی در سیاست گذاری کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی کاربرد دارد. ویژگی های اطلاع آفرینان و سایر عوامل شناسایی شده، می تواند به منزله راهنمایی در حوزه آموزش دانشجویان رشته در راستای تحقق دانشگاه نسل سوم، که دانشگاه کارآفرین است، باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شبکه های اجتماعی در مطالعه الکترونیکی و چاپی درسی و غیر درسی دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش با روش پیمایشی- تحلیلی از نوع کاربردی انجام شده است. جامعه آماری (3032 نفر) با روش تصادفی ساده، و حجم نمونه 216 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است و داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS در دوسطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی بین سه تا چهار ساعت در روز (6/33%) بوده و استفاده جامعه آماری از تلگرام (96/0) بیش از سایر شبکه های اجتماعی می باشد. دانشجویان مورد مطالعه از امکانات شبکه های اجتماعی در مطالعه الکترونیکی درسی و غیردرسی 46 % و در جهت هدایت به مطالعه چاپی درسی و غیردرسی به میزان 43 % بهره می گیرند. نقش شبکه های اجتماعی در مطالعه الکترونیکی درسی و غیردرسی 55 % و در مطالعه چاپی درسی و غیردرسی 52% می باشد . شبکه های اجتماعی به میزان 55 % در ایجاد عادت به مطالعه نقش دارند. نتیجه گیری: شبکه های اجتماعی در ایجاد عادت به مطالعه نقش داشته و دانشجویان مورد مطالعه در استفاده از این شبکه ها با مشکلاتی نظیر کندی سرعت و قیمت بالای اینترنت، قیمت بالای منابع چاپی و عدم آشنایی با سایت ها و فیلترینگ مواجه هستند. با توجه به نقش شبکه های اجتماعی در تبادل اطلاعات، ضروری است در مورد قابلیت های این شبکه ها و در نتیجه افزایش بهره وری مؤثر از آنها تلاش شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر جریمه دیرکرد منابع امانی بر بازگشت منابع است. روش شناسی: روش این پژوهش، پیمایشی توصیفی است. اعضای کتابخانه های عمومی شهرستان کرج که شامل 41400 کاربر ( تا پایان سال 97) هستند، جامعه آماری این پژوهش می باشند که از این میان 381 نفر به عنوان نمونه در این پژوهش شرکت کردند. داده های مورد نیاز به کمک پرسشنامه گردآوری شده و با استفاده از نرم افزارهای اکسل و مینی تب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: کاربران کتابخانه های عمومی با جریمه موافق بوده و آن را بر بازگشت به هنگام منابع کتابخانه موثر می دانند؛ به طوری که می تواند به عنوان عامل مهمی در بازگشت به موقع منابع به کتابخانه در نظر گرفته شود. دو دلیل اصلی تأخیر در بازگرداندن منابع کتابخانه، فراموشی موعد بازگشت کتاب و همچنین نیاز به کتاب (حتی به قیمت پرداخت جریمه دیرکرد) عنوان شد. بسیاری از کاربران از این که می توانند منابع را به صورت آنلاین و تلفنی تمدید کنند، اظهار بی اطلاعی نمودند. از نظر پاسخ دهندگان، جریمه بر تمدید عضویت تأثیری منفی نداشته است. نتیجه گیری:یکی از علل اصلی عدم بازگشت به موقع منابع، فراموشی موعد بازگشت است. این مشکل می تواند با ارسال پیامک یادآوری، قبل و بعد از موعد سررسید منابع، تا حدی حل شود. امکان تمدید آنلاین منابع در سامانه نهاد کتابخانه های عمومی کشور وجود دارد، اما بیشتر کاربران از امکانات این سامانه آگاهی ندارند. با توجه به اینکه امروزه دسترسی افراد به اینترنت به طور عمده از طریق گوشی تلفن همراه است، طراحی و ساخت نرم افزار کاربردی قابل نصب روی گوشی تلفن همراه که بتواند امر جستجو و تمدید منابع را به راحتی انجام دهد، احساس می شود. آموزش کاربران کتابخانه ها درباره قوانین و مقررات کلی کتابخانه و امانت نیز می تواند بر بازگشت به موقع منابع مؤثر باشد.

هدف: حفاظت از اطلاعات، به معنای نگهداری و حفظ اطلاعات و تضمین امنیت برای استفاده پایدار از آن است. هدف از پژوهش حاضر، شناخت تجارب اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص حفاظت از مجموعه اطلاعات شخصی خود بود. روش: پژوهش حاضر کیفی بوده که با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. نمونه گیری به صورت هدفمند و تا رسیدن به سطح اشباع داده ها ادامه پیدا کرد (21 نفر). تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای موضوعی انجام شد. یافته ها: اعضای هیئت علمی مورد بررسی از ابزارها و مکان های مختلفی برای نگهداری و حفظ اطلاعات خود استفاده می کردند. چهار مکان عمده نگهداری اطلاعات آنان عبارت از رایانه، حافظه های جانبی، فضاهای مجازی و فضاهای سنتی بود. همچنین آنان چهار مؤلفه برای حفاظت از اطلاعات در نظر می گرفتند که شامل حفظ اطلاعات، امنیت اطلاعات، آرشیو اطلاعات و پایداری اطلاعات بود. نتیجه گیری: تجارب اعضای هیئت علمی در مورد نگهداری و چگونگی حفاظت از مجموعه اطلاعات شخصی خود متنوع بود، ولی دغدغه اغلب آنان مربوط به گم نشدن اطلاعات است. برخی از آنان در محور امنیت اطلاعات فاقد دانش و آگاهی کافی بوده و نیازمند آموزش هایی در این خصوص می باشند.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با سرمایه فکری و مدیریت دانش در بیمه ایران استان کرمانشاه پرداخته است. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی و روش پیمایشی با رویکرد تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان بیمه ایران در استان کرمانشاه (140 نفر) هستند. برای گردآوری داده ها از 3 پرسشنامه استاندارد فکری بونتیس، چو و ریچاردسون، پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش کوئینگ و پرسشنامه سرمایه اجتماعی خیرخواه استفاده شد. پایایی ابزار آزمون با روش آلفای کرونباخ به ترتیب سرمایه اجتماعی (73/0)، سرمایه فکری (81/0) و مدیریت دانش (79/0) به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار لیزرل و اس. پی. اس. اس. استفاده شد. یافته ها: تحلیل نتایج آزمون معادلات ساختاری بیانگر تأیید فرضیه های اصلی پژوهش است؛ یعنی به طورکلی بین سرمایه اجتماعی با سرمایه فکری و مدیریت دانش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین تحلیل نتایج رگرسیون خطی چندگانه نشان داد که فرضیه های پژوهش مورد تأیید است. به عبارت دیگر، بین ابعاد سرمایه اجتماعی (بعد رابطه ای، بعد شناختی و بعد ساختاری) با سرمایه فکری و مدیریت دانش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش، سرمایه اجتماعی می تواند به عنوان یکی از قابلیت های سازمان به شمار آید و در خلق و تسهیم دانش موجود در سرمایه های فکری و مدیریت دانش سازمان کمک بسیار نماید.