علوم و فنون مدیریت اطلاعات

هدف: هدف نوشته حاضر بررسی این نکته است که نام "علم اطّلاعات و دانش شناسی" که جایگزین نام پیشین یعنی، "کتابداری و اطّلاع-رسانی" شده، نام مناسبی است یا نه. روش: روش مورد استفاده در نوشته حاضر، مرور برخی از منابع، و از جمله منابع مرتبط با تغییر نام رشته و استدلال پیرامون محتوای این منابع است. روش، به طور کلّی مرور منابع (کتابخانه ای) و در واقع نوعی تفسیر از محتوای منابع مورد بررسی است. یافته ها: یافته ها نشان دادند که نام نوین، یعنی "علم اطّلاعات و دانش شناسی" بر مبنای استدلال های ارائه شده، نام مناسبی نیست و باید نامی جایگزین برای آن یافت. نتیجه گیری: پس از استدلال پیرامون نامناسب بودن نام نوین، و این که نام جایگزین باید دارای چه ویژگی هایی باشد، پیشنهاد شده که به جای نام "علم اطّلاعات و دانش شناسی" بهتر است از نام "علم اطّلاعات" استفاده شود، مشروط بر این که مسؤولیّت های ناشی از این تغییر نام نیز پذیرفته شود.

هدف : مقاله حاضر به تحلیل و نقد جایگاه و کاربرد رویکردهای شناختی در علوم اطلاعات می پردازد. همچنین افق های جدیدی برای انجام پژوهش شناختی در علوم اطلاعات معرفی می کند. روش: این پژوهش توصیفی و از نوع مروری- تحلیلی است. از منابع علمی برای بررسی و تحلیل موضوع استفاده شده است. یافته ها: رویکرد شناختی بر جریان تحقیقات و حل مسائل علوم اطلاعات موثر بوده است. حوزه بازیابی اطلاعات نسبت به سایر حوزه ها به نحو گسترده از رویکرد شناختی تاثیر پذیرفته است. علیرغم مزایا و نتایج موثری که رویکرد شناختی کلاسیک در پژوهش های اطلاعات داشت، ولی با انتقاداتی روبرو شد. این انتقادات به ظهور رویکرد شناختی- اجتماعی در علوم اطلاعات منجر شد. در این رویکرد بافت و شرایط اجتماعی کاربر در تعامل با سیستم اطلاعاتی اهمیت یافت. نتیجه گیری: علوم اطلاعات نیازمند چهارچوب های نظری یکپارچه است که بتواند عناصر رویکرد اجتماعی و نیز شناختی را باهم در جهت حل مسائل تحقیق خود بکار گیرد. رویکرد شناختی می تواند برای مطالعه مفاهیم و فرایندهای متعددی که در توزیع اطلاعات، پخش و انتقال آن حیاتی هستند، مورد استفاده قرار گیرد. همچنین مهم است که استفاده از علوم شناختی به حوزه های دیگر علوم اطلاعات گسترش یابد و دامنه مطالعات چند بعدی توسعه یابد.

هدف: هدف این پژوهش ارائه مدل پارادایم نظری مدیریت دانش شخصی متخصصین علم اطلاعات و دانش شناسی کتابخانه های عمومی استان کرمان است. روش شناسی: روش انجام پژوهش حاضر کیفی است و با استفاده از نظریه زمینه ای انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه متخصصین علم اطلاعات و دانش شناسی کتابخانه های عمومی استان کرمان بوده و برای نمونه گیری از روش گلوله برفی استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مصاحبه عمیق می باشد. برای تعیین روایی و پایایی پژوهش حاضر از روش ارزیابی لینکولن و گوبا استفاده گردید و داده های حاصل از مصاحبه ها پس از گردآوری، رمزگذاری و تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها: یافته های این پژهوش حاکی از آن است که از تجزیه و تحلیل کد های حاصله از مصاحبه ها شرایط علی، پدیده، زمینه ها و شرایط، راهبردها و پیامدهای مدیریت دانش شخصی کتابداران کتابخانه های عمومی کرمان و رابطه بین محورها و مقوله های فرعی حاصله استخراج می شود که این امر منتج به کشف مقوله اصلی یعنی مدیریت دانش شخصی گردید. نتیجه گیری: بدون شک موفقیت متخصصین علم اطلاعات ودانش شناسی برای مدیریت دانش شخصی خود درگرو برون سپاری دانش موجود در ذهن آن هاست. عواملی که بر مدیریت دانش شخصی در کتابخانه های عمومی مؤثرند و برای مدیریت دانش شخصی ضروری هستند دانستن مکان دانش، دانستن طرز دسترسی به دانش، دسترسی به اطلاعات مرتبط و مناسب، تلخیص و آماده سازی دانش با توجه به بسترهای شغلی، اطلاعات عملیاتی – کاربردی و تصمیمات مبتنی بر دانش متخصصین علم اطلاعات ودانش شناسی این کتابخانه هاست.

بررسی میزان انطباق فهرستبرگه های فیپای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران با قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن چکیده هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان انطباق فهرستبرگه های فیپای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران با قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن انجام شده است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی از نوع تحلیل محتواست و برای گردآوری داده ها از دو سیاهه وارسی محقق ساخته که بر اساس دومین سطح توصیف قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن تهیه شده اند استفاده شده است. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که به طور متوسّط میزان مطابقت فهرست توصیفی فهرستبرگه های فیپا با قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن بدون مراجعه به اصل کتاب 12/87% و با مراجعه به اصل کتاب 91/77% است. نتیجه گیری: وضعیت فهرست نویسی توصیفی فهرستبرگه های فیپای کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران در انطباق با قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن در سطح مطلوبی ارزیابی می شود و کتابخانه ملّی در تحقق اهداف فیپا تقریباً موفق بوده است.

هدف: پژوهش حاضر درصدد ارزیابی ترجمه ی آکادمیک چکیده فارسی به انگلیسی و ارائه ی مدلی برای چگونگی تعیین سطح ترجمه در پژوهش های محققان است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و به شیوه پیمایشی انجام گرفته است. جهت ارزیابی نوشتار از نمره دهی تحلیلی باچا-ژاکوب شامل پنج جزء محتوا، سازماندهی، دستور زبان، کاربرد واژگان و علائم سجاوندی بهره برده شد. 127 نمونه چکیده پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در چهار دانشگاه دولتی (تهران، فردوسی مشهد، شهیدچمران اهواز و قم) مورد ارزیابی قرار گرفت. پایایی پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون 7/90% بدست آمد. یافته ها: بالاترین نمره کسب شده در چکیده های انگلیسی به ترتیب برای بخش محتوا (65/23%)، سازماندهی (28/15%)، دستور زبان (10/14% )، علائم سجاوندی (92/3% ) و کاربرد واژگان (8/13%) گزارش شد. نمره نهایی چکیده های انگلیسی این پژوهش ، 75/70% بدست آمد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش، حاکی از آن است که سطح نوشتار چکیده انگلیسی در مقطع کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در جایگاه متوسط قرار دارد. درواقع غالب "محتوای" چکیده ها قابل فهم برای عامه است اما بخش های دیگر احتیاج به توجه بیشتری دارند.

پژوهش حاضر میزان توانمندی کارکنان کتابخانه های تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی استان اصفهان در بکارگیری ابزارهای وب 2.0 را بررسی می کند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته است. برای آزمودن متغیرها از آزمون های استیودنت تک نمونه ای، T مستقل، آزمون تعقیبی شفه، و آزمون تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که میزان توانمندی کتابداران و مدیران در به کارگیری ابزارهای تبادل یا اشتراک اطلاعات، مدیریت و سازماندهی اطلاعات، اشاعه و بازیابی اطلاعات، و ابزارهای مرجع وب 2.0 کم تر از حد متوسط است و بیش ترین توانمندی در هر زمینه به ترتیب در به کارگیری شبکه های اجتماعی، راهنماهای موضوعی، موتورهای کاوش، و سیستم از کتابدار بپرس است. همچنین نتایج نشان داد بین نیروی انسانی با جنسیت زن و مرد از نظر توانمندی تفاوت معناداری وجود ندارد و بین دو گروه از کارکنان با تحصیلات کتابداری و غیر کتابداری از نظر توانمندی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین میزان توانمندی کارکنان دارای تحصیلات کارشناسی از کاردانی بیش تر است. توانمندی کارکنان با سابقه کاری بیش تر از 20 سال از نیروی انسانی با سابقه کاری کم تر از 5 سال، بین 5-15 سال کم تر است. میزان توانمندی مسئولان شهرستان از مسئول کتابخانه و کتابداران بیش تر است.

هدف: تحقیق حاضر با هدف تعیین میزان رضایت شغلی کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در نیمه دوم سال 1393انجام شده است. روش شناسی: روش تحقیق پیمایشی تحلیلی بوده و داده ها از طریق پرسشنامه گردآوری شده و با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل 194 نفر کتابداران کتابخانه ملی شاغل در بخشهای مختلف کتابخانه می باشد. پرسشنامه براساس شش بعد رضایت شغلی مینه سوتا در 27 متغیر طراحی شد. یافته ها : بر اساس یافته های پژوهش ،میانگین رضایت شغلی کتابداران کتابخانه ملی از حد متوسط پایین تر است. میزان رضایتمندی در متغیرهای دیگری چون امکانات مادی و رفاهی ، رفتار مدیران ارشد و سیاستهای مدیریتی ، پایین تر از حد متوسط وخود شکوفایی ، ثبات شغلی و ماهیت شغل کتابداری در حد متوسط و وجهه اجتماعی سازمان و روابط متقابل کاری (روابط با همکاران) در حد بالاتر از متوسط بدست آمد. نتیجه گیری:به طور کلی ، نارضایتی شغلی کتابداران کتابخانه ملی در بیشتر ابعاد رضایت شغلی بیان شده است و این لزوم توجه به بهبود شرایط کاری کتابداران و اتخاذ تصمیمات جدیدی را از طرف مدیریت نشان میدهد.