علوم و فنون مدیریت اطلاعات

هدف: برای اینکه بتوان فعالیت ها و خدمات را در سازمان های مختلف توسعه داد باید از ابزارهای مختلف جهت ارزیابی خدمات استفاده کرد. برای ارزیابی خدمات در کتابخانه ها از مدل هایی که برای این کار بوجود آمده اند استفاده می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی هشت مدلی است که برای ارزیابی کتابخانه ها بویژه در زمینه خدمات کتابخانه ای در پژوهش های مختلف استفاده شده اند. روش/رویکرد پژوهش: در تدوین این مقاله از منابع موجود در این زمینه بهره گرفته شده است و با استفاده از روش کتابخانه ای اطلاعات مربوط گردآوری شد. برای گردآوری اطلاعات با استفاده از کلیدواژه های مرتبط اقدام به جستجو در پایگاه های اطلاعاتی مختلف شد. در نهایت پس از شناسایی و دستیابی به منابع ارزشمند و مرتبط از آنها برای تدوین نهایی مقاله استفاده به عمل آمد. نتیجه گیری: بررسی پیشینه های مربوط به مدل های ارزیابی مورد مطالعه نشان داد که هر کدام از این مدل ها با توجه به نیاز خاصی به وجود آمده اند و به منظور تحقق به اهداف خاصی طراحی شده اند. همچنین با توجه به کاربرد آنها، مولفه های خاصی برای آنها در نظر گرفته شده است. ضمن اینکه بیشتر مدل های مورد بحث خارج از حوزه علم اطلاعات وارد این عرصه شده اند.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر انواع منابع فن آوری اطلاعات و قابلیت مدیریت دانش بر کسب مزیت رقابتی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و از حیث گردآوری اطلاعات، توصیفی همبستگی و بر اساس مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل شرکت های کوچک و متوسط استان آذربایجان شرقی به تعداد 842 شرکت و حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای 300 شرکت است و پاسخ دهندگان هدف، مدیران شرکت ها بودند. داده های لازم به روش میدانی و با توزیع پرسشنامه صورت گرفته و برای آزمون فرضیه ها از روش تحلیل مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) از طریق حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است. برای تعیین روایی پرسشنامه از صوری و محتوایی و برای تعیین پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد ونتایج نشان داد که این پژوهش از روایی وپایایی بالایی برخوردار است. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل اثرات کل در مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که مقدار t در مسیر منابع زیرساخت فناوری اطلاعات و منابع انسانی فناوری اطلاعات بزرگ تر از 96/1 و در مسیر منابع مرتبط با فناوری اطلاعات به قابلیت مدیریت دانش و مزیت رقابتی کوچکتر از 96/1 است. نتیجه گیری: نتایج کل پژوهش نشان داد که منابع انسانی فناوری اطلاعات و منابع زیرساخت فناوری اطلاعات فناوری اطلاعات اثر مثبت و معناداری بر قابلیت مدیریت دانش دارند که خود بر مزیت رقابتی، تأثیر مثبت و معناداری دارد.

هدف: هدف پژوهش، ارائه مدل ساختار یافته از چالش های پیاه سازی اینترنت اشیا و بررسی جایگاه چالش پیشنهادی نیروی انسانی می باشد. روش پژوهش: پژوهش از نظر هدف، کاربردی می باشد و فرایند اجرا به این شکل است که، بعد از مرور ادبیات در حیطه موضوع پژوهش، چالش های مطرح در پیاده سازی اینترنت اشیا، شناسایی شد و چالش پیشنهادی تحقیق مطرح گردید. برای رسیدن به اهمیت، سطح بندی و ارتباطات بین چالش ها از روش مدلسازی ساختار تفسیری استفاده شده است. یافته ها: چالش های پیاده سازی اینترنت اشیا شناسایی و ارتباطات بین چالش ها نشان داده شد و همچنین سطح و اهمیت هر کدام از چالش ها مشخص گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که مدیران سازمانی در رابطه با پیاده سازی اینترنت اشیا با چه نوع چالش هایی روبرو هستند و اهمیت و ارتباطات هر کدام از چالش ها به چه صورت می باشد و همچنین چالش نیروی انسانی به عنوان یکی از چالش های مهم در سطح اول مطرح است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر کتابخانه های عمومی بر آموزش و ترویج مهارت های شهروندی از دیدگاه مدیران کتابخانه های عمومی بود. روش: روش پژوهش از نوع پپیمایشی-تحلیلی بود. جامعه آماری شامل کلیه مدیران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی شهر تهران به تعداد 45 نفر در تابستان 1396 بود. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. یافته ها: شاخص اهمیت آموزش و ترویج مهارت های شهروندی از سوی کتابخانه های عمومی و نیز اثرگذاری کتابخانه ها در این زمینه بیشترین پاسخ ها را به خود اختصاص داده است. از میان روش ها و شیوه های مؤثر در ترویج و آموزش مهارت های شهروندی در کتابخانه های عمومی از نظر مدیران، نمایش کتاب های مرتبط و برگزاری دوره مهارت های سواد اطلاعاتی از اولویت بیشتری برخوردار بود. نتیجه گیری: نهادهای آموزشی مانند کتابخانه و مراکز اطلاعاتی سهم و نقش بسیار مهمی در ترویج و آموزش مهارت های شهروندی دارند. همچنین تنوع در ارائه انواع خدمات می تواند در ارتقای انواع مهارت های شهروندی مؤثر واقع شود.

هدف: هدف پژوهش شناسایی و اعتبارسنجی عوامل مؤثر بر اشتراک دانش معلمان از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات ICT)) می باشد. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به روش توصیفی- پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن و مرد شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 97-1396 در دوره کارشناسی ناپیوسته پردیس رسالت دانشگاه فرهنگیان زاهدان به تعداد 967 نفر بودند که براساس جدول کرجسی و مورگان، 140 نفر به عنوان نمونه به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. روایی ابزار با استفاده از دیدگاه صاحب نظران و آزمون تحلیل عاملی سنجیده و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 97% محاسبه گردید. یافته ها: آزمون t تک نمونه نشان داد تمامی گویه ها از دیدگاه معلمان با اهمیت ارزیابی شده است. نتایج آزمون t گروه های مستقل و تحلیل واریانس یک راهه نشان داد تفاوت معناداری در زمینه عوامل فردی (671/2-=t) و عوامل سازمانی(026/2-=t) وجود دارد. همچنین آزمون توکی تفاوت معناداری بین رشته های تحصیلی مختلف در زمینه عوامل مؤثر بر اشتراک دانش معلمان از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات را نشان داد. نتیجه گیری: معلمان دیدگاه مثبتی نسبت به اشتراک گذاری دانش خود از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) دارند. بنابراین مدیران آموزش و پرورش باید با ارزش گذاری بر اهمیت به اشتراک گذاری دانش، آموزش و استفاده از پتانسیل معلمان با تجربه و در اختیار نهادن زیرساخت های فناوری، به معلمان در به اشتراک گذاری دانش خود از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات کمک نمایند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، سنجش و مقایسه ی میزان توانایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز در شناسایی گونه های اطلاعاتی اینترنتی است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و از لحاظ روش، پیمایشی است. جامعه ی پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز بود. حجم جامعه بیش از 4500 نفر بود که به دلیل بزرگ بودن، با استفاده از جدول کرجسی- مورگان نمونه گیری انجام شده و اندازه ی نمونه، 350 نفر تعیین شد. ابزار استفاده شده در انجام این پژوهش، پرسشنامه ی محقق ساخته بود که روایی آن را اساتید گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران تأیید کرده و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ، معادل 81/0 محاسبه شد. یافته ها: میانگین نمرات دانشجویان در شناسایی گونه های اطلاعاتی اینترنتی، گونه های اطلاعاتی علمی و گونه های اطلاعاتی غیرعلمی، پایین تر از میانگین فرضی جامعه ی پژوهش بود. برای گونه های اطلاعاتی علمی، 61/39 درصد پاسخ های داده شده درست بود و برای گونه های اطلاعاتی غیرعلمی، این مقدار معادل 46/24 درصد بود. همچنین میانگین نمرات دانشجویان دکتری بالاتر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دانشجویان مرد، بالاتر از دانشجویان زن بود. نتیجه گیری: نتایج کلی پژوهش نشان داد که عملکرد جامعه ی پژوهش در شناسایی گونه های اطلاعاتی اینترنتی ضعیف است و نیاز است که آموزش های بیشتری در این زمینه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی اعمال شود.

هدف: دانشجویان و اساتید به عنوان مهم ترین عناصر سیستم آموزشی، نقش محوری و تعیین کننده برای به کارگیری مؤثر و موفقیت آمیز فناوری یادگیری الکترونیکی در امر آموزش و یادگیری دارند و اطلاع از آمادگی و نگرش آن ها جهت پیاده سازی و اجرای موفقیت آمیز چنین روشی ضروری می نماید. لذا پژوهش حاضر در راستای جامه ی عمل پوشاندن به چنین ضرورتی صورت گرفته و با هدف بررسی میزان آمادگی دانشجویان و نگرش اساتید دانشگاه شهید مدنی آذربایجان نسبت به نظام یادگیری الکترونیکی طراحی گردیده است. روش: پژوهش توصیفی- پیمایشی حاضر بر روی 218 نفر از دانشجویان و 198نفر از اساتید دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال تحصیلی 94- 1393 که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند، انجام گرفت. میزان آمادگی دانشجویان و نگرش اساتید نسبت به یادگیری الکترونیکی با استفاده از پرسشنامه های استاندارد سنجیده شد. تحلیل های آماری مورد استفاده در این پژوهش، آمار توصیفی و استنباطی (جدول فراوانی، نمودار ستونی، میانگین و انحراف استاندارد، از آزمون های t تک نمونه ای t مستقل و آزمون F) بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان برای شرکت در یادگیری الکترونیکی از آمادگی در سطح متوسط برخوردار هستند. و همچنین نتایج نشانگر این است که اساتید این دانشگاه از نگرش موافقی نسبت به پیاده سازی نظام یادگیری الکترونیکی برخوردارند. تجزیه و تحلیل نتایج مشخص کرد که بین میزان آمادگی دانشجویان در دانشکده های مختلف برای شرکت در یادگیری الکترونیکی، تفاوت معنی داری وجود دارد. اما در مورد بقیه ی سؤال ها تفاوت معنادار نبود