علوم و فنون مدیریت اطلاعات

هدف: مدیریت منابع خاکستری با داشتن ارزش اطلاعاتی منحصر به فرد در توسعه دانش، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. بر همین اساس در این پژوهش به بررسی وضعیت مدیریت منابع خاکستری در کتابخانه های دانشگاه تبریز پرداخته شد. روش: روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی – توصیفی بوده و جامعه آماری 41 نفر شامل تمامی کارکنان کتابخانه های دانشگاه تبریز است. داده های اولیه با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از  نرم افزار SPSS  تحلیل شد. یافته ها: براساس نتایج تحقیق، در کتابخانه های دانشگاه تبریز میانگین نمره تامین منابع خاکستری خیلی پایین تر از متوسط (1/29 درصد)، میانگین سازماندهی منابع خاکستری اندکی پایین تر از متوسط (2/46 درصد)، میانگین نگهداری منابع خاکستری کمی بالاتر از متوسط (8/53 درصد) و میانگین دسترسی به منابع خاکستری اندکی بالاتر از متوسط (4/56 درصد) می باشد که در کل، وضعیت این کتابخانه ها از نظر تامین، سازماندهی، نگهداری و دسترسی اندکی پایین تر از متوسط (3/46 درصد) می باشد. همچنین میانگین چالش های مدیریت منابع خاکستری (9/51 درصد) و میانگین بهبود مدیریت منابع خاکستری در حد متوسط (4/51 درصد)  می باشند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق، دانشگاه تبریز به مدیریت منابع خاکستری کتابخانه های خود توجه آنچنانی نمی کند و مسئولین دانشگاه کمتر از حد انتظار این نوع منابع را مورد حمایت قرار می دهند. بر همین اساس باید مدیریت این منابع جزو اولویت های کتابخانه های دانشگاهی باشد، چراکه این منابع با داشتن ارزش اطلاعاتی منحصر به فرد و ویژه در توسعه دانش و پژوهش، بسیار ارزشمند هستند.   

هدف پژوهش: هدف از این پژوهش ارائه روشی جهت ارزیابی قابلیت مدیریت دانش براساس روش گلد-زیرساختی(تکنولوژی، ساختار، فرهنگ) و فرآیندی(فراگیری، تبدیل، کاربرد و حفاظت) با بهره گیری از روش تصمیم گیری چندمعیاره فازی چانگ و وانگ (2009) و روش درک و فهم خروجی آن در قالب متغیرهای کلامی لطفی زاده با بررسی کاربردی شرکت صنام بود. روش شناسی: درپژوهش حاضر داده ها به صورت کیفی و کمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. داده های کیفی از طریق مصاحبه با گروه های مرجع، متخصصین، خبرگان و افراد درگیر با مدیریت دانش و داده های کمی نیز از طریق پرسشنامه حاصل گردآوری شده و سپس با استفاده از مدل غربال سازی فازی و مفاهیمی از جمله اعداد فازی مثلثی و رویکرد زبانی فازی تلاش شد روشی برای اندازه گیری و تحلیل قابلیت مدیریت دانش در سازمان ارائه شود. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که مدیران با بهره گیری از روش روش تصمیم گیری ترکیبی فازیمی توانند قابلیت مدیریت دانش در سازمان ها را ارزیابی کرده و سپس وضعیت مطلوب را تعیین و با اولویت بندی معیارها به سوی آن حرکت کنند. همچنین تصمیم گیران شرکت صنام می بایست معیارهای حفاظت و تبدیل را در اولویت برنامه ریزی خود قرار داده و سایر معیارهای کاربرد، تکنولو ژی، فرهنگ وساختار را به ترتیب در اولویت های بعدی جهت بهبود مدیریت دانش قرار دهند.    

  هدف پژوهش: هدف از این پژوهش ارزیابی کیفیت (جذابیت و قابلیت استفاده) وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان یکی از دانشگاه های برتر کشور بود. روش شناسی: پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است، جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد است. با توجه به جامعه آماری دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، تعداد 380 نفر از دانشجویان به عنوان حجم مناسب نمونه انتخاب و با استفاده از پرسشنامه، اطلاعات لازم جمع آوری و در نهایت برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، در میان مؤلفه های جذابیت وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد ، استفاده از رسانه های جذاب بیشترین نمره و فن چاپ کمترین نمره و در مؤلفه قابلیت استفاده، انسجام بیشترین نمره و ساختار کمترین نمره را کسب نموده است. افزون بر این رضایت دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد از کیفیت وب سایت کتایخانه یاد شده در حد متوسط بود. بحث و نتیجه گیری: اگرچه وب سایت جدیدی برای کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد طراحی شده است، با وجود این بازهم نیاز به بازنگری در کیفیت وب سایت به ویژه در مؤلفه قابلیت استفاده وب سایت احساس می شود.     <br clear="all" />  

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسه عملکرد موتورها و ابرموتورهای کاوش عمومی در بازیابی اطلاعات رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و میزان همپوشانی آنها می باشد. روش شناسی: پژوهش کاربردی حاضر از نوع پیمایشی- تحلیلی است. جامعه آماری، شامل تمام موتورها و ابرموتورهای کاوش عمومی فعال در وب بوده که بر اساس نمونه گیری طبقه ای تصادفی، هفت موتور کاوش و پنج ابرموتور کاوش عمومی اصلی که در   searchenginewatch.com  www. انتخاب شدند. سپس نتایج با استفاده از فرمول های دقت و بازیافت در نرم افزار اکسل مورد تحلیل قرار گرفتند. همچنین به منظور آزمون فرضیه از دو آزمون خی دو و t زوجی، با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 21 انجام گرفت. یافته ها: در میان 7 موتور کاوش مورد بررسی، موتور کاوش گوگل بیشترین میزان دقت را در بازیابی اطلاعات مرتبط کسب کرد و در میان 5 ابرموتور کاوش مورد بررسی، متاگوفر، بیشترین میزان دقت را بدست آورد. علاوه بر این، موتورهای کاوش گوگل و یاندکس، بیشترین میزان همپوشانی را با یکدیگر داشتند و موتور کاوش گیگابلاست کمترین میزان همپوشانی را با سایر موتورهای کاوش از خود نشان داد. نتیجه گیری: به طور کلی مشخص شد موتورهای کاوش و ابرموتورهای کاوش عمومی عملکرد یکسانی در بازیابی اطلاعات مرتبط با رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دارند و فرضیه پژوهش مبنی بر اینکه ابرموتورهای کاوش عملکرد بهتری در بازیابی اطلاعات مرتبط دارند با توجه به نتایج بدست آمده رد شد. همچنین از نظر همپوشانی نیز می توان گفت استفاده از ابرموتورهای کاوش نسبت به موتورهای کاوش در بازیابی اطلاعات این رشته ارجح تر است.  

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت استفاده کتابداران از قابلیت های نرم افزارهای کتابخانه ای مدیریت، سازماندهی و ورود اطلاعات، و خروجی و آماده سازی در کتابخانه های تخصصی شهر اهواز بوده است. روش شناسی: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش، پیمایشی – تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل کلیه کتابداران کتابخانه های تخصصی شهر اهواز به تعداد 74 نفر در سال 1397- 1396 است که به دلیل محدود بودن، کل جامعه انتخاب و روش نمونه برداری به صورت سرشماری انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های تی مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه، پیرسون و نرم افزار22  SPSS استفاده شد. یافته ها:  نتایج نشان داد که کتابداران از قابلیت های نرم افزارهای کتابخانه ای در بخش مدیریت، سازماندهی و ورود اطلاعات و خروجی و آماده سازی به طور بسیار مطلوب استفاده می کنند. در مجموع از امکاناتخروجی و آماده سازی و سازماندهی و ورود اطلاعات بیشترین و از مدیریت کمترین استفاده به عمل آمده است.تحلیل متغیرهای جمعیت شناختی نشان داد که جنسیت، رشته تحصیلی، سابقه کار و سن تفاوت معناداری در میزان استفاده کتابداران از قابلیت های نرم افزارهای کتابخانه ای ندارد. نتیجه گیری: کتابداران کتابخانه های تخصصی شهر اهواز، توانایی خوبی در استفاده از قابلیت ها و امکانات نرم افزارهای کتابخانه ای از نظر مدیریت و خروجی و آماده سازی دارند ولی در بخش سازماندهی و ورود اطلاعات لازم است ضمن آموزش و آگاهی دادن کتابداران از قابلیت های این قسمت، طراحان نرم افزارهای کتابخانه ای نیز با توجه به نیازهای کتابداران آن را مورد بازنگری قرار دهند.    

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و دسته بندی موانع تجاری سازی دانش در علم اطلاعات و دانش شناسی و سنجش میزان اهمیت آن ها است.         روش/ رویکرد: پژوهش حاضر از نوع نظری- کاربردی و روش پژوهش سندی- تحلیلی و پیمایشی است. جامعه ی پژوهش حاضر شامل استادان و دانشجویان مقطع دکتری در رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه های تهران، خوارزمی، الزهرا، فردوسی مشهد، شیراز، اصفهان و شهید چمران اهواز در سال تحصیلی96-1395 هستند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی تک نمونه ای و تی مستقل) استفاده شده است.   یافته ها: پس از مرور متون، 40 مانع تجاری سازی شناسایی و در 7 محور کلی دسته بندی شدند. در میان موانع شناسایی شده، مهم ترین موانع تجاری سازی دانش از دیدگاه جامعه ی مورد بررسی شامل «عوامل فردی»، «عوامل زیرساختی حمایتی» و «عوامل قانونی- سازمانی» هستند. همچنین از دیدگاه جامعه ی پژوهش، موانع فناورانه نسبت به سایر موانع از اهمیت کمتری برخوردار بوده است.   نتیجه گیری: تجاری سازی یافته های پژوهشی این فرصت را برای رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی فراهم می کند که از نظری فاصله بگیرد و با تبدیل ایده ها و دانش خود به ثروت، خدمات و محصول در عرصه ی عمل و محیط واقعی جامعه، ایفای نقش کند و حالت انضمامی پیدا کند.